Το Καρδάρι

Το Καρδάρι

[Από τα εκθέματα του Μουσείου Δικάστρου]

(του αντιστρ. Λεωνίδα Ιωάννου Καρφή)



Το Καρδάρι στο Μουσείο Δικάστρου

Σε ένα από τα εκθέματα του Λαογραφικού Μουσείου Δικάστρου, ο δά­σκαλος Νίκος Σωτηρόπουλος έγραψε: «Κατασκευή Λεωνίδα Καρφή, δωρεά Κων/νου Κόρδα». Το έκθεμα είναι ένα ξύλινο καρδάρι ένα παλιό ξυλουργικό έργο τέχνης. Το κατασκεύασε ο Λεωνίδας Καρφής, με παραγγελία του Σπύ­ρου Κόρδα, πατέρα του δωρητή-εκθέτη Κώστα Κόρδα. Υπερέχει και διακρί­νεται, ανάμεσα στα άλλα ξυλουργικά είδη του Μουσείου, για την ιστορική και τεχνική του αξία. Κατασκευάστηκε στις πρώτες δεκαετίες του περασμέ­νου αιώνα μας, από τον ξυλουργό Λεωνίδα Καρφή, με μια σπάνια και πρωτό­τυπη τεχνική. Είναι «δεμένο» και έχει στεφάνια κατασκευασμένα από ξύλο.

Ο κατασκευαστής Λεωνίδας Καρφής έζησε από το 1861 έως το 1920 και ήταν ένας πανάξιος νοικοκύρης και άριστος τεχνίτης. «Έπιανε το χέρι του», με ό,τι ασχολούνταν. Διακρίθηκε όμως για μια ιδιαίτερη και έμφυτη ικανότη­τα του: ήταν ταλαντούχος στην κατασκευή ξύλινων οικιακών σκευών. Ο υπεραιωνόβιος Λάμπρος Καρφής, που έζησε από το 1897 έως το 1999, έλεγε: «Ο Λεωνίδας Καρφής ό,τι έφτιαχνε, το έφτιαχνε με μεράκι, ήταν επιτήδειος, δεν βιάζονταν και είχε μια σπάνια μαστοριά στην ξυλουργική. Ήταν και άρι­στος πελεκητής».

Η τεχνική πρωτοτυπία του Λεωνίδα Καρφή ήταν στο «δέσιμο» των ξύλι­νων οικιακών σκευών. Τα καρδάρια, τις βαρέλες, τα βαρέλια, τα βιδούρια, τα κουβέλια, τις φτσιέλες, τις κάδες και τις βούρτσες που κατασκεύαζε, τις «έδενε» με ξύλινα στεφάνια. Δεν χρησιμοποιούσε λαμαρινένια στεφάνια, που ήταν και ακριβά και δυσεύρετα. Για να επιτύχει την τέλεια εφαρμογή και αντοχή στα σκεύη, χρησιμοποιούσε ξύλο από κέδρο, που έχει το φυσικό πλεονέκτημα, να είναι εύκαμπτο, να «δένει» γερά και να μην ξεσφίγγει.

Η Ολυμπία Καρφή, που έζησε από το 1864 έως το 1958 έλεγε, για τις τε­χνικές εργασίες του συζύγου της Λεωνίδα Καρφή: «Όλα τα οικιακά σκεύη τα έφτιαχνε με ξύλα από κέδρο. Τα κέδρα τα έκοβε τον μήνα Νοέμβριο, τότε που τα δένδρα έχουν λίγους χυμούς, τα άφηνε όλο το χειμώνα και μέχρι το καλοκαίρι σε ξηρό μέρος για να ξεραθούν καλά και μετά τα χρησιμοποιούσε για την κατασκευή των οικιακών σκευών. Για να μην γίνουν διαρροές υγρών από τα ξύλινα σκεύη, πλάνιζε τις δόγες τους καλά μέχρι να γίνουν πολύ λεί­ες και μετά τις έδενε δυνατά με τα κέδρινα στεφάνια». Έτσι όλα τα ξύλινα οικιακά σκεύη, που κατασκεύαζε ο Λεωνίδας Καρφής με αυτή την τεχνική δεν χαλάρωναν, δεν σάπιζαν και ήταν πάντοτε κατάλληλα για χρήση.

Το καρδάρι αυτό είχε και μια μεγάλη τύχη: βρέθηκε σε χέρια άξιων αν­θρώπων. Ο Σπύρος Κόρδας, που έζησε από το 1874 έως το 1958, με την νοικοκυροσύνη που τον διέκρινε, φρόντισε το καρδάρι, το χρησιμοποίησε για πολλά χρόνια στις οικιακές του εργασίες και το παρέδωσε, κληρονομικά, στο παιδί του Κώστα Κόρδα.

Ο Κώστας Κόρδας διαφύλαξε το καρδάρι σαν οικογενειακό του κειμήλιο και όταν ιδρύθηκε το Μουσείο, είχε τη ευαισθησία, να το παραδώσει και να το εκθέσει στο Λαογραφικό Μουσείο του Δικάστρου. Η «άριστη τεχνοτρο­πία» και η «καλή τύχη» έκαναν το καρδάρι, ένα έργο τέχνης του χωριού.

Το κέδρινο καρδάρι, εκτεθειμένο σήμερα στο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο του Δικάστρου, απέκτησε και έχει το προνόμιο να θυμίζει και να δι­αιωνίζει: την ανεπανάληπτη τεχνική της κατασκευή τους, τον κατασκευαστή του Λεωνίδα Καρφή και τον δωρητή του Κώστα Κόρδα.

«Συνέδεσε» την τέχνη και τα πρόσωπα με το χρόνο και τα «πέρασε» στην αιωνιότητα. Τα έργα τέχνης, λένε, ότι δεν έχουν «τέλος», γιατί μπορούν και μηδενίζουν το χρόνο, αρκεί να διαφυλαχθούν και να εκτεθούν σε ένα Μου­σείο. Τα Μουσεία είναι οι χώροι «αθανασίας» των έργων τέχνης και «μνή­μης» των κατασκευαστών τους. Και το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο του Δικάστρου περιμένει... περιμένει να παραδοθούν, να διαφυλαχθούν και να εκτεθούν όλα τα έργα τέχνης των Δικαστριωτών.

Από τη συλλογή «Βριζιά '99»

Υπόμνηση

Έργα του ιδίου Τεχνίτη στο Λ. Μουσείο

- Η κάδη προσφορά Θεοδώρας Ηλ. Κόρδα.

- Η βούρτσα προσφορά Κων. Ι. Καρφή αντισμηνάρχου.

 Ν. Σ.

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου