Ταχυδρομεία και Τηλεγραφεία

ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΛΕΓΡΑΦΕΙΑ ΚΕΙΜΗΛΙΑ ΚΑΙ ΕΝΘΥΜΗΣΕΙΣ

Του Παναγιώτης Δημάκη, υπεύθυνου ιστορικού αρχείου

Δήμου Αμφικλείας-Ελατείας

Εγκύκλιος Ταχυδρομείων. Με αυστηρό ύφος η Διοίκησις, εντέλλεται τήν έξέλεγξιν τών συσσωρευομένων επιστολών, διότι αποστέλλονται, ανωνύμως, συγχρόνως, και ασέμνου περιεχομένου και παραστάσεων, χάριν παιδιάς και τινά, εικονογραφημένα δελτάρια βιομηχανίας, μέγας δε συγκεντρώνεται όγκος, κατασχόμενα, όχι μόνον είς τα Γραφεία, τών μεγάλων, αλλά και τών μικρών πόλεων.... Κρίμα είναι, πού δεν γνωρίζουμε, τα επίμαχα αυτά δελτάρια βιομηχανίας, πού η εποχή τής άκρας αθωότητος, θεωρούσε άσεμνα και σκανδαλίζοντα, με τα σημερινά μέτρα, θα ήσαν το αντίθετο.

Η διαδοχική αποδόμηση, τών υφισταμένων, από τήν ίδρυση τών Νομών, Επαρχιών και Δήμων, διοικητικών δομών, του Νέου Ελληνικού Κράτους, με τις μεταφορές έδρας, όπως τών αστυνομικών σταθμών, τραπεζών, ταμείων, ταχυδρομικών γραφείων και πλήθους άλλων υποστηρικτικών δομών, είναι λάθος κεντρική επιλογή, αφού διασπά, τον ήδη χαλαρά υφιστάμενον, σήμερα κοινωνικό πυρήνα, τών τοπικών μικροκοινωνιών, πού έχουν προσαρμοστεί, να λειτουργούν και προσαρμόστηκαν να δραστηριοποιούνται, να εργάζονται, με τήν συμπαράταξη τών βοηθητικών δομών, επί σειράς γενεών και με τις όποιες ελλείψεις, παρέμειναν όρθιες, σε συμφορές, πολέμους και αφορίες. Η όποια ανάπτυξη, από τήν μηδενική σχεδόν βάση, πού είχε περιέλθει το Ελληνικό Έθνος, κατά τήν μακρά περίοδο τής Οθωμανικής κατοχής και δουλείας, βασίστηκε στις αυτές, τις υβριδικές δομές, με τούς Καποδιστριακούς και Οθωνικούς νόμους, πού επί μακρόν, στήριζαν και συνόδευαν, τον αφανή στρατό τών αγροτών και τών ποιμένων, στήν δημιουργία τών οικονομικών προϋποθέσεων, ανόδου τού βιοτικού και κοινωνικού επιπέδου. Αυτά τα λιγοστά στελέχη, με συνήθως μικρή μόρφωση, αλλά περισσότερο χρόνο, είναι η μαγιά, τής μετάλλαξης και προσαναολισμού ενδιαφέροντος, σε πρώτο χρόνο, στην δημιουργία πολιτιστικών δρώμενων, συλλόγους, σχολεία, κοινωνικές εκδηλώσεις, συμβατές με τήν παράδοση. Σήμερα παρακολουθούμε τήν μετακίνηση, κατωτέρων δικαστηρίων, ταμείων, αλλά και άλλων υπηρεσιών, δημοσίου ενδιαφέροντος, πού βήμα-βήμα μεταφέρονται, σε διαρκώς μεγαλύτερες πόλεις, με κεντρομόλο ροή με αποτέλεσμα οι σήμερα εορτάζοντες, αύριο να διαμαρτύρονται. Το θέμα όμως είναι τα Ταχυδρομεία σήμερα, για να σημειώσουμε για τήν ιστορία, το κλείσιμο τού Ταχυδρομείου Ελατείας*, και να ανακαλέσουμε στήν μνήμη μας, τούς υπηρετήσαντες ευδοκίμως σ αυτά, αλλά και σε κοινωνικά έργα συμπατριώτες μας, Άγγελο Μπερώτα, Γ. Κολοκύθα-Γεωργιάδη, Π. Τσοπανάκο και τον Νίκο Σ. Αργυρίου, επίσης και άλλους στήν διαδρομή τού χρόνου. (Κατά πληροφορίες το Aρχείο έχει πολτοποιηθεί). Έτσι επελέγη μία σειρά, προβολής αντικειμένων, Φιλοτελικού, Αρχειακού και Ιστορικού γενικού ενδιαφέροντος.  

Βραχεία επιστολή. Εκτός από τις κοινές επιστολές, κατά καιρούς, για διάφορους λόγους, κυκλοφορούσαν και διαφορετικής αξίας φάκελοι, επιστολές και δελτάρια, πού απευθύνονταν σε ορισμένο πελατολόγιο, όπως αυτός ο τύπος βραχείας επιστολής, πού είναι σχετικά σπάνιος και μπορεί να ενταχθεί στα Φιλοτελικά ενδιαφέροντα.

Ισπανικός κηρός-βουλοκέρι, ασφαλιστικές σφραγίδες. Στα Ταχυδρομεία, παλαιόθεν χρησιμοποιούσαν, τα ραβδία Ισπανικού κηρού, για το αποτύπωμα ασφαλιστικής σφραγίδας, όπως και σε πολλά Δημόσια επίσημα και ιδιωτικά έγγραφα, για τήν εγκυρότητα, αλλά και τήν πιστοποίηση, τού γράφοντος και τού υπογράφοντος. Το βουλοκέρι λεγόμενο, επωλείτο παντού, ακόμη και στα μικρότερα παντοπωλεία.

Ο Ελληνικός Τηλέγραφος. Ευκαιρία να θυμηθούμε τον Τηλέγραφο, το Τηλεγραφείο και τα Τηλεγραφήματα, πού ήσαν αναντικατάστατα μέσα επικοινωνίας και έφερναν με ταχύτητα και ασφάλεια, τα καλά, αλλά ..και τα άσχημα μαντάτα. ... σήματα λυγρά... Ετος1893.

* Η Διοικητική διαίρεσις τού Ελληνικού κράτους και η δημιουργία Νομών, Επαρχιών και Δήμων, από τήν βαυαρική αντιβασιλεία το 1835 (ΒΔ 8ης (20) Απρ 1835) καθόρισε ώς πρωτεύουσα τού Δήμου Ελατείας, το Δραχμάνιον, (διεδέχθη) τήν Ελάτεια, όπου ιδιαίτερα επί αυτοκρατόρων Διοκλητιανού, Αδριανού, με φρυκτωρίες και τήν καθιέρωση τών " αλλαγών " (cod Ιουστιν.Χ11.50) φαίνεται να είναι υβριδικός ταχυδρομικός κόμβος, πού επί τής τουρκοκρατίας, πέρασε στους μενζίληδες και τατάρους, τούς γραμματοφόρους τού Αγώνα τού 1821, πού ο διασημότερος ήταν ο Αθανάσιος Καρδαράς. Ο προφανής λόγος ήταν, η γεωγραφική θέσις τού Δραχμανίου κατά τον οδικό άξονα ΒΝ, επί τής αρχαίας Βασιλικής Οδού, σταθμοί cursus publikus, Θερμοπυλών – Λεβαδείας - Θηβών αφενός, αλλά και στον άλλον οδικό άξονα, Ταλαντίου – Δραχμανίου – Γραβιάς - Σαλώνων, παρά τήν κακή κατάσταση τών δρόμων αυτών, λόγω τής ελλείψεως συντηρήσεως, επί μακρόν από τους πολέμους, τις επιδρομές και τίς φυσικές καταστροφές. Τούς υπάρχοντες δρόμους, ήταν φυσικό, να χρησιμοποιήσουν και τα Ταχυδρομεία, με τήν ίδρυση, αρχικά οδικών σταθμών και ιπποστασίων, αργότερα Ταχυδρομικών Γραφείων, σε καθορισμένες απόστάσεις, όπου υπήρχαν στοιχειώδεις εγκαταστάσεις και ασφάλεια, για το μεταφερόμενο Ταχυδρομείο, πού αρχικά ήταν υπό τήν ευθύνη τών δημογερόντων, αργότερα τών Δημάρχων. Το Ταχυδρομείον, στα πρώτα ασταθή βήματα, ήταν ανύπαρκτο, για τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα και αφορούσε συνήθως κρατικές λειτουργίες, προκρίτους, εμπόρους, τραπεζίτες, γιατί ήταν δαπανηρό, δυσκίνητο και ανασφαλές. Διασωθείσα εγκύκλιος τής Γενικής Διευθύνσεως τών Ταχυδρομείων, φωτο, αποτυπώνει εγκύρως τα ιδρυμένα Ταχυδρομικά Γραφεία, κατά το έτος 1865. Παρατηρούμε ότι στον σημερινό νομό Φθιώτιδος, υπήρχαν Ταχυδρομικά Γραφεία, στήν Λαμία, Αταλάντη, Υπάτη, Στυλίδα, Νέα Μιζέλα, Μώλο και Δραχμάνιον. Βεβαίως, τα γραφεία αυτά δεν ιδρύθηκαν το 1865, αλλά αρκετά νωρίτερα, όπως και τα εν τή αλλοδαπή τότε, Βώλον, Άρτα, Θεσ/νίκη κ.λ.π. και η δια ξηράς συγκοινωνία εκτελείτο δια 7 αμαξών, 194 εφίππων και πεζών ταχυδρόμων και 14 φορτηγών ίππων, όπου δεν υπήρχαν συστημένα Ταχυδρομικά Γραφεία, από 223 δημοτικούς ταχυδρόμους, με δημοτική δαπάνη. Η διαδικασία επιδόσεως ταχυδρομείου, περιγράφεται αυτή τήν εποχή ώς εξής, ο ταχυδρόμος ανέβαινε σ’ ένα πάγκο σε δημόσιο χώρο και καλούσε τον παραλήπτη, πού έπρεπε να παραλάβει και να καταβάλει το " ποδοκόπι ". Αν αυτός δεν παρουσιαζόταν, έβγαζε από το σελάχι, τήν ίσκα και τήν τσακμακόπετρα και το έκαιγε.

Επιμέλεια-Ανάρτηση; Τάκης Ευθυμίου