Οίτη, Άγιος Αθανάσιος: Το τέμπλεον του Στ. Υφαντή

Οίτη (Γαρδικάκι) Φθιώτιδας, Άγιος Αθανάσιος:

Το τέμπλεον του Στυλιανού Δ. Υφαντή

Νίκος Δημητρίου Παπαδιονυσίου

Οίτη (Γαρδικάκι), Φωτογραφία από το Google

Για την από χρόνια αποστολή μου, την ανάδειξη του έργου του παππού μου Στυλιανού Δ. Υφαντή, είχα ετοιμάσει από καιρό την επίσκεψή μου και για εφέτος 2020 στα χωριά της Ρούμελης για φωτογράφηση. Μεταξύ τους, για «το Τέμπλεον εκλ. του Γαρδικακιού φθιώτιδος» όπως το αποκαλεί στο χειρόγραφο σημείωμά του που με χίλια παρακάλια μας έγραψε στο μπαλκονάκι του στη Μεγάλη Κάψη το 1965…

Στο Γαρδικάκι που όπως διάβασα στο ΦΕΚ 1^Ο Αρ. 87, 7/6/ 2010 υπάγεται από χρόνια μετά διάφορες υπαγωγές στον δήμο Λαμιέων, πανέμορφο χωριό με αξιοθέατα γνωστά στο Πανελλήνιο, μεταξύ τους το φαράγγι του Ασωπού, η γέφυρα του Ασωπού και η γέφυρα της Παπαδιάς. Μαζί, όπως διάβασα στο Google, και «η εκκλησία με το θαυμάσιο ξυλόγλυπτο τέμπλο της…». Αυτό του Υφαντή…

Ο σχεδιασμός μου όμως μεταβλήθηκε. Πάλι Ευρυτανία, αυτή τη χρονιά, στα όμορφα  χωριά Κερασοχώρι (Κεράσοβο)και Γοργιανάδες για τα τέμπλα κλπ του Υφαντή…

Αυτό γιατί έλαβα στις 22/01/2020 από την κυρία Ιωάννα Νικολοπούλου, κάτοικο Βούλας Αττικής, καταγόμενη από το Γαρδικάκι, από το ΄30 Οίτη, και ως φαίνεται ασχολούμενη δραστικά και με πάθος με τα εκκλησιαστικά του χωριού της, το πιο κάτω e-mail, για το οποίο μαζί με πληροφορίες της και φωτογραφίες που μου έστειλε, την υπερευχαριστώ…

«Κύριε Παπαδιονυσίου

Εδώ και καιρό έψαχνα το δημιουργό του θαυμάσιου τέμπλου που κοσμεί τον ναό του χωριού μου. Γνώριζα από πληροφορίες ηλικιωμένων το όνομα του χωριού τού δημιουργού, αλλά όχι το όνομά του.

Σήμερα ψάχνοντας στο διαδίκτυο για ξυλογλύπτες από τη Μ. Κάψη, διάβασα σε μια ανάρτηση το σημείωμά σας, το σχετικό με τον παππού σας και με μεγάλη χαρά βρήκα στον κατάλογο το όνομα του χωριού μου, Γαρδικάκι. Από το 1928 Οίτη. 

Πιστεύω ότι πρέπει να είχε φιλοτεχνήσει και το Δεσποτικό. Πρόσφατα έγινε στο τέμπλο συντήρηση και αισθητική αποκατάσταση.            

Ιωάννα Νικολοπούλου»

Φωτογραφίες του τέμπλου από κυρία Νικολοπούλου πριν την «συντήρηση και αισθητική αποκατάσταση» με μικρό photo shopping δικό μου.

Το τέμπλο επιχρυσωμένο μετά την «συντήρηση και αισθητική αποκατάσταση» με πολύ 

καλή φωτογράφηση με όλα τα σύγχρονα τα μέσα. Πραγματικό χρυσό στολίδι

Με τις πληροφορίες της και τις φωτογραφίες που μου έστειλε, δικές της με το τέμπλο όπως ήταν χωρίς να έχει γίνει «πρόσφατα συντήρησή του και αισθητική αποκατάσταση» και έχοντας γίνει, έκρινα ότι είναι επαρκή για να γράψω το παρόν χωρίς να μεταβώ στην Οίτη να φωτογραφίσω, παρόλο λείπουν δικές μου εξωτερικές φωτογραφίες της εκκλησιάς, παλαιών εικόνων, της Ωραίας Πύλης και μια- δυο του χωριού…

Επιφυλάσσομαι να επισκεφτώ το χωριό και την εκκλησιά μελλοντικά θεού θέλοντος.

Δεν νομίζω ότι ο Υφαντής φιλοτέχνησε και το δεσποτικό της εκκλησιάς γιατί θα το ανέφερε στο σημείωμά του. Γνωρίζω όμως ότι έχω ιδεί και άλλα έργα του που είχε λησμονήσει ν’ αναφέρει και άλλα που κάποιοι ξυλογλύπτες της εποχής του ή νεώτεροί του τον έχουν μιμηθεί στην τεχνική του. Το δε τέμπλεον φιλοτέχνησε λίγο μετά το 1911, μετά το τέμπλο της Αγίας Παρασκευής στο Μεγάλο Χωριό Ευρυτανίας Τυχόν πρόσθετες κατασκευές ίσως έγιναν αργότερα…

Με νέο της mail η κυρία Νικολοπούλου με πληροφορεί:

« Κύριε Παπαδιονυσίου καλημέρα σας.

Χίλια ευχαριστώ για την απάντηση. Το τέμπλο δεν έχει αντικατασταθεί. Ο ναός είχε κατασκευαστεί  το 1875 και το τέμπλο περίπου το 1910. Το 1952-53 επειδή ο ναός ήταν μικρός  και είχε πολλά προβλήματα, έκτισαν στη θέση του παλαιού ναού καινούριο. Τοποθέτησαν το παλαιό τέμπλο, αλλά επειδή ο παλαιός ναός ήταν πιο στενός, έψαξαν και βρήκαν τον παππού σας, ο οποίος  με μεγάλη χαρά έκανε τις προσθήκες. Τότε φιλοτέχνησε και νέες προσθήκες στο επάνω μέρος. Η κυρία  που θυμόταν το όνομα του χωριού του, Μ. Κάψη, ήταν το 1952 μικρή κοπέλα. Θυμάται  τον παππού σας. Τον φιλοξενούσαν στο σπίτι της, υπάρχει αυτό το σπίτι. Τον περιγράφει σαν ένα πολύ ήσυχο γεροντάκι που όταν τοποθέτησε τα περιστέρια είπε: Είναι έτοιμα να πετάξουν. Για δε τον κόκορα ορίστε: Είναι έτοιμος να λαλήσει.

Με τα χρόνια το σαράκι και ο χρόνος είχαν προκαλέσει προβλήματα στο τέμπλο. Πρόσφατα έγινε συντήρηση - αισθητική αποκατάσταση.

Σας στέλνω φωτογραφίες. Είναι το κέντρο 1910 και οι προσθήκες 1952-53. Τις έχω τραβήξει εγώ. Τις άλλες ο συντηρητής.

Θα χαρούν να σας δουν στο χωριό, βεβαίως το καλοκαίρι που θα είναι όλοι εκεί. 

Σας ευχαριστώ θερμά. Τιμή σας που έχετε αυτόν τον παππού. Εγώ κοιτάζοντας αυτό το τέμπλο ανακαλύπτω τη μαστοριά, την τέχνη και την υπομονή του δημιουργού»

………………………………………

Επιθυμώ να προσθέσω εδώ ότι ο επίχρυσος χρωματισμός του τέμπλου δεν αποτελεί έργο του Υφαντή ο οποίος περιοριζόταν πάντοτε στην χρησιμοποίηση λούστρου που ο ίδιος ετοίμαζε πάνω στην καρυδιά.

Φαίνεται ότι και όπως μου ανεφέρθη, μετά από κάποια απεντόμωση από σαράκι του τέμπλου αποφασίστηκε και ο επίχρυσος χρωματισμός τμημάτων του για την κάλυψη φθορών κι έγινε η συντήρηση - αισθητική αποκατάσταση. Παρά ταύτα εντελώς αναλλοίωτη παραμένει και αναγνωρίσιμη η προσωπική τεχνοτροπία που χαρακτηρίζει τα έργα του σε 65 εκκλησιές της Ρούμελης, ειδικά της Ευρυτανίας και Φθιώτιδας, από τα οποία 32 τέμπλα, όπως και του τέμπλου του αυτού. Και στο τέμπλεον αυτό, όπως σε όλα του Αγραφιώτη- Μεγαλοκαψιώτη λεπτουργού Στυλιανού Υφαντή, παρόμοιες είναι οι κολώνες του κορινθιακού ρυθμού, κατασκευασμένες να δένουν όλη την κατασκευή του τέμπλου και να χωρίζουν ανάμεσά τους τα εικονίσματα, με τα διάτρητά του, τα ξυλόγλυπτα με κενά δηλαδή, όπως αυτά στα φυλλώματα με τις ιερές αμπέλους, το κλίμα, με τα φύλλα τους, τα τσαμπιά τους με σταφύλια, τις γιρλάντες, που συμβολίζουν τον δεσμό πιστών και Χριστού, τα περιστέρια του, κλπ.

…………………………………….

Οι επιθυμούντες να γνωρίσουν κάτι παραπάνω για τη ζωή και το έργο του παππού μου, εκκλησιαστικού ξυλογλύπτη της Ρούμελης, πατέρα της μητέρας μου Δέσποινας, μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα πιο κάτω links:

 Στέλιος Δ. Υφαντής (1875-1971)

Ο λαϊκός εκκλησιαστικός λεπτουργός & ιεροψάλτης

Ο παππούς μου

http://fthiotikos-tymfristos.blogspot.gr/2015/01/blog-post_20.html?spref=fb

«Η τέχνη και τεχνική του Στέλιου Δ. Υφαντή, εκκλησιαστικού ξυλογλύπτη. Ή, μνήμες ενός παιδιού από την εργασία ενός παλιού εκκλησιαστικού λεπτουργού στις της αρχές 10ετίας του 1950»

http://fthiotikos-tymfristos.blogspot.gr/2015/05/blog-post_11.html

Ν.Παπ./ 28 Ιούνη 2020

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου