Τα βουνά της Ρούμελης

Τα βουνά της Ρούμελης

[Θρύλοι & Παραδόσεις]

(του Άνθη Βέργη)

Το μεγάλο αυτό διαμέρισμα της χώρας μας που ονομάζεται Στερεά Ελλάς, οι περισσότεροι το ξέρουμε σα Ρούμελη λεβεντογέννα ορεινή κατά το πλείστον, με ιστορικές και λαογραφικές παραδόσεις. Βουνά περήφανα που προκα­λούν δέος, η ραχοκοκκαλιά της Ελλάδος, χιλιοτραγουδισμένα, με θρύλους και παρα­δόσεις. Το ξακουστό Βελούχι, ο Παρνασσός, τα Βαρδούσια με την μεγαλοπρέπειά τους, τα Αραποκέφαλα, την ψηλόστηθη Γκιώνα και χαμηλότερα ο Κιθαιρώνας και ο Ελικώνας, το καθένα με τη δική του ιστορία.

Κυρίαρχα όλα τούτα τα βουνά της Ρού­μελης, προπύργια και επάλξεις του Εικοσιέ­να, σύμβολα δύναμης και αθανασίας, τις λατρευτικές τους δοξασίες, τα Μνημεία, τις Μούσες και τις Αμαδρυάδες νύμφες, που προστάτευαν τα δάση. Ο κάμπος τρέφει άλογα και τα βουνά λεβέντες θα πει ο λαός μας. Σταθερά κι αμετακίνητα στη θέση τους, ρίξε νερό στο κρασί σου να συνεν­νοηθούμε, μόνο βουνό με βουνό δεν σμίγει, θα συμβουλέψει έναν επίμονο. Κι ακόμα, μια άλλη παροιμία, σ’ έναν δύστυχο και κα­τατρεγμένο: Από βουνό σε λαγκάδι το πετάει η μοίρα του και για κάποιον που επιμέ­νει τα βάσανα θα πούμε, το βουνό δεν φο­βάται τα χιόνια. 

Κι είναι καλόμοιρα, γιατί χάρο δεν παντέχουνε, χάρο δεν καρτερούνε και φιλό­ξενα σ’ όλους τους απελπισμένους κι ανισόρροπους, που ξεστρέφουν τα μυαλά τους και παίρνουν τα βουνά, να βρούνε την ησυχία τους. Οι μεγαλομανείς και οι φαντασιόπληκτοι έχουν κι αυτοί τη δική τους πα­ροιμία. Το βουνό κοιλοπονούσε κι ένα πο­ντικό γεννούσε. Αυτό που οι παλιοί Έλλη­νες τόλεγαν με άλλα λόγια. Ώδινεν όρος και έτεκεν μυν. Ο Νίκος Λουκόπουλος, αλη­σμόνητος φίλος γιος του μεγάλου Λαογρά­φου μας, περίφημος ορειβάτης μου έλεγε κάποτε, πως είχε περπατήσει όλα τα βουνά της Ρούμελης. Συνάντησε κάτι απρόσμενα, σπάνια περιστατικά. Στη Γκιώνα για παρά­δειγμα, σε μεγάλο υψίπεδο, χειμώνα καιρό φυτρώνουν κάτι σπάνια λουλούδια, πανέ­μορφα, με σκληρό μίσχο και πλατειά ανθοπέταλα που οι κάτοικοι των γύρω χωριών, τα ονομάζουν κρόκους. Κάποτε που νύχτωσε στον Παρνασσό, είδε σε κάποια κορφή κάτι να φωσφορίζει. Όσο πλησίαζε φτάνο­ντας κοντά του, έσβησε ολότελα. Διηγήθη­κε το περιστατικό σε ειδικούς βοτανολό­γους κι επιστήμονες δασολόγους και του εξήγησαν πως το φυτό αυτό ονομάζεται «λαμπηδόνα» φύεται δε σε ορισμένα βου­νά. Γνωστό ήταν και στην αρχαιότητα με το όνομα «αγλαόφυτον». Όποιος μπορέσει να το ξεχωρίσει και να το κόψει θεωρείται τυ­χερός.

Ο Νίκος Λουκόπουλος, μου είπε επίσης μια άλλη περίεργη σύμπτωση. Αύγουστος μήνας, γύρω στη γιορτή του Κοσμά του Αι­τωλού, στις πλαγιές των Βαρδουσίων, φυ­τρώνει ένα σπάνιο λουλούδι που οι χωρικοί το ονομάζουν Πατροκοσμά.

 

Πολλές είναι οι δοξασίες και οι παραδό­σεις για τα βότανα των βουνών της Ρούμε­λης. Πολλοί λένε για το «σιδερόχορτο» που έχει τη δύναμη ν’ ανοίγει και να ξεκλει­δώνει κάθε ασφαλισμένο μέρος.

Δεν σας αναφέρω λεπτομέρειες, πως γίνεται αυτό, γιατί θα το μάθουν τα κλεφτόνια και οι αλεπούδες, και θα λεηλατήσουν όλα τα πλουσιόσπιτα και τα χρηματοκιβώ­τια. Για το «σιδερόχορτο» θα μας μιλήσει και ο Μεσολογγίτης ποιητής Γ. Δροσίνης, στη συλλογή του Ειδύλλια.

Πολλά λέγονται επίσης και για το βοτά­νι της αγάπης, αλλά μην τους ακούτε. Όλα είναι ψέματα. Το αγαποβότανο αλλού κρύβεται. Να τι μας λέει τούτος ο λεβέντης που έζησε και τρύγησε τον καρπό του έρω­τα: Της αγάπης το βοτάνι - κάθε τόπος δεν τον κάνει μόν’ της Λειβαδιάς ο τόπος και της όμορφης ο κόρφος…».

Στα οροπέδια των βουνών της Ρούμε­λης, μην ξενυχτίσετε, άνοιξη εποχή. Βγαί­νουν νεράιδες και στήνουν χορούς. Θα σας ξετρελάνουν με τα κόλπα τους. Μόνο αν μπορέσετε κι αρπάξετε το μαντήλι από κά­ποια νεράιδα, μπορεί να γλυτώσετε. Η πα­ράδοση αναφέρει πως ένας βοσκός από το Γαλαξίδι, αναγκάστηκε... να παντρευτεί μια νεράιδα γιατί πρόλαβε και της πήρε το μαντήλι. Αυτή δεν έφυγε από κοντά του, ήταν πολύ όμορφη. Έχει και συνέχεια ο θρύλος, αλλά θα σταματήσω εδώ, έχουμε να πούμε μερικά ακόμα σπουδαιότερα. Ο Λουκιανός, αποκαλεί τον Παρνασσό «Δικόρυμβο» δηλαδή βουνό με δυο ψηλές κορ­φές. Σε μια απ’ αυτές, που οι σημερινοί κά­τοικοι των γύρω χωριών την ονομάζουν «Γεροντόβραχο» η παράδοση αναφέρει πως γκρέμιζαν τους ηλικιωμένους, γιατί λέ­ει ήταν άχρηστοι στην κοινωνία. Εκεί κοντά υπάρχει και το «Σαρανταύλι» με το «Κωρύκειον άντρον» το μεγαλύτερο σπήλαιο της εποχής, όπως αναφέρει ο Παυσανίας.

Εδώ και οι Φαιδριάδες πέτρες, κάτω απ’ τις οποίες ιδρύθηκε το περίφημο Μαντείο των Δελφών.

Όπως είναι γνωστό, στον Κιθαιρώνα βρέθηκε εγκαταλελειμμένο βρέφος, ο Οιδί­πους, ο μυθικός βασιλιάς των Θηβών, ενώ ο Ελικώνας, σύμφωνα με την παράδοση, ήτα­νε η κατοικία των Μουσών.

Η ιστορία και η λαογραφία, έχει να μας πει πολλά ακόμα…

Πηγή: «ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΣ», Μάιος 2005

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου