TREILER

Το παρόν Ιστολόγιο έχει σκοπό να περισώσει & να προβάλλει τη ρουμελιώτικη ιστοριολαογραφία -

Δευτέρα 11 Μαρτίου 2024

Στη μοναξιά της παλιάς ερημικής Βίνιανης

 

ΣΤΗ ΜΟΝΑΞΙΑ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΕΡΗΜΙΚΗΣ ΒΙΝΙΑΝΗΣ

Επανάληψη, με την γνώμη μου για στοιχεία προκύψαντα το 2023

[Νίκος Δ. Παπαδιονυσίου ΜΜΜ/ΕΜΠ]

Στη μοναξιά του ερημικού μουσείου της Π.Ε.Ε.Α στην παλιά Βίνιανη, ώρα περίπου 11:00, καθώς επί ώρα δεν υπήρχε άλλος κανείς, ούτε κάτω στο χωριό, νάσου μια μόνη γυναίκα 50 μέτρα παρακάτω που εμφανίστηκε ξαφνικά ερχόμενη από το πανέρημο, εγκαταλειμμένο χωριό. Χαιρετιστήκαμε σηκώνοντας τα χέρια. Αμέσως μετά την έχασα...

Φεύγοντας από το μουσείο και παίρνοντας την κουραστική πλέον για μένα μεγάλη σκάλα ανόδου για τον δρόμο, την βλέπω να κατεβαίνει γρήγορη σαν κατσίκι!

Ήταν μια γυναίκα λεπτή, στα περίπου 75 της, με μέτριο ανάστημα, μαλλιά υποκίτρινα λευκά, ένδειξη ότι ήταν κατάξανθη στη νιότη της, με ενδείξεις μιας από χρόνια χαμένης ομορφιάς. Ζει μόνη και μοναδική κάτοικος, όπως μου είπε αργότερα, στην παλιά Βίνιανη. Διψούσε για κουβέντα όπως κάθε ερημικός άνθρωπος, ταυτόχρονα περίεργη «να μάθει» όπως όλοι οι μοναχικοί βουνίσιοι. Κι΄ εγώ διψούσα για πληροφορίες...

…………………………..

Θυμήθηκα τον φευγάτο τελευταία Νίκο Μουτογιάννη, τον «Αμερικάνο» που ζούσε παρόμοια και πλέον απομονωμένη μοναχική ζωή στα Δολιανά(Στουρνάρα)στα ριζά της Καλιακούδας στο φαράγγι του Πανταβρέχι, χωρίς καν επισκέψεις από τα παιδιά του…

Χωρίς να τον γνωρίζω τότε, τον είδα και συνομιλήσαμε καθώς κατέβαινα το βουνό περίπου το 2000 να καλλιεργεί μια πηγούλα μαζί με κάποιον άλλο. Ήπιαμε διψασμένοι το δροσερό νεράκι του. Θεός σχωρέστον!...

Κυριακή 3 Μαρτίου 2024

"ΑΜΑΔΡΥΑΔΕΣ"


ΑΜΑΔΡΥΑΔΕΣ

[Από το βιβλίο του Τάκη Ευθυμίου: "Μυθικά Παράξενα Όντα του ελληνικού χώρου"

Στενά συνδεδεμένος ο άνθρωπος με τη φύση σε παλαιότερες εποχές σεβόταν και εκτιμούσε τα ζώα και τα φυτά που τον βοηθούσαν στην επιβίωσή του. Κατανοούσε την αμοιβαία εξάρτηση όλων των βασιλείων της ζωής και το κάθε τι έπαιρνε θέση στη συνείδησή του, ανάλογα με τη χρησιμότητά του. Έδιδε σ' αυτά υπόσταση, τα θεωρούσε ζωντανούς οργανισμούς, εκφράσεις ενός ενιαίου συνόλου και πολλές φορές τούς απέδιδε θεϊκές ιδιότητες. Θεοί παίρνουν μορφή δένδρων για να πλησιάσουν τον έρωτά τους, άνθρωποι τιμωρήθηκαν να ζήσουν σαν φυτά για το παράπτωμά τους ή δένδρα, όπως η Ιερή Βαλανιδιά της Δωδώνης, είναι το ενδιάμεσο μέσον μεταξύ θνητών και αθανάτων.

Σάββατο 24 Φεβρουαρίου 2024

Αναρτήσεις για τον λεπτουργό Στέλιο Υφαντή


ΚΑΠΟΙΕΣ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΛΕΠΤΟΥΡΓΟ ΣΤΕΛΙΟ ΥΦΑΝΤΗ 

Απ΄ όσες αναρτήσεις για τον Στέλιο Δ. Υφαντή με τον Φθιωτικό Τυμφρηστό, δύο που αντιλήφθηκα, εκτός των πρώτων του που αφορούν την ζωή και το έργο του, ήταν αυτή του Ιερός Ναού Αγίων Πάντων Θεσσαλονίκης http//agpanton-thessalonikis, Blogspot.com/ (31/01/2011), ιστολόγιο nikolaos921@yahoo.gr,,που με συγκίνησε ιδιαίτερα ως πρώτη που είδα στις αρχές των ενδιαφερόντων μου για θέμα της αναγνωρισιμότητας του, πριν τις έρευνές μου και φωτογραφήσεις γι΄ αυτόν, που μ΄ έκαναν να πιστέψω κι επιμείνω σ΄ αυτές, και της εφημερίδος  ΕΥΡΥΤΑΝΙΚΟΣ ΠΑΛΜΟΣ, «Ο Ευρυτάν της εβδομάδος», (13.06.2022)

 Λίαν επαινετικές οι παρατηρήσεις στον ΕΥΡΥΤΑΝΙΚΌ ΠΑΛΜΟ. Ευχαριστούμε Τελευταία, το 2023, μετά την έκδοση του βιβλίου μου γι  αυτόν, προέκυψαν λίαν χρήσιμες προσθήκες, άγνωστές μου παρά τις προσπάθειές μου να τις αποκαλύψω. Για τον λόγο αυτό ότι τέλη 2023 προέκυψε νέο και στις γνώσεις μου για τον παππού μου τις αναφέρω  στις Προσθήκες μου.

 

Η ανάρτηση μετά μήνυμα μου στο nikolaos921@yahoo.gr ‘ηταν::

Στυλιανός Υφαντής Ο λεπτουργός, εκκλησιαστικός ξυλογλύπτης- ιεροψάλτης ( 1875 - 1971).

Δευτέρα 31 Ιανουαρίου 2011

Στυλιανός Υφαντής Ο λεπτουργός, εκκλησιαστικός ξυλογλύπτης- ι

Στο νεκροταφείο της Μεγάλης Κάψης Φθιώτιδας, τόπο της τελευταίας κατοικίας του, σʼ ένα ταπεινό τάφο αναπαύεται ο Στέλιος Υφαντής, ο λεπτουργός- εκκλησιαστικός ξυλογλύπτης- ιεροψάλτης.

Ελάχιστοι πλέον απέμειναν που να θυμούνται και μνημονεύουν, όπως οφείλουν, αυτόν, το έργο του και το μέγεθος της προσφοράς του στη Ρούμελη και ειδικά στην Ευρυτανία και Φθιώτιδα.

Πέμπτη 22 Φεβρουαρίου 2024

Η οικονομία & οι δραστηριότητες των κατοίκων του Τυμφρηστού


«O ΤΥΜΦΡΗΣΤΟΣ ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΣΑΜΕ»

Η ΜΟΡΦΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ

ΚΑΙ ΟΙ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ

[Του Περικλή Κ. Φύκα] 

Προπολεμικό παραδοσιακό πανηγύρι στον Τυμφρηστό. Πηγή φωτο: Δημήτρης Μαλισσόββας. Συλλογή: Τάκης Ευθυμίου 

Η τοπική οικονομία του χωριού μας ουδέποτε υπήρξε αυτάρκης. Σ’ αυτό συνηγορούσαν το άγονο του εδάφους και, κύρια, ο μικρός κλήρος, διάσπαρτος και τεμαχισμένος, που δεν ξεπερνούσε, στις καλύτερες περιπτώσεις, τα πέντε περίπου στρέμματα κατά οικογένεια. Αλλά και στην πεδινή Δυτική Φθιώτιδα και τον Κάμπο της Λαμίας τα πράγματα δεν ήταν διαφορετικά, ένας απέραντος τσιφλικότοπος. Τα οράματα της μεγάλης Ελληνικής Επανάστασης ξεθώριασαν γρήγορα, ιδιαίτερα μετά την δολοφονία του Καποδίστρια. Οι Βαυαροί που τον διαδέχτηκαν και ιδιαίτερα η Αντιβασιλεία, ξεπουλούσαν την Ελλάδα στους ξένους και ιδιαίτερα στο αγγλικό κεφάλαιο και την Αγγλική αριστοκρατία. Αλλά και οι Ομογενείς της διασποράς, είχαν το δικό τους μερίδιο ενοχής, οι επώνυμοι Έλληνες που υπηρετούσαν την κρατική μηχανή εσιώπουν. Ο Μαυροκορδάτος, πιστός στο δόγμα της Αγγλικής υποτέλειας, διασφάλιζε τα συμφέροντά τους κατά τον καλύτερο τρόπο. Ο ραδιούργος Κωλέττης, γαιοκτήμονας και ο ίδιος, σφύριζε αδιάφορα. Οι απελεύθεροι Έλληνες σήκωναν έναν καινούργιο σταυρό.

Κυριακή 11 Φεβρουαρίου 2024

Πλατάνια του χωριού Άγιος Γεώργιος Φθ/δας με τη δική τους ιστορία

 

ΠΛΑΤΑΝΙΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΟΥ ΜΕ ΤΗ ΔΙΚΗ ΤΟΥΣ ΙΣΤΟΡΙΑ

[Του Τάκη Ευθυμίου]

Το χωριό μου Άγιος Γεώργιος Δυτικής Φθιώτιδας είναι από τα νεότερα χωριά της περιοχής (1910), αφού αποτελεί συνέχεια της Μητροπολιτικής Ζιώψης που εγκαταλείφθηκε λόγω καθιζήσεων του εδάφους.

Επειδή βρίσκεται χτισμένο κατά μήκος του Σπερχειού ποταμού, στη στενότερη κοιλάδα του, διαθέτει πλούσιο υδροφόρο ορίζοντα και ως εκ τούτου πλούσια υδρόβια βλάστηση. Ένα από τα συχνότερα υδροχαρή δέντρα που συναντάμε στο χωριό μας είναι ο πλάτανος.

Πλατάνια με κάποια ιδιαίτερη ιστορία, άξια αναφοράς, υπήρχαν στο χωριό μας και τα αναφέρουμε, επειδή για μας τους Αγιωργίτες έχουν συναισθηματική, κυρίως, αξία.

1.Ο πλάτανος που έκαψαν οι Γερμανοί

Ότι απόμεινε από την Γερμανική πυροπάθεια το 1944

Στο κέντρο του χωριού, δίπλα από το Παπαχαραλαμπέικο σπίτι, απέναντι από την ταβέρνα του Γιώργου Πατρίκαλου βρισκόταν ένας τεράστιος πλάτανος, σήμα κατατεθέν για το χωριό μας. Αυτός έπεσε θύμα, μαζί με τα σπίτια, της πυρπόλησης των Γερμανών κατά την αποχώρησή τους τον Αύγουστο του 1944.

Η παραπάνω σχετική φωτογραφία της Μαρίας Χρουσάκη (Ιαν. 1945), εθελόντριας του Ερυθρού Σταυρού, δείχνει το κουφάρι του εν λόγω πλάτανου. Σε πείσμα αυτής της καταστροφής ο πλάτανος σύντομα αναγεννήθηκε από τη φύση του και θέριεψε ακόμη περισσότερο, όπως δείχνει και η παρακάτω φωτογραφία στα μέσα της δεκαετίας του 1950.

Σήμερα διασώθηκε παραφυάδα του στο ίδιο σημείο με πέτρινη κρήνη στη ρίζα του, ευχάριστο αποκούμπι για τους περαστικούς.

Ο πλάτανος στα μέσα της δεκαετίας του 1950 με πυκνή φυλλωσιά

Τετάρτη 7 Φεβρουαρίου 2024

Πλάτανος: Το εθνικό μας δέντρο

 

ΠΛΑΤΑΝΟΣ: ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΜΑΣ ΔΕΝΤΡΟ

Κείμενο του δασολόγου και συγγραφέα Σεραφείμ Τσιτσά που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό

ΔΑΣΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ (τεύχος 9 – 10, Σεπτέμβριος – Οκτώβριος 1978) 

Βουίζει η Ελληνική έξοχή από την πληθώρα των ονομάτων του. Δεκάδες ελληνικών χωριών, αμέτρητα τοπωνύμια των κάμπων και των βουνών φέρουν τα οικόσημα του Πλατάνου: Πλάτανος, Μεγαλοπλάτανος, Γεροπλάτανος, Πλαταμώνας, Πλατανάκια, Πλατανούσα, Πλατανίδια, Πολυπλάτανος, Πλατανιάς, Πλατάνια, Πλατανόλακκα, Πλατανόβρυση, Πλατανόραχη, Πλατανοχώρι, Πλατανιστός, Πλατανότοπος, Πλατανίτσα, Πλατανιώτισσα, Πλατανόρεμα…

Το εθνικό μας δέντρο είναι ο Πλάτανος, τον χαίρεται η Ελλάδα από τα ομηρικά χρόνια ίσαμε σήμερα: «Καλεί υπό Πλατανίσκω όθεν ρέει αγλαόν ύδωρ…» τραγουδάει ο Όμηρος για τον πανάρχαιο πλάτανο της Αυλίδας κάτω από τον οποίον έκαναν θυσίες οι Έλληνες συγκεντρωμένοι στις Ευβοϊκές ακτές, για την εκστρατεία τους στην Τροία. Ο Ομηρικός αυτός στίχος θυμίζει τόσο πολύ τη νεότερη δημοτική μας μούσα της Διαμαντούλας:

«Κάτω στα δασιά πλατάνια στην Κρυόβρυση…»

Και τα δασιά πλατάνια κατακλύζουν με την ολόδροση ομορφιά τους όλο τον ελληνικό χώρο. Φουντώνει και σαλεύει, υψώνοντας την πράσινη σημαία του, ο πλάτανος σε πολιτείες και σε χωριά, σε βρύσες και κεφαλάρια, σε ποταμιές, σε σταυροδρόμια, από τις θαλάσσιες ακτές έως τα μεγάλα υψόμετρα των βουνών μας. Κάνει ευχάριστη συντροφιά με την ξανθόφλουδη κουμαριά, τα μυρωδάτα σμύρτα, τα ρείκια και το θυμάρι. Αλλά και με το ψυχρόβιο έλατο, δίπλα στα ορεινά λαγκάδια και τα κρυστάλλινα κεφαλάρια. Ο ανοιχτοπράσινος χρωματισμός της πλούσιας φυλλωσιάς του ξεχωρίζει από μακριά, ανάμεσα στις πράσινες σιλουέτες των βουνοπλαγιών μας. Δεν καμουφλάρεται ο πλάτανος. Διαλαλεί περήφανα το θαλερό πόστο του, είτε στις δαντελλένιες βρίσκεται ακρογιαλιές για να αγναντεύει τα πολυτάξιδα καράβια, τους θυμούς της θάλασσας και τα νησιά, είτε στις εξαίθρες των ελατιάδων για να θαυμάζει τις αγέρωχες βουνοκορφές είτε στους απέραντους κάμπους για να συντροφεύει το μόχθο του δουλευτή…

Πέμπτη 1 Φεβρουαρίου 2024

"Ο σχολικός κήπος"

 

Ο ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ

Μόλις παρέλαβα ένα καλαίσθητο, πολυσέλιδο και ενδιαφέρον βιβλίο με τίτλο: «Ο ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ Καλλιεργώντας, καλλιεργούμενοι… Φυτεύοντες, παιδευόμενοι… Ποιώντες ποιούμενοι… Παρελθόν, παρόν και μέλλον» του φίλτατου Γεωτεχνικού - Περιβαντολλόγου, πολυγραφότατου Λογοτέχνη & Ποιητή Αντώνη Β. Καπετάνιου. Τον ευχαριστώ ολόθερμα!

Ο ίδιος δικαιολογεί το αμέριστο ενδιαφέρον του για το σχολικό κήπο στον πρόλογο του βιβλίου, γράφοντας: «…Λόγω της ιδιότητάς μου, της επιθυμίας μου για τη φύση και της βιωματικής μου ενασχόλησης με το σχολικό κήπο, αγαπώ να τον μελετώ που είναι το πρώτο και βασικό σχολείο της φύσης, εκεί όπου παίρνεις την πρωταρχική παιδεία γι’ αυτήν, για να την αισθανθείς και να τη νοιώσεις, για να τη βιώσεις και να γίνεις συνειδητός της, για να παιδευτείς περιβαλλοντικά και να λειτουργήσεις υπεύθυνα σε σχέση με το γύρω σου, με τον άνθρωπο, με το εαυτό σου, γιατί πράττεις γήινα, ενεργητικά, συλλογικά, παιδευτικά, φτιάχνοντας την ευθύνη σου για τον κόσμο κατά την ποίησή σου γι’ αυτόν και την πόνησή σου σε αυτόν…»

Ω! Τι ωραία λόγια! Λόγια που τα λένε όλα!

Κρίμα που το έλαβα κάπως αργά, ως απόμαχος εκπαιδευτικός και όχι ως μαχόμενος, τότε που ενεργούσαμε αυτοσχεδιάζοντας και όχι μεθοδικά σύμφωνα με τις οδηγίες που περιλαμβάνονται στο εν λόγω πόνημα. Το βιβλίο αυτό θα έπρεπε, με μέριμνα της πολιτείας, να κοσμεί κάθε σχολική βιβλιοθήκη.

Είναι βέβαιο πως αν υπήρχαν μερικοί ακόμη Αντώνηδες… τόσο η σχολική όσο και η εξωσχολική ζωή θα ήταν ποιοτικότερη, πιο ανθρώπινη και κοντινότερη στη μάνα Φύση!

Εύγε αγαπητέ Αντώνη για την απέραντη και απέριττη ευαισθησία σου για το περιβάλλον!

Με περίσσια εκτίμηση

Τάκης Ευθυμίου

Τετάρτη 31 Ιανουαρίου 2024

"Ιστορικά γεγονότα & υπερατλαντική μετανάστευση" του Παρικλή Κ. Φύκα

 

«Ο ΤΥΜΦΡΗΣΤΟΣ ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΣΑΜΕ»

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΚΑΙ ΥΠΕΡΑΤΛΑΝΤΙΚΗ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ

[Του Περικλή Κ. Φύκα]

Σκηνικό μετανάστευσης Ελλήνων με πλοίο  στη Νέα Υόρκη (1910)

Μία ακόμη ιστορική πτυχή του χωριού μας κατά τον προηγούμενο αιώνα, ανέσυρε και κατέγραψε ο φιλίστωρ Αριστομένης Δημοσθένους Φίκας, κάτοικος Θεσσαλονίκης, μέσα από γραπτά ντοκουμέντα, τα οποία και μας απέστειλε, και έθεσε στην διάθεσή μας, και που έχουνε σχέση με την υπέρ-Ατλαντική μετανάστευση, που τόσο έντονα βίωσε ο τόπος μας, στις αρχές του 20ού αιώνα, για συγκεκριμένους κοινωνικο-οικονομικούς λόγους, που αναφέρονται σε κατοίκους του χωριού μας, του χωριού, δηλαδή, ΠΕΡΑ-ΚΑΨΙ και σημερινού ΤΥΜΦΡΗΣΤΟΥ, αναζητώντας ένα καλύτερο αύριο, τα οποία και παρουσιάζουμε σήμερα, εμπλουτισμένα, βιογραφημένα και σχολιασμένα δεόντως.

            Η Μετανάστευση, για τους Έλληνες, αποτελεί ένα συχνό φαινόμενο, από τα χρόνια της Αρχαιότητας, ακόμα, μέχρι και την σύγχρονη Νεοελληνική Ιστορία, επαναλαμβανόμενο, συστηματικό και διαχρονικό.

Κυριακή 28 Ιανουαρίου 2024

"Η Γκόλφω & ο Τάσος" παλιό περιοδικό

 

Η ΓΚΟΛΦΩ και ο ΤΑΣΟΣ

[Του Ioanni Elatou Makka]

Το Μωραΐτικο βουκολικό δραματικό ειδύλλιο του 19ου αιώνα του Σπύρου Περεσιάδη, ένα από τα πολυδιαβασμένα, "δακρύβρεχτα", αναγνώσματα από τις κοπελιές του προηγούμενου αιώνα. Γυρίστηκε σε κινηματογραφικές ταινίες και παίχτηκε σε θέατρα.

Η φτωχή και ορφανή Γκόλφω, μια όμορφη νεαρή βοσκοπούλα που ξενοδουλεύει υπηρετώντας τον τσέλιγκα Ζήση, γνωρίζει τον έρωτα στα μάτια ενός παλικαριού της περιοχής, του βοσκού Τάσου. Κι ενώ την πολιορκεί το αρχοντόπουλο της περιοχής, ο Κίτσος, εκείνη αρνείται τις προτάσεις του και παραμένει πιστή στους όρκους αγάπης που έχει ανταλλάξει με τον Τάσο. Οι δύο νέοι αρραβωνιάζονται και ετοιμάζονται να παντρευτούν, όταν ο Τάσος δέχεται πιεστικά προξενιά για την εξαδέλφη του Κίτσου και κόρη του τσέλιγκα, Σταυρούλα. Παρά την αρχική του άμεση άρνηση, ο Τάσος τελικά δελεάζεται από τη μεγάλη προίκα της Σταυρούλας και διώχνει την Γκόλφω. Η νεαρή κοπέλα απελπίζεται, χάνει τα λογικά της και καταριέται τον Τάσο. Λίγο πριν τον γάμο τους, η παραλοϊσμένη πια Γκόλφω σηκώνει την κατάρα και τους εύχεται κάθε ευτυχία. Ο Τάσος κλονίζεται από το μεγαλείο του έρωτά της, αλλάζει γνώμη και τρέχει στο κατόπι της, είναι όμως αργά: Η Γκόλφω έχει φαρμακωθεί και ξεψυχά στα χέρια του. Ο Τάσος αυτοκτονεί στο πλευρό της!

(φωτο: Από χρωμολιθόγραφο εξώφυλλο παλιού περιοδικού μου)

 

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου