Κοσσιατζής

ΚΟΣΣΙΑΤΖΗΣ

του Τάκη Ευθυμίου

Προτού εμφανιστούν οι χορτοκοπτικές μηχανές και τα τρακτέρ, οι χωριανοί μας έκοβαν τα χόρτα και το τριφύλλι από τα χωράφια τους με την κοσσιά. Όσοι ήταν ανήμποροι ή ηλικιωμένοι ή είχαν πολλά τριφύλλια στο Νεοχωράκι ανέθεταν την κοπή τους σε ντόπιους εποχιακούς μεροκαματιάρηδες εργάτες. Τέτοιοι υπήρχαν αρκετοί και αναζητούσαν πώς και πώς το μεροκάματο του μόχθου.

Ο κοσσιατζής για το κόψιμο των χόρτων χρησιμοποιούσε την κοσσιά, απ' την οποία πήρε και τ' όνομα του. Η κοσσιά είναι ένα καμπυλωτό, κοφτερό από το ένα μέρος και μυτερό στην άκρη, εργαλείο μήκους 50 εκατοστών περίπου. Εφαρμόζεται σε ξύλινο δίμετρο κοντάρι, που φέρει ξύλινη ή σιδερένια λαβή στο μέσον της.

Όταν η κοσσιά στόμωνε και δεν έκοβε καλά τη σφύριζαν, δηλ. την ακόνιζαν. Τοποθετούσαν το κοφτερό μέρος της κοσσιάς πάνω σ' ένα αυτοσχέδιο μικρό αμόνι μπηγμένο στο χώμα και με ειδικό κοφτερό δίκοπο σφυρί σφυρηλατούσαν με πολλά χτυπήματα το μυτερό μέρος της κοσσιάς σε όλο το μήκος της, μέχρι να γίνει λεπτότερη και κοφτερή. Το σφύρισμα λέγεται έτσι διότι η κοσσιά δεχόταν πολλά χτυπήματα σφυριού και γινόταν από την προηγούμενη μέρα γιατί απαιτούσε χρόνο. Έτσι, ο κοσσιατζής πήγαινε στο χωράφι με σφυρισμένη κοσσιά και δε χασομέραγε στο κόψιμο των χόρτων. Κρατούσε με το ένα χέρι το ξύλινο κοντάρι, με το άλλο τη λαβή και με απότομες επιτήδειες κινήσεις έκοβε τα χόρτα σε αράδες. Κατά διαστήματα τροχούσε την κοσσιά με τη λίμα ή το ακόνι για να μη  στομώνει.

Όταν ξεραίνονταν τα χόρτα τα μάζευαν σε δεμάτια και τα μετέφεραν στην αποθήκη τους για τροφή των ζώων τους χειμερινούς μήνες που δεν μπορούσαν να βοσκήσουν ελεύθερα στη φύση. Κατά το μάζεμα συνέβαιναν και απρόοπτα, γιατί κάτω από το κομμένο τριφύλλι κουλουριάζονταν τυφλακόνια και οχιές για να βρίσκουν δροσιά στην καλοκαιρινή κάψα. Αυτό, το γνώριζαν καλά οι κοσσιατζήδες και φρόντιζαν πρώτα ν' αναποδογυρίζουν την αράδα του τριφυλλιού μ' ένα μακρύ ξύλο (φορτωτήρα) και αφού σιγουρεύονταν ότι δεν υπήρχε τρυπωμένο φίδι, ύστερα προχωρούσαν στο μάζεμα. Οι κοσσιατζήδες αμείβονταν με το στρέμμα.

Η τεχνολογία απάλλαξε μια για πάντα τους κοσσιατζήδες από την κοπιώδη εργασία τους. Όμως, ακόμη και σήμερα, όλοι οι χωριανοί μας διαθέτουν κοσσιά γιατί είναι απαραίτητη για απλές γεωργικές εργασίες και γνωρίζουν καλά τη χρήση της.