Τραπουλόχαρτα με ήρωες του '21

ΑΠΟ ΦΙΛΕΛΛΗΝΕΣ
Τραπουλόχαρτα με φιγούρες αγωνιστών του 1821

Μέχρι πρόσφατα υπήρχε η εντύπωση ότι πρώτα νεοελληνικά τραπουλόχαρτα κυκλοφόρησαν από φιλελληνικούς κύκλους το 1829 στην Αυστροουγγαρία. Έντεκα φιγούρες είναι οι μόνες που σώζονται και φυλάσσονται στο Ιστορικό και Εθνολογικό Μουσείο. Σ αυτές απεικονίζονται ο Καποδίστριας (Ρήγας κούπα), ο Κουντουριώτης (Ρήγας σπαθί), ο Μαυροκορδάτος (Ρήγας καρό), ο Υψηλάντης (Ρήγας μπαστούνι), η Ελλάς (ντάμα κούπα), η Αθηνά (Ντάμα καρό), η Καρτερία (Ντάμα μπαστούνι), ο Μιαούλης (Βαλές κούπα), ο Κολοκοτρώνης (Βαλές σπαθί), ο Μπότσαρης (Βαλές καρό) και ο Κανάρης (Βαλές μπαστούνι).

Πριν από μερικά χρόνια έγινε γνωστή και μια παλιότερη, κατά εφτά χρόνια, νεοελληνική τράπουλα. Έχει την ίδια προέλευση με την προηγούμενη και βρίσκεται σήμερα σε γερμανική συλλογή. Στους ρηγάδες απεικονίζονται ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, ο Γεωργάκης Ολύμπιος και ο Γεώργιος Καντακουζηνός. Στις ντάμες η Μπουμπουλίνα, η αδελφή των Υψηλάντηδων, η πριγκίπισσα Μουρούζη και η Έλενα Τοπάλη. Στους «βαλέδες» αγωνιστές από διάφορες περιοχές (ο Υδραίος, ο Μωραΐτης, ο Εταιριστής -μέλος της Φιλικής Εταιρείας- και ο Αρναούτης-Αρβανίτης).

Το πιθανότερο είναι ότι οι εκτυπώσεις αυτών των τραπουλόχαρτων ήταν μια ακόμη εκδήλωση φιλελληνισμού, που παρατηρείται και μ άλλα αντικείμενα της εποχής.

Απλώς αντικαθίστανται οι ηγεμόνες και οι προσωπικότητες, που απεικονίζονται σε γαλλικές ή βενετσιάνικες τράπουλες.

Ίσως πάλι οι απεικονίσεις αυτές να είναι συνέχεια της παράδοσης, που θέλει την τράπουλα να είναι όχι μόνο «εργαλείο» για το κυνηγητό της τύχης. Αλλά να χρησιμοποιείται και για επιμορφωτικούς ή προπαγανδιστικούς σκοπούς, όπως τον καιρό του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης, αλλά και αργότερα σε διάφορες εποχές. Υπάρχει και μια άλλη άποψη, που δεν φαίνεται, όμως, ν’ ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Σύμφωνα με αυτήν οι κατασκευαστές τραπουλόχαρτων κατέφυγαν σε δημοφιλείς μορφές της Επανάστασης για να κάνουν ελκυστική τη δυσφημισμένη χαρτοπαιξία...

Πηγή: Τ. ΚΑΤΣΙΜΑΡΔΟΣ ΕΘΝΟΣ 11/2/2008

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου