Εξάρτημα ναργιλέ στην Ελάτεια

ΕΝΑ ΠΑΛΑΙΟ ΕΞΑΡΤΗΜΑ ΝΑΡΓΙΛΕ ΣΤΗΝ ΕΛΑΤΕΙΑ

Του Παναγιώτης Δημάκη, υπεύθυνου ιστορικού αρχείου

Δήμου Αμφικλείας-Ελατείας

Η αναζήτηση, τής αβλαβούς χρήσεως τού καπνού, από τα εκατομμύρια, τών εξαρτημένων χρηστών- καπνιστών, πού θέλγονται να ταξιδεύουν, με τις αιωρούμενες τολύπες καπνού, ενίοτε ενισχυμένες και με άλλα, περίεργα φυτικά ή χημικά πρόσθετα, προβληματίζει σοβαρά, τα ερευνητικά εργαστήρια, τών μεγάλων εταιρειών-διακινητών καπνού, πού αγωνίζονται να αυξήσουν, ή τουλάχιστον, να μήν μειώσουν, τήν καταναλωτική τους πελατεία. Έτσι ξαφνικά εμφανίζεται, νέα φυλή εξαρτημένων, οι λεγόμενοι ατμιστές, οι οποίοι ήδη αποτελούν αξιόλογη ομάδα και πελατεία ατμιζόμενοι και ατμίζοντες, με τήν μάταιη ελπίδα, ότι οί επαπειλούμενες, βλαβερές συνέπειες τού καπνού, ανήκουν στο παρελθόν, μία εντελώς λανθασμένη προσδοκία, όπως η Ιατρική Επιστήμη, τελεσίδικα έχει αποφανθεί. Επί τούτοις, θα πρέπει να ανατρέξουμε, στο όχι πολύ παλαιό παρελθόν, όπου ανάλογο βασικό εργαλείο, εναλλακτικό, απόλαυσης τής νικοτίνης, ήταν ο πασίγνωστος ναργιλές ή σίσα, ο οποίος, στήν μακρά του διαδρομή, υπέστη διορθώσεις, μεταβολές, προσθέσεις και αφαιρέσεις, στήν μορφολογία, στο σχήμα, αλλά και στα υλικά, πού άρχισαν να περιλαμβάνουν και πολύτιμα, για τούς πιό εύπορους, στοιχεία, ενώ η διακοσμητική τέχνη, αρχίζει να εμφανίζεται, και αυτή αποτυπώνοντας, με τον τρόπο της, τις καλλιτεχνικές τάσεις τής εποχής, πάντα συμβαδίζοντας με τήν θεματολογία, αλλά και τα οράματα και παροράματα, τών εραστών τής νικοτίνης, μέσα ίσως στα τοπικά και γεωγραφικά πλαίσια, πού αναπτύσσουν τεχνικές ιδιαιτερότητες, προτιμήσεις, και, σύρουν μαζί τους, πολλές φορές σαφείς, άλλοτε δυσδιάκριτες, στήν θεματολογία, διαφορές, στήν επιλογή τών υλικών, ακόμα και στήν φόρμα και το μέγεθος και άλλοτε εναρμονίζονται, δημιουργώντας, ή ανανεώνοντας τον ρυθμό.

 Στο Δραχμάνι, είχε πάντα, πολλά καφενεία, στά οποία παλαιότερα, πρόσφεραν και ναργιλέ. Η εύρεση λοιπόν, ενός περίτεχνου καλύμματος, διασωθέντος τμήματος τού κεραμεικού, ή γυάλινου δοχείου νερού ναργιλέ, το οποίο χρησίμευε, ώς ψύκτης, τού διερχομένου καπνού, άλλες φορές, από πορσελάνη, διακοσμημένο με σχέδια ζωγραφικά, στα οποία αποτυπώνεται και η εξέλιξη και το πνεύμα, τών μικροκοινωνιών, τής εποχής αυτής. Πρόκειται  για ένα ορειχάλκινο φύλλο ωοειδώς πλασμένο έλασμα, σφυρήλατο, με έκτυπα αναγνωρίσιμα μοτίβα, τών χαλκουργών και ασημουργών, τών αναλόγων μεγάλων βιοτεχνικών κέντρων, Ηπείρου, Μακεδονίας, Θεσσαλίας, τής Πόλης,  ή, ακόμη και Περσικής προελεύσεως, και, είναι επείσακτο στήν Ελάτεια, σταυροδρόμι τότε και εμπορικό κέντρο.Το έξοχο και επιμελημένο περιφερειακό σκάλισμα, η στίλβωση, τα θέματα, πουλιά, ζώα τού εικονικού Παραδείσου, κλαδιά, άνθη και σπόροι, ακόμη και γραμμική κοκκίδωση, στο λαιμό, με σχέδια, πού απογειώνουν, τήν ταπεινή λαϊκή μας τέχνη, πού εύρισκε παντού διόδους, να περνά τήν εξελισσόμενη καλλιτεχνική κληρονομιά, στην καθημερινότητα, τού χαρίζουν, ελαφρότητα και χάρη, βεβαίως και εισάγουν σ έναν φανταστικό κήπο ευδαιμονίας. (18ος-19ος αι.).

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου