Το δερμάτι

Τ Ο   Δ Ε Ρ Μ Α Τ Ι

[Αλέξανδρος Κ. Σταμέλος, Νεχωρίτης]

 

Να σας πω δυο λόγια για το τι ήταν το δερμάτι που πολύ χρησίμευε στους δικούς μας, εδώ στα μέρη μας, τα παλιά τα χρόνια.

Το διρμάτ' (δερμάτι) ή τ'λούμ ' (τουλούμι) ήταν δέρμα ζώου: γίδας ή προβατίνας. Ο τσοπάνης, αφού έσφαζε το ζώο έπαιρνε το δέρμα, το ξέραινε και μετά το κούρευε πολύ καλά, να μη μείνει καθόλου τρίχα επάνω, σαν να το ξύριζε. Κατόπιν το επεξεργαζόταν κα­νονικά, έδενε τα πόδια γερά (γινόντουσαν σαν κόμποι), σούφρωνε το πίσω μέρος μ' ένα σουφλί. το έδενε σφιχτά να μην παίρνει καθόλου αέρα και το γύριζε ανάποδα (το τριχωτό μέσα και το λείο έξω). Άφηνε ένα άνοιγμα, την τραχ 'λιά (τραχηλιά), το οποίο χρησίμευε στην εισαγωγή και εξαγωγή των υλικών που τοποθετούνταν μέσα.

Συνήθως έβαζαν μέσα νερό, μούστο και τυρί. Όταν φόρτωναν το μούστο στα ζώα με δερμάτια, στην τραχ'λιά τοποθετούσαν ένα καλάμι περίπου ένα μέτρο για να παίρνει αέρα ο μούστος, να μην εκραγεί.

Με το δέρμα από μικρό αρνί οι τσοπάνηδες έφτιαχναν το τυρολόι (μικρό δερμάτινο δοχείο), που έπαιρναν μαζί τους την ημέρα στη βοσκή, για να έχουν τυρί να φάνε.

Στον Ξεριά της Υπάτης, στις 27 Σεπτεμβρίου γινόταν παζάρι. Πήγαινε ο κόσμος να που­λήσει ό,τι είχε: φασόλια, ρεβίθια, καρύδια, άλογα, μουλάρια κλπ. Το μεγαλύτερο εμπόρευμα ήταν το τυρί στα δερμάτια. Το Νεχώρι τότε είχε τη μεγαλύτερη κτηνοτροφία και έφερνε πολλά. Αν δέκα οικογένειες πήγαιναν πέντε ή δέκα τουλούμια τυρί, ήταν εκατό δερμάτια. Σκορπισμένα επάνω στα πεζούλια ή σε στρωμένες μαντανίες, γιατί τότε δεν υπήρχαν πάγκο ια να τα τοποθετήσουν, έμοιαζαν σαν μικρά παιδιά που κοιμόντουσαν...

Ήταν κάπως σαν μια μεγάλη γιορτή. Στο συγκεκριμένο παζάρι γίνονταν μέχρι και προξενιά εκείνη την εποχή!

Πηγή: περιοδικό «Νεχωρίτικα» (τ. 40-2012)

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου