Αγροτολέσχη

Η ΑΓΡΟΤΟΛΕΣΧΗ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ & Η ΠΟΛΥΣΗΜΑΝΤΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ

του Τάκη Ευθυμίου

Στιγμιότυπο από τη θεμελίωση του κτηρίου της Αγροτολέσχης (1952)

Ο εμπνευστής της: Την ιδέα ίδρυσης της Αγροτολέσχης στο χωριό μας συνέλαβε το 1950 ο φιλοπρόοδος και ανιδιοτελής κάτοικος Νεοχωρακίου Κων/νος Κίτσος του Γεωργούλα και της Αγγελικής, ο οποίος, εκτός από της σχολικές του γνώσεις (Σχολαρχείο-Γυμνάσιο), πλάτυνε τον πνευματικό του ορίζοντα με την αυτομόρφωση. 

      Υπήρξε, επίσης, προοδευτικός αγρότης και προώθησε δυναμικές καλλιέργειες στην περιοχή μας, όπως κατάλληλη ποικιλία τριανταφυλλιάς για την εξαγωγή του ροδέλαιου. Καταγράφεται, επί πλέον, και ως μανιώδης αναγνώστης βιβλίων και εντύπων. Σε κάποια εφημερίδα της εποχής διάβασε ότι το Αμερικανικό Κολέγιο Θηλέων Αθηνών υιοθετεί μικρά παραμεθόρια χωριά για να τα βοηθήσει στην ανασυγκρότηση τους από τις κακουχίες του εμφυλίου. Τότε, ενήργησε αστραπιαία στέλνοντας στο Κολέγιο επιστολή, περιγράφοντας ρεαλιστικά τη ζοφερή κατάσταση της περιοχής μας. Η δυσκολία να πείσει του αρμόδιους για την υιοθεσία φάνταζε ανυπέρβλητη, επειδή η περιοχή μας χαρακτηριζόταν ως μη παραμεθόρια. Κατάφερε, όμως, να την ξεπεράσει επιτυχώς χαρακτηρίζοντας την, δικαιολογημένα, ως πυροπαθή και ερειπωμένη από τον εμφύλιο σπαραγμό. Το Κολέγιο ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα του και ύστερα από επιτόπια αυτοψία που πραγματοποίησαν αποσταλμένοι του, διαπιστώθηκε το αληθές της επιστολή του Κων/νου Κίτσου και άμεσα αποφάσισε την υιοθέτηση του Νεοχωρακίου.

Στη συνέχεια, ο Κων/νος Κίτσος ζήτησε και τη συμπαράσταση του ανιψιού του παιδίατρου Παναγιώτη Κίτσου.  Την προσπάθεια τους ενίσχυσε η καθηγήτρια Μεριά  καθώς και η Αμερικανίδα Δανάλης. Ύστερα από ωριμότερη σκέψη ο Κων/νος Κίτσος με τη συμπαράσταση των τοπικών παραγόντων ενήργησαν δυναμικά ώστε στην υιοθεσία να συμπεριληφθεί και ο Άγιος Γεώργιος, που αρχικά αποκλειόταν λόγω του μεγάλου πληθυσμού του, για να βοηθηθεί όλη η περιοχή και να   πραγματοποιηθούν στο ακέραιο οι στόχοι του Κολεγίου, που ήταν η βελτίωση της οικοτεχνίας και της γεωργικής ενασχόλησης των νέων του χωριού μας, γεγονός που επέτυχαν.

Διανομή βοήθειας στους κατοίκους Νεοχωρακίου από το
Αμερικανικό Κολέγιο Αθηνών (1952)

Η Διοίκηση του Κολεγίου για να τιμήσει τον πρωτεργάτη Κων/νο Κίτσο τον κάλεσε στην Αθήνα όπου και μίλησε, για τη σημασία που είχε για την περιοχή μας η υιοθεσία αυτή, μπροστά σε ακροατήριο στο Ελληνικό, όπου στεγαζόταν τότε το Κολέγιο. Τις προαναφερόμενες θετικές ενέργειες του Κων/νου Κίτσου επαίνεσε, μετά το θάνατο του το 1981, η φθιωτική εφημερίδα «Εθνικός Αγών».

Στη συνέχεια ο πρωταρχικός στόχος ήταν η ανέγερση κτηρίου Αγροτολέσχης, αφού η αρχική σκέψη για τοποθέτηση στρατιωτικού «τολ» απορρίφθηκε ως ανεδαφική.

Το λιτό, αλλά απόλυτα λειτουργικό κτήριο της Αγροτολέσης

Η ίδρυση της: Η κοινότητα του Αγίου Γεωργίου διέθεσε οικόπεδο και άμεσα άρχισε η ανοικοδόμηση. Το κτήριο της Αγροτολέσχης κτίστηκε από τεχνίτες της Σχολής Βασιλικής Πρόνοιας. Χρησιμοποιήθηκαν πρωτογενή υλικά όπως: πέτρα, ξύλο και κεραμίδι. Οι Αγιωργίτες πρόσφεραν και προσωπική εθελοντική εργασία. Βεβαίως, το Κολέγιο συνέδραμε και οικονομικά την προσπάθεια ανέγερσης του κτηρίου.

Η κατασκευή περιελάμβανε τρία δωμάτια. Στο ένα, οι νέοι σπούδαζαν κάποια τέχνη και αποκτούσαν γεωργικές γνώσεις. Στο άλλο, οι κοπέλες μάθαιναν υφαντουργία και ραπτική. Το τρίτο ήταν το κοινό στέκι ψυχαγωγίας και μόρφωσης, με τη σπουδαία βιβλιοθήκη που διέθετε τα δύσκολα εκείνα μεταπολεμικά, πέτρινα χρόνια. Η λειτουργία της ήταν, πλέον, γεγονός ανεκτίμητο για τα δεδομένα του χωριού μας.

Λειτουργία και δραστηριότητες: Το κολέγιο αντιλαμβανόμενο την ηθική και πνευματική διάβρωση που υπέστη η ύπαιθρος, εξαιτίας της εθνικής συμφοράς του εμφυλίου πολέμου, έστρεψε την προσοχή του στην πνευματική ανύψωση του αγρότη, γ’ αυτό δημιούργησε την Αγροτολέσχη. Το ίδρυμα αυτό, ως πνευματικός και εκπολιτιστικός φάρος του χωριού μας, εμψύχωσε τους λιπόψυχους και τόνωσε τους αδύνατους. Ενέπνευσε σε όλους δημιουργική πνοή και στέριωσε την πίστη στα αιώνια και ακατάλυτα ιδανικά της φυλής μας.

Το Κολέγιο, ως πρώτο μέλημα του, φρόντισε να αποστείλει πλούσιο ρουχισμό, καθώς γεωργικά και οικοκυρικά εργαλεία, προερχόμενα από προσφορές φιλανθρωπικών οργανώσεων. Το 1952, ύστερα από μεσολάβηση του τότε συνταγματάρχη της Χωροφυλακής και συγχωριανού μας Χρήστου Γ. Κίτσου, διατέθηκαν στρατιωτικά οχήματα «Τζέημς» τα οποία με συνοδό το Σωκράτη Κ. Κίτσο μετέφεραν τη βοήθεια στο Νεοχωράκι και η οποία μοιράστηκε στους κατοίκους, βοηθώντας τους έτσι να στεριώσουν ξανά το ρημαγμένο νοικοκυριό τους από τα δεινά της εμφύλιας λαίλαπας.

Για την εύρυθμη λειτουργία της Αγροτολέσχης τοποθετήθηκε, ως πρώτη διευθύντρια, η Αντα Δερμετζιάν, αρμένικης καταγωγής, η οποία με την καλοσύνη και την ενεργητικότητα της εξύψωσε στα μέγιστα το πνευματικό επίπεδο των χωριανών μας, σε βαθμό μάλιστα που προξενούσε ζήλια στους κατοίκους των γειτονικών χωριών. Τότε, λειτούργησε τμήμα ταπητουργίας, όπου σπούδαζαν την τέχνη κατασκευής χαλιών κοπέλες προερχόμενες από την ευρύτερη περιοχή του χωριού μας. Μετά την αποφοίτηση τους ελάμβαναν, ως δώρο, ιστάμενο αργαλειό και μαλλί για την κατασκευή χαλιού. Αγιωργίτισσες που ειδικεύτηκαν στην τέχνη κατασκευής χαλιών ήταν η Καποτέλη Μαρία, η Ζάχου Ελευθερία, η Τσώνου Νίκη, η Κουτσούμπα Νίκη, η Γεωργαντά Καλλίτσα, η Κακογεώργου Έλλη και η Ριτσώνη Μαρία.

Τα αγόρια ασχολούνταν με τη μαθήτευση διαφόρων τεχνών, όπως του κτίστη, του μαραγκού κλπ. Κατασκεύαζαν χειροτεχνήματα, κυρίως σαμαράκια και καρεκλάκια. Αυτά μαζί με τα χαλιά μεταφέρονταν για πώληση στο «Μπαζάρ» του Κολλεγίου Θηλέων στην Αθήνα και οι εισπράξεις αποτελούσαν έσοδα για τους σκοπούς της Αγροτολέσχης. Η ημέρα της αγοράς ήταν μια ατέλειωτη παρέλαση κόσμου. Η «Γωνιά του χωριού» με τα χωριάτικα κομψοτεχνήματα τραβούσε την προσοχή των επισκεπτών. Μάλιστα, συνέβαιναν και διάφορα ευτράπελα, ιδίως με τα σαμάρια. Οι κυρίες παραξενεύονταν για τη χρήση τους, ως καθίσματα για τα σαλόνια. Μερικοί έκαναν την παρατήρηση πως θα 'πρεπε μαζί να πουλιούνται και γαϊδουράκια!

"Η Γωνιά του Χωριού" σε πλήρη δράση στην Αθήνα

Συχνά αντιπρόσωποι της Λέσχη, εκλεγμένοι στο Διοικητικό Συμβούλιο των Αγροτοπαίδων που στήριζαν εθελοντικά τους σκοπούς της, προέβαιναν, κατά την διάρκεια λειτουργίας του παζαριού στην Αθήνα, στην εκφώνηση συγκινητικών λόγων για τη λειτουργία της και προξενούσαν άριστες εντυπώσεις στο ακροατήριο με το γνήσιο αυθορμητισμό τους. Τέτοιους λόγους εκφώνησαν σε πλήθος καθηγητριών και σπουδαστριών του Κολεγίου οι: Κων/νος Κίτσος, Σωκράτης Δρόσος, Κων/νος Μυλωνάς, Θεοδοσόπουλος Γιώργος και Αθανάσιος Ζάχος. Μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου των Αγροτοπαίδων που πρόσφεραν επανειλημμένα τις υπηρεσίες του ήταν: ο Τάκης Κολοκύθας, Ο Φώτης Παπαχρήστος, ο Γιώργος Κούτρας, Η Φρειδερίκη Καρκάνη, η Νίκη Προβοπούλου, ο Βασίλης Θεοδοσόπουλος και η Άννα Θεοδοσοπούλου.


Οι Αγροτόπαιδες στο τραπέζι εργασίας.

Γεωπόνοι και γεωργοτεχνίτες με εξειδικευμένα μαθήματα, ενέπνευσαν την αγάπη προς τη γη και δημιούργησαν γεωργική συνείδηση στους κατοίκους της υπαίθρου. Με τις βελτιωμένες μεθόδους καλλιέργειας αύξησαν σημαντικά τα εισοδήματα τους. Ακόμη, με την υποστήριξη εξειδικευμένου προσωπικού, λειτούργησαν πρωτοποριακά προγράμματα όπως: Πτηνοτροφείο όπου εκκολάπτονταν τα αυγά που πρόσφεραν οι χωρικοί - Φυτώριο με δενδρύλλια κερασιών, μηλιών, αχλαδιών και καρυδιών, τα οποία δωρίζονταν στους γεωργούς για χρήση & Κονσερβοποίηση ντόπιων φρούτων και λαχανικών. Για τους πολυποίκιλους σκοπούς της Λέσχης συνεργάζονταν άψογα δάσκαλοι, γεωπόνοι, γιατροί και τηλεγραφητές.

Οι νέοι και οι νέες ψυχαγωγούνταν με επιτραπέζια παιχνίδια, με προβολές κινηματογραφικών ταινιών, με θεατρικές παραστάσεις, με χορωδίες και χορούς. Μορφώνονταν με διαλέξεις, εκδρομές και βιβλία ποικίλου περιεχομένου. Η Λέσχη υπήρξε το κέντρο ψυχαγωγίας, όπου ανανεωνόταν η ζωτικότητα των νέων και σκορπούσε τη χαρά και το γέλιο στα θλιμμένα πρόσωπα των μικρών παιδιών. Υπήρξε ο πνευματικός ναός που ενέπνευσε με τη βιβλιοθήκη του τη φιλομάθεια και συνέβαλε με τις εκλαϊκευμένες διαλέξεις και πνευματικές συγκεντρώσεις στην ανύψωση του μορφωτικού επιπέδου του χωριού μας.

Ο γεωτεχνικός Γρηγόρης Γκόγιας & τα φυτώριά του στο Νεοχωράκι

Ενημέρωση των κατοίκων για πρωτοποριακά προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης

Η μετεξέλιξη της: Το 1955 έληξε η υιοθεσία του χωριού μας από το Αμερικανικό Κολέγιο, αφού οι βάσεις λειτουργίας της Αγροτολέσχης είχαν εδραιωθεί. Από την ίδρυση της έως το 1955 επίσημα έφερε την ονομασία Εθνικό Ίδρυμα. Από το 1955 έως το 1970 ονομαζόταν Βασιλικό Εθνικό Ίδρυμα και λειτουργούσε ως υπηρεσία της Βασιλικής Πρόνοιας. Παρέμεινε υπεύθυνη προϊσταμένη και συνεχίστηκε το πρόγραμμα της Αγροτολέσχης εμπλουτισμένο με γεωργικές εφαρμογές και οικιακή οικονομία. Τις υπηρεσίες του πρόσφερε και μόνιμος γεωργοτεχνίτης. Αξέχαστος θα μείνει σε όλους όσους τον γνώρισαν ο Γρηγόρης Γκόγιας, ο οποίος πέρα από τις πολύτιμες γεωργικές του γνώσεις που πρόσφερε ακούραστα, αναλάμβανε να φιλοξενήσει τους νέους του χωριού μας στις κατασκηνώσεις της Πρόνοιας, στη Λούτσα Πρεβέζης. Τότε, ιδρύθηκε και ο Σύλλογος Αγροτοπαίδων, που πραγματοποιούσε πολιτιστικές και ψυχαγωγικές εκδηλώσεις και έγραφε την εφημερίδα το «Χωριό». Το 1970 μετονομάστηκε σε Εθνικό Ίδρυμα Βασιλεύς Παύλος. Στη δεκαετία του 70 οι μαθητές, εκτός από τη φιλοξενία και τη σίτιση, είχαν την ευκαιρία να μελετούν τα μαθήματα τους με τη φροντιστηριακή υποστήριξη των καθηγητών τους. Αργότερα το 1981 έλαβε την οριστική ονομασία Εθνικό Ίδρυμα Νεότητας ή Μαθητικό Κέντρο, όπως συνηθιζόταν να λέγεται απλούστερα και υπαγόταν στο Υπουργείο Παιδείας.

Από την επίσκεψη της πριγκίπισσας Σοφίας στην Αγροτολέσχη (1962)

Το 2011 έκλεισε οριστικά ο λόγος ύπαρξης του πολιτιστικού αυτού Ιδρύματος, εντελώς, βεβαίως, φυσιολογικά ύστερα από την αναστολή λειτουργίας του Γυμνασίου - Λυκείου, λόγω έλλειψης μαθητικού δυναμικού.

Όλα έχουν την ιστορική πορεία τους & φυσικά το μελαγχολικό τέλος τους!