Μια πλασταριά από την Ελάτεια

ΜΙΑ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΙΚΗ ΠΛΑΣΤΑΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΑΤΕΙΑ

Του Παναγιώτης Δημάκη, υπεύθυνου ιστορικού αρχείου

Δήμου Αμφικλείας-Ελατείας

Ένα ασυνήθιστο σκεύος, φωτο 1, αρτοποιητικής κυρίως, θα μπορούσε να πεί κανείς, με κάποιο υπερβατικό προσδιορισμό χρήσης, διακοσμεί, ένα κενό τού τοίχου, τής βιβλιοθήκης, στο πατρικό μου και είναι τώρα, απέναντί μου και το παρατηρώ, όπως κάθε φορά, με σεβασμό, σάν τέχνεργο, ενός λαϊκού τεχνίτη, πού έχει πάνω του, τοποθετήσει σοφία και τεχνική αιώνων, πού μεταφέρεται, με διδαχή και πρακτική, στα ικανά και άξια μαστορόπουλα και εκείνα, συνεχίζουν, αφαιρούν και προσθέτουν, αυτά πού η χρήση απαιτεί και η καλαισθησία και η φυσική εξέλιξη επιβάλλει. Πρόκειται για ένα ξύλινο δίσκο, από μονοκόμματο κορμό καρυδιάς, σμιλεμένο, απλά και περίτεχνα, με χείλη παχέα και γυριστά, για να συγκρατούν τήν ζύμη, ή τα υγρά. Είναι μία πλασταριά, τής οποίας, ακόμη και το όνομα, λησμονήθηκε με τα χρόνια, και , χρειάστηκε η πολύτιμη συνδρομή τού Λεξικού Somavera, φωτο 2, για να βεβαιωθούν τα ίχνη. Μάλιστα νομίζω, ότι, ότι ο καπουκίνος αυτός μοναχός, είναι ίσως, ο μόνος πού αναφέρεται, στήν σπάνια λέξη, πού φυτρώνει βέβαια, από τήν πλούσια Ελληνική γλώσσα ( πλαθανη -πλαθανον ).

Στήν κοιλάδα τού Κηφισού, από όσα είναι γνωστά, οι αγροτικές οικογένειες, για τις πίτες και τα παρόμοια σκευάσματα, χρησιμοποιούσαν συνήθως σοφρά, ή κάποια επίπεδη επιφάνεια τράπεζας. Οι ποιμενικές οικογένειες το ίδιο, ίσως προσέθεταν το βλαχοτήγανο, πού έκανε για όλες τις δουλειές. Επομένως προκύπτει το εύλογο ερώτημα, ποιός ήταν, ο κομιστής και χρήστης, τής πλασταριάς, πού και η κατασκευή της, δεν είναι αναγνωρίσιμη ώς τοπική ; Μ’ ένα αβέβαιο βήμα, πού μπορεί να μήν ειναι ασφαλές, θα έλεγα, ότι ανήκει, στις φερέοικες ποιμενικές ομάδες Σαρακατσαναίων, στά τσελιγκάτα, πού εγκαταστάθηκαν και συνοίκησαν, τήν Ελατεια, μετά τήν ίδρυση τού Δήμου και τις παραχωρήσεις Εθνικής γής. Σ’ αυτό συνηγορεί και η εύρεση του, στο πατρικό μου, πού ήταν από τα παλαιότερα σπίτια, με διαδοχικούς ιδιοκτήτες, τον Δ. Πεπόνα, Δήμαρχο Σαρακατσάνο, τον Αναγν. Σαντά και τον Αθ. Σταμόπουλο, όλους αγωνιστές τού 21, κατ' αρχήν ποιμενικής καταγωγής. Στο Κατώγι, τής παλαιάς αυτής οικίας, στήν κατεδάφιση του, το 1955, διασώθηκαν από τα μπάζα, ορισμένα αντικείμενα, πού προσδιορίζουν, τούς ιδιοκτήτες παλαιούς συμπολίτες μας, πού κατείχαν και χρησιμοποιούσαν, σκεύη όπως η πλασταριά, ελαφριά, εύκολα στήν μεταφορά, ικανά στήν προπαρασκευή, στο σερβίρισμα, αλλά και στο πλάσιμο αρτοσκευασμάτων, ή πίτες διάφορες. Μάλιστα η μακρά χρήση διακρίνεται από τις χαρακιές, πού σάν αχνά ακιδογραφήματα, αφηγούνται ιστορίες από δείπνα, χαράς και λύπης, ανακαλούν δε στήν μνήμη, αγαπημένες γεύσεις και οσμές... τότε, γύρω από το ανταγωνιστικό, πεδίο τού οικογενειακού χαμηλού στρογγυλού τραπεζιού, όπου οι αποστάσεις από το κέντρο, πού υπήρχαν τα φαγητά, ήσαν ίσες... Tesoro !!!Tesoro!!!!...

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου