"Παγκύρια και οργανοπαίχτες στη Δυτική Φθιώτιδα"

«Παγκύρια και Οργανοπαίχτες μιας άλλης εποχής

στα χωριά της Δυτικής Φθιώτιδας»

[Γράφει ο Χρήστος Α. Τούμπουρος]

 Παραδοσιακό πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής στο Γαρδίκι το 1957

Με χαρά δημοσιεύουμε τα αυθόρμητα επαινετικά σχόλια του εξαίρετου εκπαιδευτικού, συγγραφέα, ερευνητή και γνήσιου Ηπειρώτη Χρήστου Τούμπουρου για το βιβλίο με τον παραπάνω τίτλο των συγγραφέων Τάκη Ευθυμίου και Βασίλη Κανέλλου που εκδόθηκε παλιότερα και ήδη εξαντλήθηκε. Ευχαριστούμε θερμά φίλε μας Χρήστο για τα υπέροχα λόγια σου σε αυτά που αγαπάμε και που τελικά μάς ενώνουν στην κοινή πορεία μας να περισώσουμε κάτι από την παράδοση των προγόνων μας, στον ορυμαγδό της παγκοσμιοποίησης που βιώνουμε και που κινδυνεύουμε να αλλοιωθούμε ως έθνος.

Χρήστος Τούμπουρος

Η παράδοση είναι πανταχού παρούσα και ζωντανή γιατί υπήρχαν και θα υπάρχουν πάντα οι υπηρέτες της που θα την υπηρετούν και θα την καταγράφουν. Αυτή είναι η πίστη μου που έγινε πλέον βεβαιότητα για πολλούς λόγους. Με μεγάλη χαρά πήρα στα χέρια μου αφιερωμένο το εξαιρετικό πόνημα του Τάκη Ευθυμίου και του Βασίλη Κανέλλου με τον τίτλο: «Παγκύρια και Οργανοπαίχτες μιας άλλης εποχής στα χωριά της Δυτικής Φθιώτιδας». Πρόκειται για ένα Λαογραφικό και Φωτογραφικό οδοιπορικό στα χωριά της Δυτικής Φθιώτιδας, στο οποίο κυριαρχεί η Ρουμελιώτικη ντοπιολαλιά και εμπλουτίζεται με εξαίρετο φωτογραφικό υλικό. Χορηγός της έκδοσης είναι η κ. Μαίρη Ακρίδα, στη μνήμη του συζύγου της Αθανασίου Δ. Ακρίδα, στον οποίο και αφιερώνεται το βιβλίο ως αντίδωρο για τη συμβολή του στα τοπικά και εθνικά πολιτιστικά δρώμενα! Το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου αναφέρεται στα πανηγύρια («Παγκύρια και Ξωπάγκυρα) στα χωριά της Δυτικής Φθιώτιδας, και με εξαιρετικό αφηγηματικό τρόπο μας μυούν στην τελετή και μας κάνουν συμμέτοχους και συμπανηγυριστές. Πλήρως τεκμηριωμένη η αφήγηση με δημοσιεύματα της εποχής της εφημερίδας «Σπερχειός» και από το βιβλίο του ρουμελιώτη λαογράφου Ζάχου Ξηροτύρη με τον τίτλο: «Ήθη-έθιμα-δοξασίες και βιώματα του λαού μας», καθώς και την περιγραφή των πανηγυριών στα χωριά της Υπάτης και της Σπερχειάδας που ενυπάρχει στο βιβλίο του Ξενοφώντα Αναγνωστόπουλου με τον τίτλο: «Λαογραφικά της Ρούμελης». Το δεύτερο κεφάλαιο αναφέρεται στους «Οργανοπαίχτες μιας άλλης εποχής», σ’ αυτούς τους «ήρωες» που διέδοσαν και διέσωσαν τα παραδοσιακά μας τραγούδια.

Ο οργανοπαίχτης που έπρεπε «να διαθέτει κι άλλα προσόντα, όπως φυσική αντοχή. Κι αυτό, επειδή έπρεπε να ταξιδέψει πολλές ώρες, με τα πόδια ή με κάποιο ζώο, όπως μουλάρι για να μεταφέρει τα όργανα και να φτάσει απ’ το χωριό του στο ξένο χωριό, που πανηγύριζε και τον καλούσαν». Ένας ύμνος και ένα αληθινό ευχαριστώ γι’ αυτούς «τους σκαπανείς και συντηρητές» της ελληνικής παράδοσης. Το τρίτο μέρος του βιβλίου που φέρει τον τίτλο «Τα Δημοτικά τραγούδια και οι χοροί» γίνεται μια αναφορά στα Δημοτικά Ρουμελιώτικα, όσα τραγούδια χορεύονταν στα πανηγύρια τα οποία και παραθέτουν οι συγγραφείς με ενδεικτική και όχι -πολύ σωστά άλλωστε- περιοριστική αρίθμηση. «Τα παραδοσιακά Μουσικά Ρουμελιώτικα όργανα». Οι συγγραφείς έχουν αφιερώσει δεκαπέντε ολόκληρες σελίδες (29-45) και περιγράφουν τα όργανα αυτά. Πραγματικά θεωρώ πως είναι μια αληθινή προσφορά γιατί εξ αντανακλάσεως και συνειρμικά ο αναγνώστης απορρίπτει αυτά που χρησιμοποιούνται σήμερα που στην ουσία «βιάζουν» την παράδοση και τρομάζουν τους πανηγυριστές. Ένα πραγματικό μπράβο για την αληθινή τους συνεισφορά στην υπόθεση της καθαρότητας του πανηγυριού. (Τυχαίνει να είμαι Ηπειρώτης και μπορώ να πω ότι τα ίδια και εδώ…) Το πέμπτο και μεγαλύτερο μέρος του βιβλίο «Το εορτολόγιο των παγκυριών στα χωριά της Δυτικής Φθιώτιδας και οι ντόπιοι οργανοπαίχτες» είναι μια αληθινή συνεισφορά και ένα αληθινό μνημόσυνο για τους ντόπιους οργανοπαίχτες οι οποίοι τραγούδησαν και «πόνεσαν» τους πόνους και τους καημούς του Ρουμελιώτη, ύμνησαν την λεβεντιά «Βελούχι μου περήφανο» και ζωγράφισαν μουσικά το παράπονο «Τι με κοιτάς που γέρασα» του γέρου και τον παραλληλισμό της όμορφης κοπελιάς με τη «Μαντζουράνα». Το έχω γράψει για τους ηπειρώτες -Τζουμερκιώτες οργανοπαίχτες και χαίρω γιατί με τη μελέτη του βιβλίου διαπιστώνω πως ισχύουν τα ίδια και για τους Ρουμελιώτες. «Γνήσιοι, αληθινοί και, φυσικά, αφκιασίδωτοι ζούσαν πραγματικά κάθε μουσική σκηνή, ταυτίζονταν με τον χορευτή, ακολουθώντας μουσικά τα χορευτικά βήματά του, οδηγώντας τον στην κάθαρση που παρείχε η δημοτική μελωδία». Συγκεφαλαιώνοντας, το βιβλίο με τον εύληπτο περιγραφικό τρόπο, την άριστη Ρουμελιώτικη ντοπιολαλιά, το εμπλουτισμένο με φωτογραφικό υλικό περιεχόμενό του, το πάθος των συγγραφέων για τη διάσωση και διατήρηση της παράδοσης (είναι φανερό σε όλες τις σελίδες), οι πληροφορίες που υπάρχουν είναι ένα αληθινό ευεργέτημα – καταπίστευμα στο λαϊκό μας πολιτισμό. ΕΥΓΕ!

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου