Βακούφικα

ΤΑ ΒΑΚΟΥΦΙΚΑ

ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΟΥ

του Τάκη Ευθυμίου

Το βακούφικο καμίνι στα Διπόταμα

Βακούφικο είναι λέξη αραβική και σημαίνει: αφιέρωμα, δηλ. κτήμα, γη ή ακίνητο που δωρίζεται στην εκκλησία, η οποία έχει το δικαίωμα και τη δυνατότητα να το αξιοποιήσει προς όφελος της ή να το διαθέσει για κάποιο κοινωφελή σκοπό.

Στην Τουρκοκρατούμενη Ελλάδα υπήρχαν πολλά τέτοια βακούφικα κτήματα που σύμφωνα με τις συνθήκες Αθηνών (1913) και Λωζάνης (1923) άλλα παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα και άλλα εκποιήθηκαν υπέρ των Τούρκων.

Τα βακούφικα κτήματα που υπήρχαν στις νέες επαρχίες της Ελλάδας και ανήκαν στην εκκλησία, εκμεταλλεύονταν υπέρ αυτής. Όταν υπήρχε σοβαρός λόγος τα διέθεταν για την ανέγερση κυρίως κοινωφελών ιδρυμάτων, όπως σχολείων, ναών, γηροκομείων, νοσοκομείων κλπ. Τα βακούφικα κτήματα οι χωριανοί μας τα σέβονταν απόλυτα και απέφευγαν να τα καταπατούν. Μάλιστα υπάρχουν και μαρτυρίες ότι ακόμη και τα ζώα δε βοσκούσαν από μόνα τους στα βακούφικα κτήματα και ότι τα ξύλα που προέρχονταν από βακούφικα δέντρα δεν καίγονταν.

Στο χωριό μου, παλιό Ζιώψη και νέο Άγιο Γεώργιο, υπήρχαν τα παρακάτω βακούφικα:

-  Το οικόπεδο που οικοδομήθηκε το Γυμνάσιο και το οποίο παραχωρήθηκε από το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο Αγίου Νικολάου Ζιώψης.

-  Το οικόπεδο 12 στρεμμάτων στην ανατολική συνοικία πλάι στο καφενείο του Θαλή Παπά, που παραχωρήθηκε στο Εθνικό Ίδρυμα Νεότητας για ανέγερση οικοτροφείου. Επειδή δεν αξιοποιήθηκε σύμφωνα με την παραχώρηση του, περιήλθε δικαστικά πλέον στο Δήμο Αγίου Γεωργίου. Σ’ αυτό το βακούφικο ανεγέρθηκαν το πολυδύναμο Ιατρείο και ο Ξενώνας.  Το οικόπεδο αυτό δώρισε στην εκκλησία κάποιος σιδηρουργός με το όνομα Κωστάκης.

-  Ο χώρος που κτίστηκε το ξωκλήσι του Άη Γιαννιού στου Στρουμνού.

-  Ο χώρος του ναού Αγίου Γεωργίου του χωριού μας.

-  Διάφορα μικρότερα αγροτεμάχια στην περιοχή της Ζιώψης, μηδαμινής εκμεταλλεύσιμης αξίας, τα οποία παραμελήθηκαν και ενσωματώθηκαν στις δασικές εκτάσεις.

-  Το καμίνι στα Διπόταμα, το μοναδικό που έχει τίτλο και νοικιάζεται στο χωριανό μας σιδηρουργό Βασίλειο Λαγό.

Τα βακούφικα, έχοντας τη δική τους ιστορία, διαδραμάτισαν χρησιμότατο ρόλο στη μικρή κοινωνία του χωριού μας.