Προλήψεις-Δεισιδαιμονίες

ΠΡΟΛΗΨΕΙΣ – ΔΕΙΣΙΔΑΙΜΟΝΙΕΣ

του Τάκη Ευθυμίου

Οι κάτοικοι του γενέθλιου τόπου πίστευαν σε διάφορες λαϊκές αντιλήψεις που κληρονόμησαν από τους προγόνους τους και τις τηρούσαν ευλαβικά για να εξευμενίζουν και να ξορκίζουν το κακό. Ο κατάλογος των προλήψεων και των δεισιδαιμονιών είναι ατέλειωτος. Αναφέρονται πιο κάτω μερικές, όπως ακριβώς τις περιέγραψαν οι γεροντότεροι χωριανοί μας:

1.   Η γκαστρωμένη γυναίκα δεν τρώει λαγό για να μη λαγοκοιμάται το παιδί, ούτε ρόιδο για να μη βγάζει σπυριά.

2.   Όταν τα αγριοπούλια πετούν πολύ ψηλά στον ουρανό με κατεύθυνση από το Νότο προς το Βοριά, δηλαδή ανεβαίνουν, είναι προμήνυμα καλοκαιρίας. Όταν πετούν αντίθετα, δηλαδή κατεβαίνουν, είναι προμήνυμα κακοκαιρίας.

3.   Ποτέ δε δίνουν δανεικό αλάτι τη νύχτα γιατί πιστεύουν πως είναι γρουσουζιά γιε το σπιτικό.

4.   Όταν τ' αλέτρι στο χωράφι βγάλει στην αυλακιά φίδι, κάποιος θα πεθάνει.

5.   Όταν σταθεί αλογόμυγα πάνω σε κάποιον, θα 'χει γράμμα και χαμπέρι.

6.   Όταν σε τρώει η δεξιά παλάμη σου θα δώσεις παράδες, όταν σε τρώει η ζερβιά θα πάρεις.

7.   Όταν βρασμένο αυγό έχει μεγάλο αλώνι στ' ασπράδι του, θα ‘χουν μεγάλη σοδειά.

8.   Σε χρόνο δίσεκτο δε γινόταν γάμος, γιατί δε θα προκόψει το αντρόγυνο.

9.   Όταν η γάτα γλείφεται και κοιτάζει την πόρτα, κάποιος μουσαφίρης θα 'ρθει στο σπίτι..

10.  Όταν μαύρη γάτα αντικρίσει κάποιος στο δρόμο, θεωρείται γρουσουζιά.

11.  Όταν η γάτα μαγαρίζεται μέσα στο σπίτι, σημαίνει κακογλωσσιά του κόσμου.

12.  Όταν κάποιος δει στ' όνειρο του γύφτο, θ' αρρωστήσει.

13.  Όταν ένας μουσαφίρης μένει πολλή ώρα στο σπίτι και γίνεται βαρετός, ρίχνουν αλάτι στην πόρτα του σπιτιού ή γυρίζουν τη σκούπα ανάποδα για να ξεκουμπιστεί γρήγορα.

14.  Όταν θερίζουν ένα χωράφι αφήνουν επίτηδες μια μικρή άκρη αθέριστη γιατί έτσι  η σοδειά του χρόνου θα 'ναι πλουσιότερη.

15.  Όταν ο καφές που βράζει στο μπρίκι φουσκώσει και χυθεί, θα πάρουν πολλούς παράδες.

16.  Όταν η κότα κρεμάει τα φτερά της, θα 'χουν γράμμα ή χαμπέρι.

17.  Όταν λαγός κόψει το δρόμο κάποιου, θα πάρει μεγάλη λαχτάρα.

18.  Όταν κάποιον τον τρώει ο λάρυγγας, τον συζητάνε.

19.    Κανένας δεν κάνει τη νύχτα να μπει και να βγει στο δωμάτιο της λεχώνας γιατί ισκιώνεται.

20.    Ποτέ η μάνα δε λούζει το μωρό της την Τρίτη, την Παρασκευή και την Κυριακή ούτε του κόβουν τα νύχια γιατί παθαίνει η γεια του.

21.    Όταν οι λύκοι ουρλιάζουν το χειμώνα έξω από το χωριό, θα κάνει κακοκαιρία.

22.    Όταν το παιδί μπουσουλάει, θα 'ρθει κάποιος μουσαφίρης.

23.    Όταν τσιμπάνε οι μύγες, θα βρέξει.

24.    Όταν το καλοκαίρι στην αυλή μαζεύονται πολλά μυρμήγκια, θα κάνει βαρυχειμωνιά.

25.    Όταν σε τρώει η πλάτη και την ξύνεις, θα φας ξύλο.

26.    Ποτέ δε δίνεις ξίδι τη νύχτα, γιατί θα ξινίσει το κρασί του σπιτιού.

27.    Όταν τα ξύλα τρίζουν στο τζάκι, τους κατακρίνουν οι οχτροί τους.

28.    Το όνειρο που βλέπει κανείς ξημερώνοντας Κυριακή, θα στέρξει ως το μεσημέρι.

29.    Αν το παιδί έχει δυο τσούκες (φεγγάρια) στο κεφάλι του, θα παντρευτεί δυο φορές.

30.    Τα Σαββατογεννημένα παιδιά, δεν τα πιάνουν τα μάγια.

31.    Αν τα ρούχα του παιδιού βραχούν απλωμένα, τα ξαναπλένουν, για να μη βγάλει σπυριά.

32.    Όταν το ποντίκι ροκανίσει κανένα ρούχο, στο σπίτι έγινε κλεψιά.

33.    Την πρωτοχρονιά προσέχουν να μη στενοχωρηθούν και χάσουν τίποτα, γιατί όλο το χρόνο θα παθαίνουν το ίδιο.

34.    Η νοικοκυρά δεν κάνει να αναμεράει την πυροστιά ανάποδα στο παραγώνι, γιατί μουντζώνει το θεό.

35.    Όποιος πηδήσει το ουράνιο τόξο, θ' αλλάξει φύλο.

36.    Όταν χυνόταν στο τραπεζομάντιλο κρασί, ρακί ή καφές, το θεωρούσαν γούρι.

37.    Όταν το φεγγάρι ανατείλει κόκκινο, τη χρονιά εκείνη θα γίνει πόλεμος και θα χυθεί πολύ αίμα.

38.    Όταν νιόπαντρη γυναίκα πάει στο λόγγο για ξύλα, δε φέρνει ποτέ φορτωτήρα για να μη γεννήσει όλο κορίτσια.

39.    Όταν τα χελιδόνια πετούν χαμηλά, θα βρέξει.

40.  Όταν το χιόνι δεν πέφτει από τα κλαριά των δέντρων ή τρίζει κάτω από τα παπούτσια, θα ρίξει κι άλλο.

41.    Τη μέρα της ταφής του νεκρού δε σκουπίζουν στο σπίτι, για να μη «σαρώσει» ο χάρος και άλλους.

42.    Στην εκφορά του νεκρού σπάζουν στην οξώπορτα του σπιτιού ένα πιάτο για να τσακίσει το ποδάρι του ο Χάρος και να μην ξαναπατήσει στο σπίτι.

43.    Σε όποιον λυθούν τα κορδόνια των παπουτσιών του, θα κάνει μακρύ δρόμο.

44.    Ποτέ η γυναίκα δε δίνει το σαπούνι στα χέρια του άνδρα της, για να μη μαλώσουν.

45.    Αν το παιδί γεννηθεί με τη χούφτα του κλειστή, θα γίνει σφιχτό(τσιγκούνικο). Αντίθετα αν γεννηθεί με τη χούφτα ανοιχτή, θα γίνει ανοιχτοχέρικο (κουβαρντάς).

46.    Όταν το μωρό είναι κλαψιάρικο, ρίχνουν στο σταυροδρόμι τη σαλιάρα του.

47.    Το κορίτσι που όταν τρώει ψωμί κάνει πολλές τριμμόψιες, θ' αποχτήσει πολλά παιδιά.

48.    Όταν έριχνε χαλάζι, το πρωτότοκο παιδί έτρωγε τρία σπυριά για να σταματήσει.

49.    Ποτέ δε δίνουν δανεικό προζύμι τη νύχτα, γιατί φεύγει το γούρι του σπιτιού.

50.  Ποτέ δεν κουνούν άδεια την κούνια του μωρού, γιατί το μωρό θα πάθει κακό.

Στην εποχή μας με την άνοδο του μορφωτικού επιπέδου των ανθρώπων και με την πρόοδο των επιστημών έχει μειωθεί το ποσοστό αυτών που πιστεύουν στις προλήψεις και στις δεισιδαιμονίες. Παραμένει όμως η ανασφάλεια του σύγχρονου ανθρώπου σα μια βασική αιτία πίστης στις δοξασίες αυτές.