Γκαϊντούρια

ΓΚΑΪΝΤΟΥΡΙΑ! *

Του Παναγιώτης Δημάκη, υπεύθυνου ιστορικού αρχείου

Δήμου Αμφίκλειας-Ελάτειας

Φώτο 1. 1928. Υπέροχη ημέρα εκδρομής, καλή συντροφιά, η προοδευτική νεολαία τής Ελάτειας, συνωστίζεται επί και περί τού υπομονετικού γαϊδάρου. Αρχείον ιατρού Κ. Νικοπούλου

Τα αγαπητά όσο και αδικημένα μόνοπλα, Ίπποι, βοοειδή, αλλά και οι αναφερόμενοι εδώ 'Ονοι, σκωπτικά ώς ΓΚΑΪΝΤΟΥΡΙΑ * *, από τα βάθη τού χρόνου, μέχρι σχεδόν σήμερα, συντροφεύουν και παραστέκονται, στήν ανθρώπινη δραστηριότητα, στήν εργασία, πολέμους, μεταφορές και άλλα, πού ο ανθρώπινος νούς απεργάζεται, ενώ η ζωή και ή επίβίωση των, έχει εξαρτηθεί και δεθεί με τήν κοινωνία τών ανθρώπων. Η μέριμνα, από τούς Φιλοζωικούς Συλλόγους και Συνδέσμους, για τήν προστασία, τών οικιακών ζώων συντροφιάς, θα πρέπει, να μήν είναι μονομερής ώς φροντίδα, αλλά νά επικτείνεται, παρά τις διαφαινόμενες δυσχέρειες, και, να περιλαμβάνει, σε γενική έννοια, τα ζώα τού φυσικού περιβάλλοντος, πού έπλασεν η σοφία τού Θεού, σχηματίζοντας τήν αλληλοεξάρτηση και τροφική αλυσίδα. Παροπλισμένα σήμερα, τέτοια ζώα, παντός είδους και μορφής, απηνώς διώκονται και υφίστανται, τα επίχειρα τής ανθρώπινης κυριαρχίας, πού φτάνει, στήν εξόντωση και εξάλειψη, τών ελεύθερων ειδών, με τον περιορισμό τών πυρήνων αναπαραγωγής και τήν αλόγιστη χρήση φαρμάκων και ουσιών, αλλά εν προκειμένω, τών οικόσιτων ζώων, ίππων, όνων κ.λ.π. πού θεωρούνται, λόγω κυρίως τής βιομηχανικής ανάπτυξης, ώς περιττά πλέον και τα παρακολουθούμε, να αργούν δεμένα, σε κήπους και οικόπεδα αφρόντιστα. Τα γαϊδούρια, μεταξύ αυτών, όθεν, αδύναμα να αντισταθούν, εντός ολίγου, θα αποτελούν δείγματα τού ζωικού κεφαλαίου... Άνθρωποι... Άνθρωποι...ας θυμηθούμε τήν επιλογή τουλάχιστον, τού πώλου όνου τής Βαϊοφόρου...

Χαλαρά…

* Ο Σπυρομίλιος με τον αδελφό του Μίχο, ήσαν Χειμαριώτες και πολέμησαν, σε όλες τις κρίσιμες μάχες τού Αγώνα, επικεφαλής γενναίου Σώματος Χειμαριωτών, μάλιστα εντάχθηκαν, στήν Φρουρά τού Μεσολογγίου και κατά τήν Έξοδο, διέσχισαν ξιφήρεις τα Αραβοαλβανικά στρατεύματα, τού Ιμπραήμ και τού Κιουταχή, προκαλώντας θρήνο, στούς εχθρούς τής Πατρίδας. Ο δε Σπυρομίλιος, μάς άφησεν, αξιόλογα Απομνημονεύματα, από τήν Δεύτερη πολιορκία τής Ιερής Πόλης. Όταν αξίωσαν, τήν δικαιωματική αναγνώριση, οι λεγόμενοι αυτόχθονες, μεταξύ τών οποίων ο γιατρός, τού Αλή πασά Κωλέτης, (Βλάχος), τούς ειρωνευόταν "ποιητικώς"...Ο Σπυρομίλιος με τήν πένα, και ο Μίχος με τήν πάλα, λευτερώσαν τήν Ελλάδα και τήν κάνανε Χειμάρα... "Εξ ού και ο λίβελος, κατά τού ακάπνου Κωλέτη, πού αντανακλά και στούς ομοίους του, πού χώρισαν, τούς αγωνιστές τού Πανελλήνιου Αγώνα, σε αυτόχθονες, με (πλήρη δικαιώματα) σε ετερόχθονες με (περιορισμένα δικαιώματα). Ο δε Ρ. Τζώρτζ τιμώμενος, ώς πρώην αρχιστράτηγος, ακούγοντας τήν σχετική εισήγηση, περί αυτού, σηκώθηκε και έφυγε, από τήν Συνέλευση, φωνάζοντας ΓΚΑΙΝΤΟΥΡΙΑ. Η ονοματοδοσία όμως αυτή, ουδόλως ενόχλησε, το κόμμα τών "Φουστανελλάδων", τού Κωλέτη, πού ακολουθούσαν, τήν πατροπαράδοτη, διαιρετική πρακτική τών Ελλήνων τού άλλου κόμματος, τών Ναπαίων. Τα δε Γκαϊντούρια, ώς απαξιωτική αποστροφή, περιελήφθησαν στα σχετικά λήμματα.

** Κατά τον Σκαρλ. Βυζάντιον, (Λεξικόν), Γάιδαρος τον οποίον ο Ετυμολόγος, έγραψεν Γάειδαρος και τον ετυμολόγησεν από τού αεί δέρεσθαι!!!. ζ. Όνος, Κανθήλιος και Κάνθων (κυρ. ο μεγαλόσωμος), εί και λύκου εμνήσθης... το οποίον ο Σουίδας ερμηνεύων λέγει...τούτο λέγεται επί τών, ών αν μνησθή τις και ευθύς παραγινομένων.... Σκόλυμος * * *, Όνωνις, Ονάκανθα, Ονόπορδον, Ηρύγγιον, Αγριαγκινάρα και Ζοχός και Κνήκος και Νεροκράτης και Κουτλουτζές, είναι μερικά, από αυτά, πού αποτελούν τήν δέσμη τών λαχάνων, πού προτιμούν οι όνοι. Ονοβάτις καλείται παρά Πλουτάρχω γυνή γαιδουροκαθισμένη, επίσης γαιδουρόσφακα, φλομίς, θρυαλλίς... είς ελλύχνια χρήσιμος, είναι ελάχιστες από τις λέξεις, πού διασώθηκαν, στις χιλιετίες τής συνάφειας, τών συμπαθών τετράποδων συντρόφων μας, πού η δραματική αλλαγή, τών συνθηκών τού ανθρωπίνου βίου , αχρήστευσε καί έθεσε στο περιθώριο, με αποτέλεσμα σε λίγο καιρό, να αποτελέσουν δείγματα τών ζωολογικών κήπων. Τα γαϊδούρια, τα γ'μάρια, τα σύμβολα τής υπομονής και τής υποταγής, πού γνώρισαν μέρες δόξης, για τήν μνημειώδη ικανότητα, σε έργα μεταφορικά, σε μονοπάτια και δύσβατα όρη, αρκούμενα στήν ελάχιστη τροφή, ακόμη, το μεγαλείον να είναι οδηγοί καραβανιών (βλ. Σημ...) και τελετουργικά, αλλά και τιμητικά να συμμετέχουν, σε δρώμενα, με αφιερώσεις αρτόσχημες, σε Μύλους, κατά τήν Αρχαιότητα. Ακόμα και σήμερα, εξετάζοντας τα θετικά τών γαϊδουριών προτερήματα, αξιολογείται υπεροχή, σε προσόντα όπως η υπομονή, η αντοχή, η προσήνεια και η φιλική διάθεση.
* * * Σκόλυμος- Ασκόλυμπρος-Γαιδουράγκαθο. Είδος βοτάνης πού προτιμούν τα γαϊδούρια, με σκληρά αγκάθια, πού δεν εμποδίζουν όμως, τήν απόλαυσή των, από τα συμπαθή τετράποδα. Επίσης ώς εδώδιμο κα φαρμακευτικό φυτό, αναφέρεται από τον Πλίνιο, τον Αναζαρβέα Διοσκουρίδη κ.α. Λίγοι όμως εξ ημών, το απολαμβάνουν, λόγω τών δυσχερειών στήν συλλογή και καθάρισμα του.
ΣΗΜ. Να ναι νύχτα και να 'χεις φορτωμένες ένα καντάρι καμήλες αράδα αράδα και συ απάνου στο Γκαϊντούρι... Δημ. Βυζαντίου Βαβυλωνία πράξη α' σκηνή στ'.

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου