Στιγμές από το Γενέθλιο τόπο

ΠΡΟΣΩΠΟ & ΨΥΧΗ ΤΟΥ ΓΕΝΕΘΛΙΟΥ ΤΟΠΟΥ

του Τάκη Ευθυμίου

Η ειδυλλιακή περιοχή της ακρινότερης Δυτικής Φθιώτιδας, που προσδιορίζεται ακριβέστερα από τους ντόπιους ως Φθιωτικός Τυμφρηστός, είναι φωλιασμένη μέσα σ’ ένα καταπληκτικό παραποτάμιο πλατανόδασος χαμηλότερα και σ’ ένα θαυμάσιο ελατόδασος ψηλότερα, φαντάζοντας έτσι σαν μια παραδεισένια ζωγραφιά!

Η καταπράσινη κοιλάδα της δροσίζεται από τα νερά του «Διιπετή» Σπερχειού ποταμού και περικλείεται από τις  βουνοπλαγιές της Όθρυος βόρεια και της Οίτης νότια, έχοντας για προμετωπίδα και κορώνα δυτικά τις χιλιοτραγουδισμένες κορφές του Βελουχιού.

Η τρισχιλιόχρονη πορεία της φυλής μας φρόντισε σ’ αυτόν τον τόπο ν’ αφήσει ανεξίτηλα τα ίχνη της, αφού οι ρίζες της δοξασμένης ιστορίας της απλώνονται από το απώτερο παρελθόν ως το τωρινό παρόν. Όλα τα χωριουδάκια, που στέκονται γαντζωμένα στις πλαγιές αυτού του υπερήφανου και αδούλωτου τόπου, έχουν να επιδείξουν λαμπρές ιστορικές και πνευματικές σελίδες.

Οι σημερινοί του ορεσίβιοι κάτοικοι, ως άξιοι συνεχιστές των  ενδόξων προγόνων τους παραμένουν, σε πείσμα των καιρών, πιστοί θεματοφύλακες του τόπου και της λαϊκής μας παράδοσης.

Το πρόσωπο και την ψυχή του γενέθλιου τόπου και των ανθρώπων του επιχειρούν ν’ αποθανατίσουν οι φωτογραφίες που αποτύπωσε ο φακός της ψηφιακής μου μηχανής  και τα σημειώματα που ακολουθούν,  μέσα από τις καθημερινές απλοϊκές δραστηριότητες της ζωής τους, καθώς και ότι φυσικό και  αμόλυντο υπάρχει ακόμα στο ευρύτερο περιβάλλον.

 Ας γευθούμε, λοιπόν, μερικές τέτοιες αγνές στιγμές της ελληνικής υπαίθρου,  που κάποιες φαίνονται σαν να πάγωσαν στη ροή του διαβατάρη χρόνου και στη δίνη του σύγχρονου πολιτισμού!

...................................................................................................


Το συγύρισμα των κεραμιδιών

Παλιότερα όλα τα σπίτια στα χωριά ήταν σκεπασμένα με κεραμίδια εγχώριας παραγωγής. Κάθε περιοχή είχε και το δικό της κεραμαριό. Επειδή όμως τα κεραμίδια αυτά ήταν μικρά και παρασύρονταν εύκολα από τους βοριάδες, έπρεπε το φθινόπωρο προτού να πιάσουν τα πρωτοβρόχια να τα επισκευάσουν με μια εξειδικευμένη και επίπονη εργασία που γνώριζαν μονάχα μερικοί χωρικοί. Ήταν το γνωστό «συγύρισμα» & «σύρσιμο» των κεραμιδιών. Οι ίδιοι επισκεύαζαν και τα σταλάματα που εμφανίζονταν το χειμώνα με το παραμέρισμα των κεραμιδιών.

Σήμερα, τέτοια κεραμίδια παρέμειναν σε μερικές αχυρώνες και οι μαστόροι που καλούνται να τα σύρουν είναι αλλοδαποί Αλβανοί, όπως δείχνει και το παραπάνω στιγμιότυπο στον Άη Γιώργη, με φόντο το συννεφιασμένο Βελούχι.

....................................................................................................

Η  Φτελιά στο Δίκαστρο

Παλιά, στην είσοδο κάθε χωριού «υψώνανε» ένα δένδρο με μια θρησκευτική τελετουργία προκειμένου να προφυλάξουν το χωριό από κάθε κακό, διώχνοντας μακριά αρρώστιες, ληστές και το βάσκανο μάτι. Η τελετουργία αυτή περιελάμβανε το ψάλσιμο ειδικών ευχών και το άνοιγμα από το γεροντότερο κάτοικο μιας τρύπας, με αρίδα, στον κορμό του δέντρου, όπου μέσα τοποθετούσαν αγιασμένο πρόσφορο και το σφράγιζαν με κηρομαστίχα. Το δέντρο αυτό απαγορεύονταν αυστηρά να το κόψουν. Ένα τέτοιο υψωμένο δέντρο  μάλλον να ήταν και μια τεράστια φτελιά στην είσοδο του Δικάστρου, που διατηρήθηκε για πολλούς αιώνες. Σήμερα, ότι απέμεινε είναι ο παραπάνω κορμός και η πινακίδα του Πολιτιστικού Συλλόγου για να θυμίζει το ένδοξο παρελθόν της.

Στο Δίκαστρο υπάρχει  ένα τεράστιο υψωμένο πουρνάρι. Σε όλα τα χωριά μπορεί κάποιος να αναζητήσει τέτοια υψωμένα δένδρα, θρησκευτικά σύμβολα μιας εποχής που παρήλθε ανεπιστρεπτί.

........................................................................................

 Κουφάρια οχημάτων στη Λελούδα

Ό,τι απόμεινε από την περηφάνια αυτών των οχημάτων ορεινών καταδρομών, ως κατάλοιπα του εμφυλίου πολέμου, αναπαύεται στο ξέφωτο της Λελούδας Μερκάδας ανάμεσα στα ελάτια, θυμίζοντας στους επισκέπτες το πολυτάραχο παρελθόν τους.

................................................................................

Το αρμάθιασμα των κρεμμυδιών

Το αρμάθιασμα των  κρεμμυδιών και το κρέμασμά τους σε τέμπλες είναι απαραίτητο για να διατηρηθούν τα ξερά κρεμμύδια. Η Γιάννα αρμαθιάζει τα κρεμμύδια στην αυλή του σπιτιού της στον Άγιο Γεώργιο.

..................................................................................

Παραδοσιακά επαγγέλματα

 

Τα παραδοσιακά επαγγέλματα αναβιώνουν από πλανόδιους στα χωριά μας, 
λόγω της οικονομικής κρίσης. Ανορθόδοξη επιστροφή στις ρίζες;

..................................................................................................

Χειροποίητα κοφίνια



Διαπραγματεύσεις για την αγορά χειροποίητων κοφινιών 
για κάθε οικιακή χρήση, στον Άγιο Γεώργιο.


............................................................

Στην αγκάλη του κισσού

Το εικονιζόμενο πέτρινο παραδοσιακό εγκαταλειμμένο σπιτικό στο Δίκαστρο, πορεύεται συντροφιά με τον αναρριχώμενο κισσό, που το σφιχταγκαλιάζει σα να θέλει να το στηρίξει όρθιο από τη φθορά του πανδαμάτορα χρόνου. Η φύση με το ανθρώπινο δημιούργημα σ’ ένα ζεστό σφιχταγκάλιασμα!

...........................................................................

Νεκρή φύση

Ποιος αμφιβάλλει ότι και τα μεγαλοπρεπή δένδρα αρρωσταίνουν και πεθαίνουν όρθια; Η παραπάνω ξεραμένη καστανιά στην είσοδο του χωριού Πιτσιωτά πείθει απόλυτα. Φορτώματα ολόκληρα κρητικά κάστανα έδινε στο αφεντικό της, όταν ήταν γερή. Τώρα η όψη της προκαλεί μελαγχολία!

......................................................................

Η τελευταία παρέλαση

Ιστορική στιγμή που προκαλεί συγκίνηση και βαριά μελαγχολία αφού πρόκειται για την τελευταία παρέλαση των μαθητών του Γυμνασίου Αγίου Γεωργίου το έτος 2011 στην εθνική επέτειο της 25^ης Μαρτίου.

Τα Γυμνάσιο Αγίου Γεωργίου που πρωτολειτούργησε το 1961, ύστερα από άοκνες προσπάθειες φωτισμένων ανθρώπων, αφήνοντας κάθε χρόνο να πετάξουν για ταξίδια μακρινά κάμποσα ταξιδιάρικα παιδιά με αρκετά εφόδια για την επαγγελματική τους ανέλιξη. Ήταν ένας πνευματικός ναός που όλοι όσοι γευτήκαμε τη γνώση του οφείλουμε να το θυμόμαστε και να σεβόμαστε το άψυχο κτήριό του…

...................................................................................

Μάζωξη αποφοίτων του Γυμνασίου 
Αγίου Γεωργίου

Την ίδια χρονιά, το 2011, που  έκλεινε το Γυμνάσιο Αγίου Γεωργίου ο Γιώργος  Κιούσης & ο Χρήστος Τσιρώνης είχαν την ιδέα να αναλάβουν την πρωτοβουλία μάζωξης μαθητών που αποφοίτησαν από το ευαγές ίδρυμα του Γυμνασίου Αγίου Γεωργίου (έτσι λεγόταν τότε το εξατάξιο Γυμνάσιο) από την ίδρυσή του και για μια δεκαετία περίπου.

Αρκετοί ανταποκριθήκαμε και έτσι είχαμε την ευκαιρία να σμίξουμε στο κέντρο «Σιντριβάνι» στη Λαμία και να ξαναθυμηθούμε τα παλιά σε μια ευχάριστη, νοσταλγική και συγκινησιακή ατμόσφαιρα.

Η δημοτική ορχήστρα του χωριανού μας καλλιτέχνη Γιάννη Ριτσώνη αποφόρτισε την ατμόσφαιρα με τραγούδια και χορό.

.............................................................................

Καυσόξυλα για τη βαρυχειμωνιά

 

Στα  χωριά μας  η πρώτη  καύσιμη ύλη, τώρα μάλιστα που το πετρέλαιο  απογειώθηκε στο διάστημα, είναι τα καυσόξυλα και ιδίως τα δένδρινα. Ο γείτονας Πάνος Γόνης κάνει το κουμάντο του για τη βαρυχειμωνιά  που στα ορεινά χωριά φθάνει ενωρίτερα.

.................................................................

Ο δρόμος με τις πινακίδες

Στα Διπόταμα Σπερχειού, που αποτελούν ένα σπουδαίο συγκοινωνιακό και στρατηγικό κόμβο, ο δρόμος είναι κατάσπαρτος με πινακίδες που για να προσανατολισθείς χρειάζεσαι διερμηνέα. Μήπως έπρεπε να μπει κάποια τάξη για να απορρυπανθεί και το περιβάλλον;

....................................................................................

Το παραδοσιακό κοπάνισμα

Η καρδάρα και ο κόπανος είναι τα εξαρτήματα του παραδοσιακού κοπανίσματος του γάλακτος για την παραγωγή του τυριού και των υποπροϊόντων του για οικιακή χρήση. Στη Φωτογραφία η Μαρία Καποτέλη στον Άγιο Γεώργιο με την καρδάρα της.

.............................................................

Γιδοβοσκός

Ο γιδοβοσκός αναπαύατε στηριζόμενος στην γκλίτσα του, στο χωριό 
Περίβλεπτο, την ώρα που τα ζωντανά του βοσκούν ελεύθερα.


.....................................................................

Νεοχωρακιώτικες ντομάτες

Νόστιμες  ντομάτες   από  το δροσερό  κήπο της κυρά  Τούλας στο  Νεοχωράκι, τη  «γη της επαγγελίας» όπως αποκαλούνταν παλιά, επειδή εκεί παράγονταν κηπευτικά άριστης ποιότητας και απίστευτης νοστιμιάς.

......................................................................................

Το καμπαναριό Αγίου Νικολάου 
Ζιώψης

Το ανάκρουσμα της γλυκόηχης καμπάνας του πετρόχτιστου καμπαναριού
 του Αγίου Νικολάου Ζιώψης από τον ψάλτη Κώστα Γόνη.