Κοφινάς

ΚΟΦΙΝΑΣ

του Τάκη Ευθυμίου

Ο εικονιζόμενος Υφαντής Βασίλης ήταν περίφημος καλαθοπλέχτης. Προμηθευόταν τις βέργες από τις ιτιές που φύτρωναν στην αγροικία του κοντά στα Διπόταμα Σπερχειού. Επίσης κατασκεύαζε τα ξύλινα αλέτρια για όργωμα.

                                                  Ο ΚΑΛΑΘΑΣ

                  Στρώσου εδώ χάμου, κοφινά, κάτσε, Υφαντή, στον ίσκιο,

                  πλέξε μου λιανοκόφινα και μια τρανή γαλίκα,

                  απ’ τα βαθιά χαράματα, σα ιδώ του ηλιού το δίσκο,

                  ρόκα στο σπίτι κουβαλώ, καπνά, σταφύλια, σύκα.

                  Φκιάσε μου ακόμα, καλαθά, όχι από καναπίτσα,

                  μ’ από ιτιάς λιανόβεργες μικρό κι ώριο καλάθι,

                  να βγαίνει η ακριβοκόρη μου με τ’ άλλα τα κορίτσα,

                  να τραγουδάει το Λάζαρο, πριν του Χριστού τα πάθη.

                                                          Σαντάρμης Αν. Γιάννης

Οι χωρικοί προκειμένου να μεταφέρουν διάφορα χρειαζούμενα και καρπούς επινόησαν την κατασκευή των καλαθιών ή των κοφινιών όπως πιο λαϊκά λέγονται. Η κατασκευή τους απαιτούσε ιδιαίτερη τεχνική.

Σπουδαίος κοφινάς στον Άη Γιώργη, πολύ παλιά, ήταν ο Βασίλης Υφαντής. Αυτός χρησιμοποιούσε καλάμια και ευλύγιστες λούρες από ιτιές που αφθονούσαν στην κοίτη του Σπερχειού κοντά στα Διπόταμα, όπου βρισκόταν και το αγρόκτημα του. Τα κοφίνια που έπλεκε τα διέθετε στους χωριανούς μας για αποθήκευση καρπών και κυρίως κουρμουζιών καλαμποκιού. Σαν καλός τεχνίτης έπλεκε όλα τα είδη κοφινιών, καθώς κανίστρες και πανέρια. Οι μεγάλες κοφίνες χωρούσαν επτακόσιες έως χίλιες οκάδες σιτάρι, βρώμη, κριθάρι και καλαμπόκι. Τις κοφίνες τις τοποθετούσαν στις αποθήκες ή στους αχυρώνες και τις άλειφαν με ξερόχορτα και λάσπη, για να μην τρυπώνουν από τις σχισμάδες τα ζωύφια , τα τρωκτικά και ιδίως τα ποντίκια. Ακόμη, στα μικρότερα κοφίνια τοποθετούσαν δύο χερούλια για να διευκολύνεται το φόρτωμα στα ζώα. Εκεί, αποθήκευαν σταφύλια, λαχανικά και άλλα γεννήματα. Τα ατομικά κοφίνια ο τρυγητής τα φόρτωνε στην πλάτη του. Τις κανίστρες και τα πανέρια ο κοφινάς τα έπλεκε με καλάμια που φύτρωναν στις ρεματιές και στα βαρκά χωράφια. Στις κανίστρες οι νοικοκυρές φύλαγαν σε άριστη κατάσταση τα πλυμένα ρούχα και τα εργόχειρα, γιατί εκεί ανέπνεαν ελεύθερα από τις χαραμάδες που άφηναν τα πλεγμένα καλάμια και δε μούχλιαζαν. Στα πανέρια αποθήκευαν ξηρούς καρπούς και γλυκά.

Συχνά εμφανίζονταν και πλανόδιοι τσιγγάνοι, οι οποίοι προμηθεύονταν τις βέργες από το Σπερχειό και κατασκεύαζαν επί τόπου καλάθια, τα οποία πουλούσαν στις γειτονιές και στα πανηγύρια. Η τέχνη του κοφινά είναι η κατ' εξοχήν τέχνη των τσιγγάνων. Μια τέχνη που διαιωνίζεται από γενιά σε γενιά, απ' τα πανάρχαια χρόνια και ακόμα διατηρεί την αξία της.

Το καλάθι της νοικοκυράς έμεινε ιστορικό, ιδίως στους οικονομολόγους, γιατί με κάθε άνοδο του τιμάριθμου χρειάζεται περισσότερα χρήματα για να το γεμίσει με αγαθά.

Οι χωρικοί, παλιότερα, έστελναν στους μαθητές ή σπουδαστές καλάθι με τρόφιμα στις γειτονικές κωμοπόλεις, όπου σπούδαζαν. Ακόμη, οι νοικοκυρές τοποθετούσαν άχυρα στα κοφίνια για να γεννήσουν με ασφάλεια ο\ κότες, δίχως να κινδυνεύουν να σπάσουν τ’ αυγά. Στο παζάρι μετέφεραν τ’ αυγά με το καλάθι για να τα πουλήσουν. Από εδώ βγήκε και η παροιμία: «Όχι όλα τ’ αυγά σ' ένα καλάθι» πρόνοια για να μη σπάσουν, γιατί τότε: «Έχαναν τ’ αυγά και τα πασχαλιά». Στου Λαζάρου τα στολισμένα καλαθάκια των κοριτσιών σεριανούσαν τις γειτονιές και γέμιζαν αυγουλάκια από το καλωσόρισμα των νοικοκυραίων.

Τώρα που η ζωή μας έγινε πλαστική, τα καλάθια χρησιμοποιούνται μονάχα για διακόσμηση!