Μαρτιάτικο βραχιόλι

Πρωτομαρτιάτικα βραχιολάκια

Ο ερχομός του Μάρτη, άθελά μας μάς προβάλλει στη μνήμη μας σαν κινηματογραφική ταινία, μια μικρή συνήθεια που τηρούσαμε την πρωτομαρτιά με θρησκευτική, μάλιστα, ευλάβεια.

Πρόκειται για το «Μάρτη», ένα βραχιολάκι καμωμένο από ασπροκόκκινη στριφτή κλωστή που περίσσευε από το υφάδι του αργαλειού και που φύλαγε η μάνα μας για τέτοιες στιγμές.

Ήταν απαράβατη συνήθεια και πατροπαράδοτο έθιμο να φορέσουμε όλοι οι πιτσιρικάδες στο χέρι μας αυτό το βραχιολάκι που είχε διάφορους συμβολισμούς.

Ασφαλώς το κόκκινο χρώμα είναι ένα έντονο σημάδι, μία οριακή γραμμή που σηματοδοτούσε το διώξιμο του χειμώνα και τον ερχομό της άνοιξης.

Ακόμα, φορώντας το δεν μαυρίζαμε από τον καυτό μαρτιάτικο ήλιο, όπως μας έλεγε η μάνα μας και φυσικά δεν είχαμε κανένα λόγο να μην την πιστέψουμε.

Κάτι άλλο σημαντικό, δεν έπρεπε να το χάσουμε, ούτε να το καταστρέψουμε αλλά στο τέλος του μήνα το τοποθετούσαμε προσεχτικά πάνω στο φράχτη για να ‘ρθουν και να το πάρουν τα χελιδόνια, οι αγγελιοφόροι αυτοί της άνοιξης, για να χτίσουν μαζί με λάσπη τη φωλιά τους. Όποιο παιδί δεν άφηνε το «Μάρτη» του για τα χελιδόνια, είχε την ατυχία αυτά να μη φωλέψουν στο σπιτικό του.

Ασήμαντες συνήθειες, ξεχασμένα σχεδόν ήθη και έθιμα που όμως έδιναν κάποιο χαρακτηριστικό νόημα στην παιδιάστικη  ζωή μας.

Για τον καυτό ήλιο του Μάρτη ο θυμόσοφος λαός μας λέει:

                  "Οπόχει κόρη ακριβή το Μάρτη ήλιος μην τη δει"

                  "Το Μάρτη ο ήλιος βάφει και πέντε μήνες δεν ξεβάφει"

                  "Ο ήλιος του Μαρτιού τρυπάει κέρατο βοδιού"

                  "Του Μάρτη οι αυγές με κάψανε, του Μάη τα μεσημέρια"

Για το έθιμο του «μάρτη» ο Κωστής Παλαμάς συνέθεσε τους παρακάτω ρομαντικούς στίχους:

                                    Ρόδιζ’ η πρώτη του Μάρτη μέρα

                                    και στο παιδάκι της η μητέρα

                                    γελώντας πάει:

                                    «Με μάρτη έρχομαι το λαιμό σου

                                    να στεφανώσω σαν άγγελό σου

                                    θα σε φυλάει.

                                    Από χρυσάφι, προτού να φέξει

                                    με τι φροντίδα το έχω πλέξει.

                                    Για το χρυσό μου!

                                    Με κάθε χρώμα το έχω ντύσει

                                    ουράνιο τόξο, που θα στολίσει

                                    τον ουρανό μου!»

Αλήθεια, φέτος πόσα παιδιά θα φορέσουν το μαρτιάτικο βραχιόλι τους;

Καλό μήνα! Χαρούμενη άνοιξη!

Τάκης Ευθυμίου