Παρουσίαση Λευκώματος

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΛΕΥΚΩΜΑΤΟΣ ΜΕ ΤΙΤΛΟ: «ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ: Τα ξωκλήσια τα πανηγύρια τους και οι ντόπιοι οργανοπαίχτες»

Συγγραφείς: Τάκης Ευθυμίου & Γιάννης Σαντάρμης   

     

Στις 13 Αυγούστου 2015 στον πολυχώρο εκδηλώσεων του Γυμνασίου Αγίου Γεωργίου πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση του Λευκώματος με τα πανηγύρια του χωριού. Το Λεύκωμα συνέγραψαν ο Τάκης Ευθυμίου (φωτογραφίες και πεζός λόγος) και ο Γιάννης Σαντάρμης (ποιητικός λόγος). Εκδόθηκε με χορηγία του Εκπολιτιστικού Συλλόγου Αγίου Γεωργίου. Την παρουσίαση πραγματοποίησε ο Γραμματέας του Συλλόγου και πρώην περιφερειακός Δντής Π.Ε. Νοτίου Αιγαίου Γιάννης Αθ, Καλύβας μιλώντας από μνήμης και με κολακευτικά λόγια επαίνεσε τη σημασία του Λευκώματος ως προς τη διάσωση της παράδοσης. Στη συνέχεια αντιφώνησε ο Τάκης Ευθυμίου με τα εξής λόγια:

«Όσοι απομείναμε πιστοί στην παράδοση, όσοι δεν αρνηθήκαμε το γάλα που βυζάξαμε, αγωνιζόμαστε, άλλος εδώ, άλλος εκεί καταπάνω στην ψευτιά. Καταπάνω σε αυτούς που θέλουν την Ελλάδα ένα κουφάρι χωρίς ψυχή, ένα λουλούδι χωρίς μυρουδιά».

Λόγια που έγραψε ο Φώτης Κόντογλου το 1953 και που φαντάζουν τόσο μακρινά αλλά συνάμα και τόσο τωρινά, λες και δε διάβηκε μισός αιώνας ζωής από τότε!

Αξιότιμες αρχές! Αγαπητοί χωριανοί και φίλοι μας!

Οι θιασώτες της παγκοσμιοποίησης επιχειρούν να αλλοτριώσουν την πατρίδα μας στοχεύοντας στους κορυφαίους θεσμούς της ελληνικής κοινωνίας που είναι η θρησκεία, η οικογένεια και η παράδοσή μας.

Μέσα σ’ αυτή τη λαίλαπα ισοπέδωσης των πάντων που βιώνουμε όλοι μας, ο Εκπολιτιστικός Σύλλογος του χωριού μας με τις εκδηλώσεις που διοργανώνει αποτελεί την όαση και τον θεματοφύλακα των αξιών.

Ευχαριστώ από καρδιάς όλα τα μέλη του Δ.Σ. του Συλλόγου που αγκάλιασαν και υλοποίησαν ανεπιφύλακτα την ιδέα μου να δημιουργήσουμε το Λεύκωμα που έχουμε την τιμή να σας παρουσιάζουμε απόψε και που αναφέρεται στα ξωκλήσια, στα πανηγύρια και στους οργανοπαίχτες του χωριού μας.

Αγαπητοί μου! Οι πρόγονοί μας, βαθιά θρησκευόμενοι, έχτισαν περιμετρικά της Ζιώψης και του Αγίου Γεωργίου εφτά συνολικά ξωκλήσια για να τιμήσουν τους αγαπημένους τους αγίους, αλλά και ικανοποιήσουν όλο το φάσμα των κοινωνικών τους αναγκών στο αντάμωμα και στον πανηγυρισμό.

Θαρρώ ότι εμείς οι επόμενοι σταθήκαμε αρκετά τυχεροί από την άποψη ότι υπήρξαν από παλιά χωριανοί μας επαγγελματίες καθώς και ερασιτέχνες φωτογράφοι που μαζί με τους περιφερόμενους αποθανάτιζαν εκείνες τις πανηγυριώτικες στιγμές σε μορφή φωτογραφιών που μερικές απ’ αυτές έφτασαν ως τα χέρια μας για να μας θυμίζουν τα περασμένα. Και λέω μερικές επειδή οι περισσότερες χάθηκαν σε θλιβερές καταστάσεις, τόσο κατά την εγκατάλειψη της γενέτειρας Ζιώψης λόγω των καθιζήσεων, όσο και αργότερα λόγω της γερμανικής πυροπάθειας που υπέστη το χωριό μας.

Εδώ και αρκετά χρόνια αναζητούσα τέτοιες φωτογραφίες  και τις συγκέντρωνα στο αρχείο μου. Κάποιες απ’ αυτές είναι αρκετά παλιές και σπάνιες, αφού συμπληρώνουν τουλάχιστον μισό αιώνα ζωής, που σαφώς αποκτούν και αρχειακή αξία. Και να που τώρα βρήκαν περίοπτη θέση στο Λεύκωμα που αναφερόμαστε και θα ξαναζωντανέψουν μνήμες στους παλιότερους αλλά και θα αποτελέσουν το έναυσμα στους νεότερους να σπουδάσουν το πατρογονικό τους παρελθόν.  

Η φωτογραφική «καταγραφή» του κόσμου μας που ξεκίνησε το 1839, συνεχίζεται ακάθεκτη και από τότε έχουν φωτογραφηθεί σχεδόν τα πάντα.

Η παλιά φωτογραφία μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά ως μέσο ενάντια στη λήθη. Είναι ο αδιάψευστος μάρτυρας των περασμένων και αποτυπώνει τα δεδομένα μιας στιγμής, παγώνοντας το χρόνο. Στο κοίταγμά της συνεπαίρνεται ολάκερος ο συναισθηματικός μας κόσμος και οι   διαβαθμίσεις των συναισθημάτων της ψυχής και της καρδιάς μας εναλλάσσονται αστραπιαία, δημιουργώντας μας άλλοτε χαρά, ενθουσιασμό και αγαλλίαση  και άλλοτε συγκίνηση, λύπη και μελαγχολία.  δημιουργεί συναισθηματικές αντιδράσεις, εγείρει σχετικές φορτίσεις και γεννά απορίες.

Η παλιά φωτογραφία είναι ένα ανοιχτό παράθυρο στο παρελθόν, το οποίο οφείλουμε να το γλυκοκοιτάζουμε για να οικοδομήσουμε ένα ποθητό μέλλον για τους επερχόμενους.

Σήμερα, νιώθω μέσα μου μια μεγάλη χαρά και για έναν άλλο ιδιαίτερο λόγο. Επειδή μερικές φωτογραφίες του Λευκώματος ομορφοστολίζονται με στιχουργήματα από τον κοντοχωριανό μας Αρχανιώτη ποιητή Γιάννη Σαντάρμη. Όπως θα προσέξετε στο Βιογραφικό του έχει δημιουργήσει ένα τεράστιο ποιητικό έργο, ένα έργο πνοής, αναφερόμενο κυρίως στην ιστοριολαογραφία της Ρούμελης και ο ίδιος έτυχε σωρεία διακρίσεων από συλλόγους και φορείς καθώς και από την Ακαδημία Αθηνών. Τα στιχουργήματα αυτά αναφέρονται στον Ενεστώτα χρόνο των φωτογραφιών. Διαβάζοντάς τα αισθάνεσαι ότι μεταφέρεσαι στο χωροχρόνο που αποτυπώνεται στις φωτογραφίες και νομίζεις ότι μιλάς με τον ίδιο σου τον τόπο. Είναι γραμμένα στη δικιά μας ρουμελιώτικη ντοπιολαλιά, στη γλώσσα των δημοτικών μας τραγουδιών. Κάθε λέξη είναι ένα πετράδι του παλιού λόγου που μιλιούνταν από τους προγόνους μας και μ’ αυτόν τον τρόπο επανέρχονται στην επιφάνεια και περισυλλέγονται για να μην ξεχαστούν ποτέ

Θα μου επιτρέψετε να σας απαγγείλω ένα δείγμα που αναφέρεται σε φωτογραφία που εμφανίζει Αγιωργίτες βιολιτζήδες και επιγράφεται:  «Ντόπια βιολιά».  

                                                        ΝΤΟΠΙΑ ΒΙΟΛΙΑ

                        Ποια να ‘ναι εκείνα τα βιολιά και τα κλαρίνα εκείνα,

                        όπου χτυπάνε ολόγλυκα και με μεθοκοπάνε;

                  Ντόπια ‘ναι εκείνα τα βιολιά και ντόπια τα κλαρίνα

                        κι ώριους σκοπούς απ’ τα παλιά τα χρόνια κουβαλάνε.

                        Ετούτο θέλω το βιολί και το κλαρίνο ετούτο,

                        να παίξει παλιακό σκοπό κι αχό γλυκό να σύρει.

                        Χωριό μου, το μαντήλι σου να πιάσω δώσε μού το,

                        να μπω να σύρω το χορό κι εγώ στο πανηγύρι.

Ο αγαπητός Γιάννης Σαντάρμης θα ήθελε απόψε να βρίσκεται κοντά μας, κάποιοι λόγοι όμως δεν του το επέτρεψαν. Σας μεταβιβάζω τους αγνούς χαιρετισμούς του και δεν σας κρύβω πως η 15χρονη συνεργασία που είχα μαζί του απέφεραν πλούσιους καρπούς, άλλα 3 ολοκληρωμένα έργα γραμμένα με τον ίδιο τρόπο, δηλ. παλιά φωτογραφία, κατατοπιστικές πληροφορίες και το ποίημα με ανάλογο γλωσσάρι. Πρόκειται για τα «Θερισμένα Στάχυα» που αναφέρονται στην ιστορία της Ζιώψης, τα «Χωριανά κι αλαργινά» που αναφέρονται στην ιστορία του Αη-Γιώργη και τα «Κλέφτικα καριοφίλια» που αναφέρονται στους 49 κλεφτοαρματολούς της Ζιώψης που έλαβαν μέρος στην επανάσταση του ’21. Όλα είναι αποτυπωμένα σε ηλεκτρονική μορφή και ίσως κάποτε αξιοποιηθούν κατάλληλα.

Ευχαριστώ τον αγαπητό Γιάννη Σαντάρμη που  λάτρεψε το  χωριό μας και τους ανθρώπους του!  

Η ιστοριολαογραφία του μικρού αυτού  γενέθλιου τόπου μας μη νομίζετε ότι είναι αμελητέα. Δεν είναι τυχαίο ότι γράφτηκαν και εκδόθηκαν ειδικά για το χωριό μας συνολικά 14 βιβλία από Αγιωργίτες, κυρίως εκπαιδευτικούς, που θα αποτελούν σημείο αναφοράς για τους επερχόμενους και πηγή για τους μελετητές του μέλλοντος.

Κλείνοντας, συγχαίρω ειλικρινά τον Εκπολιτιστικό Σύλλογο του χωριού μας για τις πρωτοβουλίες του και ευχαριστώ ολόψυχα τους χωριανούς που μου εμπιστεύτηκαν το φωτογραφικό υλικό, καθώς και όλους όσους βοήθησαν στην δημιουργία του Λευκώματος. Επίσης, ευχαριστώ θερμά όλους εσάς που μας τιμάτε και στηρίζετε τις προσπάθειές μας για άλλη μια φορά με την αθρόα συμμετοχή σας.

Το παρόν Λεύκωμα, θέλουμε να πιστεύουμε, ότι θ’ αποτελεί ζωντανή πατρογονική αναφορά. Ξεφυλλίστε το, ταξιδέψτε νοερά

στο χωροχρονικό παρελθόν της γενέτειράς μας και νιώστε αξέχαστες νοσταλγικές στιγμές θρησκευτικής ευλάβειας και πανηγυριώτικης έξαρσης!

Σας ευχαριστώ!»

Ο ποιητής Γιάννης Σαντάρμης απέστειλε στον Εκπολιτιστικό Σύλλογο συγκινητική επιστολή σχετικά με την έκδοση του Λευκώματος, αποσπάσματα της οποίας δημοσιεύουμε παρακάτω:

«Το εικονογραφημένο άλμπουμ είναι ένα κομμάτι μάλαμα δίκλωνο. Ο ένας κλώνος είναι οι παλιές φωτογραφίες, που απεικονίζουν καταλάγαρα και αφκιασίδωτα την κοινωνία   των ανθρώπων του επαρχιακού χώρου, την κοινωνία του χωριού του Αγίου Γεωργίου της δυτικής Φθιώτιδας. Ο άλλος κλάδος είναι ο γραπτός πεζός και ποιητικός λόγος, που αναφέρονται στις απεικονίσεις.

Πεζά και ποιητικά λόγια, αμιλλώνται σε ομορφιά τις παραστάσεις των ξωκλησιών, των παλιών οργανοπαιχτών και των διαφόρων σκηνών με τους ανθρώπους της περασμένης ωραίας και άφθορης ζωής. Δεν ξέρω κατά που γέρνει ο δίσκος της ζυγαριάς. Κατά δω ή κατά κει;

…Οι φωτογραφίες μιλούν με τη σιωπηλή τους γλώσσα. Η φωτογράφηση, στατικοποιεί και παγώνει το χρόνο. Η φωτογραφία αποτελεί σπάνιο ιστορικό τεκμήριο, αδιαμφισβήτητο.

…Το βιβλίο, από την αρχή ως το τέλος, είναι γεμάτο συγκίνηση. Τέτοια βιβλία, μένουν ακριβοφύλακτα, σαν το όπλο το ιερό, που κρεμιέται κοντά στο εικονοστάσι. Το βιβλίο τούτο, δεν είναι εικόνα και γραμμένη φωνή, είναι μνημείο οπτικό και παραδοσιακού λόγου.

Ο συμπατριώτης σας Τάκης Ευθυμίου, κόπιασε πολύ στο να βρει τις φωτογραφίες και στο να συλλέξει γι’ αυτές τις πληροφορίες. Η σμίλη του γραπτού του λόγου, είναι επίζηλη, είναι μάστορας στη συγγραφή. Είναι πλημμυρισμένος από τη λατρεία των λογοτεχνικών γραμμάτων. Μην τον αφήσετε στην άκρη, όσο θα ζει, αλλά να του αναθέτετε να κτίσει, για το χωριό, κι άλλα παρόμοια πνευματικά οικοδομήματα. Θα είναι παρακαταθήκη σημαντική και σπάνια στους επιγενόμενους…

Σκύβω Αγιωργίτες, φιλώ το ωραίο σας λεύκωμα και είναι σαν να ασπάζομαι εσάς!

3 Αυγούστου 2015, Αθήνα

Ο ποιητής: Γιάννης Σαντάρμης»