Σουλιώτες στα χωριά του Τυμφρηστού

 Η εγκατάσταση των Σουλιωτών αγωνιστών

στις παρυφές του Τυμφρηστού

[Του Κωνσταντίνου Ν. Παπαναγιώτου]

Ύστερα από αφόρητη πίεση του Αλή Πασά οι Σουλιώτες υποχρεώθηκαν την 16-12-1803   να εγκαταλείψουν το Σούλι και αφού χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες αναχώρησαν. Η «πρώτη ομάδα» με επικεφαλής τον Φώτο Τζαβέλα έφθασε αβλαβώς στην Πάργα. Η «δεύτερη ομάδα» εγκλωβίσθηκε στο Ζάλογγο και χτυπήθηκε από τους Τούρκους. Και η «τρίτη ομάδα» αρχικά έφθασε στο Βουλγαρέλι, όπου τους περίμενε ο Μάρκος Μπότσαρης με τον πατέρα του Κίτσο, φοβούμενοι όμως επίθεση από τον Αλή πασά, αναχώρησαν για τα Άγραφα και εγκαταστάθηκαν γύρω από τη «Μονή Σέλτσου». Στις 20Απριλίου 1804, χτυπήθηκαν από τους Τούρκους και μετά από άνισο αγώνα πολλοί Σουλιώτες σφαγιάσθηκαν και πολλές γυναίκες έπεσαν στον ποταμό μαζί με τα παιδιά τους και πνίγηκαν. Ο Μάρκος Μπότσαρης, με τον πατέρα του Κίτσο και λίγους Σουλιώτες που διασώθηκαν αναχώρησαν για την Πάργα και επειδή οι Παργιανοί δεν τους δέχθηκαν πήγαν στην Κέρκυρα. Οι υπόλοιποι διασωθέντες Σουλιώτες, μέσω της αρχαίας οδού Άγραφα - Ράχες Τυμφρηστού- Οξυά, έφθασαν μέχρι τις «Παρυφές του Τυμφρηστού» όπου εγκαταστάθηκαν γύρω από τα Μοναστήρια της Δυτικής Φθιώτιδος (Προφήτη Ηλία στο Παλαιοχώρι, Αγίου Νικολάου στη Στάγια, Αγίου Ιωάννου στη Σέλλιανη κ.ά). 

Επίσης το 1823, όταν ο Πασάς της Σκόνδρας Μουσταή με 10.000 Αλβανούς, επιτέθηκε κατά της Δ. Ελλάδος και κατευθύνετο προς την Κεντρική Ελλάδα, ο Μάρκος Μπότσαρης και ο Κίτσος Τζαβέλας, με 1250 Σουλιώτες έφυγαν από το Μεσολόγγι, όπου πρόσφεραν υπηρεσίες στην πρώτη πολιορκία και κατευθύνθηκαν στην περιοχή «Ράχη Τυμφρηστού», για να τον αντιμετωπίσουν και να του φράξουν τον δρόμο προς την Κεντρική Ελλάδα. Στη μάχη που έγινε στο Κεφαλόβρυσο Καρπενησίου, την 8^η προς 9^η Αυγούστου 1823, ο Μάρκος Μπότσαρης τραυματίσθηκε από σφαίρα που τον βρήκε στο μάτι και λίγο αργότερα πέθανε. Αλλά και στη δεύτερη μάχη που έγινε μετά δέκα ημέρες στο δρόμο προς τον Προυσό, ο νέος αρχηγός τους Ζυγούρης Τζαβέλας σκοτώθηκε. Μετά τις δύο μάχες αυτές αρκετοί από τους Σουλιώτες αγωνιστές που διασώθηκαν διασκορπίσθηκαν «Στις Παρυφές του Τυμφρηστού» και βρήκαν καταφύγιο και αυτοί γύρω από τα Μοναστήρια  της περιοχής. Ενδεικτικά αναφέρονται μερικά επώνυμα Σουλιωτών που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή: Ζέρβας, Τσικούρας, Αλεξίου, Μπότσης, Παναγιώτου ή Παπαναγιώτου, Παπαγιάννης, Πούγκας, Κοντογιάννης, Κουτσονίκας κ. ά.

Πηγή: (http://www.paleochori.gr/)

Σημείωση Τάκη Ευθυμίου

Με ιδιαίτερη χαρά και υπερηφάνεια αναδημοσιεύω το παρόν άρθρο του Κ. Παπαναγιώτου στον "Φθιωτικό Τυμφρηστό" επειδή αφορά και τη δικιά μου γενιά-φάρα των Ευθυμαίων που σύμφωνα με πληροφορίες παλιότερων και κάποιας δικιάς μου έρευνας κατάγονται από την περιοχή Λάκα Σουλίου και συγκεκριμένα από τα χωριά: Παπαδάτες, Νικολίτσι και Ναστούλη και είχαν την ίδια ακριβώς πορεία με τους υπόλοιπους Σουλιώτες που εγκαταστάθηκαν στη Δυτικής Φθιώτιδα. Συγκεκριμένα οι Ευθυμαίοι εγκαταστάθηκαν στα εξής χωριά: Λιτόσελο, Ζιώψη (Άγιο Γεώργιο), Τυμφρηστό, Πλατύστομο και Μάκρη.

                                    Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου