Δήμος Τυμφρηστίων

Ο ΔΗΜΟΣ ΤΥΜΦΡΗΣΤΙΩΝ

& ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΔΗΜΑΡΧΟΙ

του Χαρίλαου Μιχιώτη από το βιβλίο του:

«Το εργαστήρη της φωτιάς»

Μετά την απελευθέρωση και με τη σύσταση του Ελληνικού Κράτους, το Μαυρίλο περιλαμβάνεται στο νομό "Λοκρίδος και Φθιώτιδος", που ιδρύθηκε το 1833 με έδρα τα Σάλονα (Άμφισσα) και με 4 επαρχίες. Μια απ' αυτές ήταν η επαρχία Φθιώτιδας, που είχε πρωτεύουσα το Ζητούνι, το οποίο ανέκτησε το ιστορικό του όνομα: Λαμία, το 1835. 

   Στο Γενικό Πίνακα των Δήμων του Κράτους (1837) η τότε "Διοίκηση Φθιώτιδος" εμφανίζεται διαιρεμένη με βάση το Β.Δ. της 28-12-1936 σε 15 Δήμους. Ένας απ' αυτός ήταν κι ο "Δήμος Β' τάξεως Τυμφρηστού ή Δήμος Τυμφρηστίων", που τον αποτελούσαν 18 χωριά μερικά βρίσκονταν πέρα από τη δεξιά όχθη του Σπερχειού. Ο Δήμος είχε πρωτεύουσα το Μαυρίλο. Το 1848 ο Δήμος Τυμφρηστίων είχε 2.870 κατοίκους.

Πρώτοι Δήμαρχοι ήταν οι: Αναγνώστης Ζωρογιάννης από το Νεοχώρι, Ι. Ζωγραφίδης από το Μαυρίλο, Ι. Γεωργιάδης από το Νεοχώρι, Νικ. Μηνογιάννης από τη Μερκάδα, Χαρ. Δεδούσης από τη Μεγ. Κάψη, Σπ. Ν. Μηνογιάννης, γιατρός από τη Μερκάδα, Οικονόμου, πρακτικός γιατρός από το Γαρδίκι, Π. Σιάννος από το Παλιόκαστρο, Λέων. Ν. Μηνογιάννης και τέλος, Σεραφείμ Δεδούσης, γιατρός από το Μαυρίλο.

    Η εκλογή του Δημάρχου γινόταν κάθε 4 χρόνια στην έδρα του Δήμου, με μολυβένια σφαιρίδια και με κάλπες. Οι ψηφοφόροι έβαζαν το χέρι τους με το σφαιρίδιο μέσα σ' έναν πλατύ σωλήνα, που στο ε­σωτερικό του είχε χώρισμα, ώστε η ψήφος να μπορεί, ανάλογα με την επιθυμία του ψηφοφόρου να κατευθύνεται μυστικά ή σε λευκό κουτί της κάλπης που σήμαινε Ναι ή σε μαύρο που σήμαινε Όχι.

Η αντιπαράθεση των υποψηφίων ήταν έντονη, συχνά σκληρή κι αι­ματηρή. Οι Μηνογιανναίοι βρίσκονταν σε διαρκή εχθρότητα με τους Δεδουσαίους, οι οποίοι οργάνωσαν και δολοφονική επιχείρηση κατά του Μηνογιάννη χρησιμοποιώντας ως όργανο τους το ληστή Πατσιαούρα, που σκοτώθηκε στη συμπλοκή.

Η διεκδίκηση της δημαρχίας. Ήθη της περιοχής

Οι υποσχέσεις, οι δωροδοκίες, η εξαγορά ψήφων, η φαυλότητα γε­νικά έδιναν κι έπαιρναν εκείνα τα χρόνια για την εξασφάλιση του δη­μαρχιακού αξιώματος. Δεν έλειπαν οι γραφικότητες, τ' αστεία, τα πει­ράγματα κι οι διαπληκτισμοί. Ο λαϊκός σατιρογράφος Σπύρος Καραβαντής ή Παπαϊωάννου από το Νεοχώρι έγραψε το παρακάτω στιχούργημα για την εποχή εκείνη, δηλ. για τα τέλη του περασμένου αιώνα:

                                            Τώρα με τα δημαρχιακά πού θα κατασταλάξει;

                                            Ποιος θα γίνει δήμαρχος τη χλιάρα να αρπάξει;

Δυο είναι που εκτίθενται τώρα διά δήμαρχοι

αλλά με την ιδέα μου ουδείς καλός υπάρχει.

Δεδούση το χαράλαμπο και Σπύρο Μηνογιάννη

όμως κι αν είναι ιατρός για δήμαρχος δεν κάνει.

Δυο χειμωνικά σε μίαν αμασχάλη

αν ίσως και χωράγανε θα τα βάνανε κι άλλοι.

Πήγα και τον αντάμωσα στον Κώστα Κομπογιάννη

του ομιλώ οικιακά του λέω τι ώρα κάνει.

"Για παρακαλά το Θεό για να με κάνει Τσάλη^*

να δώκω για να φας κι εσύ καθώς γυρεύουν κι άλλοι".

Κίνησα ο ταλαίπωρος και κάνω κατ' το κάμπο

γι' αλεύρι εσκεπτόμουνα ο έρμος τι να κάμω

Στη Βαρυμπόπη έφτασα, εβρήκα το Δεδούση,

Εγώ τον εχαιρέτησα' μου λέει: "Φίλε, πούσαι!"

Έκατσα και τ' διηγήθηκα όλην την ιστορία

τι έπαθα με το Μηνιό και τι απελπισία.

-"Έχω σκαφίδι σήμαντρο, η γυναίκα θα μ' αφήσει"

-"Πορεύου τώρα, το λοιπόν. Πόσο έχεις αργήσει"!-
             "Νά, πάρε τούτο το χαρτί και να το πας στη Ζιώψη                                                                   

στον Κίτσο Θοδωρόπουλο δυο κιλά να σου δώσει.

Του γράφω και για πληρωμή να μη σε υποχρεώσει".

                   Έχει το ύφος το καλό και την αλληγορία και                                               

του αξίζει δήμαρχος να κάμει τη θυσία.

Άλλος σατιριστής των τοπικών γεγονότων, ο Μαυριλιώτης Κλεφτοδήμος, οξύτατο πειραχτήρι, έγραψε για κάποιον Σιούλα, υποψήφιο δήμαρχο:

Αλίμονο στον Τυμφρηστό και στο μικρό μας τμήμα

όταν ο Σιούλας ανεβεί και έλθει εις το βήμα.

Να γίνει ο Σιούλας δήμαρχος κι ο Κτούζας αστυνόμος

κι ο Λαμπροτσιούτρας γραμματικός έτσι το θέλει ο νόμος.

Ν^''  αρχίσει ν' αηδονολαλεί να λέει  "εκεί πέρα...."

Θέλει να γίνει Δήμαρχος η γύφτικη η λέρα.

Κι εσύ Μαυρίλω χλιβερή, πρωτεύουσα καημένη,

σε τίνος χέρια έπεσες, μωρή χαντακωμένη.

Η φήμη του Κλεφτοδήμου έφτασε ως τ' αφτιά του μεγάλου πολιτι­κού σατιριστή της Αθήνας του Αλέξ. Σούτσου (1803-1863) που του α­φιέρωσε κατά την παράδοση τους παρακάτω στίχους:

Υπάρχει όρος Τυμφρηστός, Βελούχιον καλείται

 και εις τους πρόποδας αυτού ο Κλεφτοδήμος κείται.

Εις ρήξιν ήλθον αρχηγοί, άρχοντες και κληρικοί

ποιος θα καταλάβει την αρχή να κυβερνά το δήμο.

Ο Κατσαρός ο μουστακλής κι ο Νάκος ο σπασμένος

κι ο Κλεφτοδήμος ο στραβός χλίβεται ο καημένος.

Κι εκείνος του απάντησε:

    Ως Όμηρος την ποίηση τη στιχουργεί ο Σούτσος

  συνθέτει κατά βούληση ό, τι του γνέψει ο π…  ος!

*Ο Τσάλης ήταν ξακουστός στη Φθιώτιδα μεγαλοκτηματίας (τσιφλικάς) πα­λιός δήμαρχος. Ήταν όμως αμόρφωτος κι άξεστος χωριάτης. Σ' ένα βασιλικό τραπέζι, στα χρόνια εκείνα, γράφει ένας Γάλλος περιηγητής, ξεμυξιαζόταν με τα δύο του χέρια, χωρίς μαντήλι ("απομυτόμενος με τας δύο του χείρας")!