Άγνωστη μάχη των Θερμοπυλών

Η άγνωστη Μάχη των Θερμοπυλών

Όταν οι Έλληνες (ξανα)νίκησαν τους Γερμανούς στις Θερμοπύλες το 262 μ.Χ.

Γράφει ο συγγραφέας κ. Γιώργος Λεκάκης, www.lekakis.com

Ανακαλύφθηκε προσφάτως ένα κομμάτι αρχαίου ελληνικού κειμένου, που μαρτυρά ότι το 262 μ.Χ. έγινε και μια άλλη μάχη στις Θερμοπύλες, η οποία έσωσε ουσιαστικώς ξανά την Ελλάδα από λεηλασία, αυτήν την φορά από τους Γότθους! Τα θραύσματα αυτού του κειμένου ευρίσκονταν στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας!

Το 2007 η Jana Gruskova (PhD του Πανεπιστημίου του Masaryk) ανακάλυψε ένα χειρόγραφο θραύσμα, που περιείχε ένα κομμάτι της χαμένης αυτής αρχαίας ελληνικής ιστορίας! Εδημοσιεύθη για πρώτη φορά το 2014 στην Γερμανία στο “Journal Wiener Studies” από τους Gunther Martin (Πανεπιστήμιο Bern) και Jana Gruskova (Πανεπ. Comenius της Μπρατισλάβα). Το θραύσμα χρονολογείτο από τον 11^ο-13^ο αι. μ.Χ. Αλλά είχε περάσει απαρατήρητο για αιώνες, επειδή η σελίδα του παλίμψηστου χειρογράφου, όπου ήταν η αρχική γραφή… πλύθηκε ή ξύστηκε για να γραφεί κάτι νέο επί της ιδίας! Αλλά τώρα, η τεχνολογία επιτρέπει πλέον στους ιστορικούς να διαβάσουν αυτά τα θραύσματα… Οι καθηγητές Christopher Mallan (Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης) και Caillan Davenport (Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ Αυστραλίας) προσφάτως μετέφρασαν αυτά τα «θραύσματα» αγγλιστί…

Πρόκειται, λοιπόν, για ένα κείμενο του 3^ου αι. μ.Χ., το οποίο περιγράφει μια μάχη, στο γνωστό ορεινό πέρασμα των Θερμοπυλών, στον τόπο δηλ. της περίφημης μάχης, όπου ο Λεωνίδας και οι 300 γενναίοι του επολέμησαν εναντίον του πανίσχυρου περσικού στρατού. Τα θραύσματα αυτού του κειμένου προέρχονται από μια χρονική περίοδο, για την οποία υπάρχουν ολίγες μόνον αξιόπιστες ιστορικές πηγές! Ήταν οι πρώτες δεκαετίες μετά την έναρξη των γερμανικών εισβολών στην ρωμαϊκή επικράτεια, το 238 μ.Χ. Τα θραύσματα του παλίμψηστου – ολόκληρο μάλλον έχει χαθεί – περιέχουν αποσπάσματα από ένα ιστορικό έργο του 3^ου αι. που εξιστορεί λεπτομερώς τους πολέμους μεταξύ της Ρώμης και των Γότθων, Γερμανών εκ των λεγομένων «σκυθικών φυλών».

Ο συγγραφέας αυτού του έργου, άλλωστε, θεωρείται ο Αθηναίος ιστορικός Publius (εξελλ. Πόπλιος) Ερέννιος Δέξιππος. Το απόσπασμα λέει ότι ένας στρατός Γότθων, είχε διέλθει δια μέσου Θράκης και Μακεδονίας, λεηλατώντας την ύπαιθρο της ρωμαιοκρατούμενης τότε Ελλάδος. Αλλά όταν προσπάθησε να λεηλατήσει την πρωτεύουσα της ρωμαϊκής επαρχίας της Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη, οι Γότθοι απεκρούσθησαν αποτελεσματικώς. Οι Γοτθο-Γερμανοί τότε, άλλαξαν σχέδια και ορέχθησαν την Αθήνα και την Αχαΐα, ονειρευόμενοι τα χρυσά και ασημένια αφιερώματα των ελληνικών ιερών, σύμφωνα με τον Δέξιππο. Οι Έλληνες, όμως, επέλεξαν να σταματήσουν τους Γότθους στο γνωστό για τους Έλληνες στενό σημείο, στο ορεινό πέρασμα των Θερμοπυλών!

[Σ.σ. Βλέπετε και οι πέτρες έχουν μνήμη. Ενώ εάν οι βάρβαροι εγνώριζαν Ιστορία, θα είχαν πάρει το μάθημά τους, πως από τις Θερμοπύλες δεν περνά κανείς… Λαός που δεν μαθαίνει από την Ιστορία, είναι αναγκασμένος να την ξαναζήσει…].

«Μερικοί ήλθαν με μικρές λόγχες, άλλοι με αξίνες, άλλοι με ξύλινα κοντάρια που είχαν επικαλύψει με χαλκό και με σίδηρο, ή με ό,τι τέλος πάντων κάθε άνθρωπος μπορούσε να εξοπλίσει τον εαυτό του. Και όταν έφθασαν όλοι μαζί, οχύρωσαν έναν περιμετρικό τοίχο και αφοσιώθηκαν στην προστασία του με βιασύνη», διαβάσθηκε στο απόσπασμα…

[Σ.σ. Βλέπουμε τους Γερμανούς να παθαίνουν ό,τι ξεφτιλίκια έπαθαν και οι επίγονοί τους, ναζί, στην Μάχη της Κρήτης, πολλά χρόνια αργότερα, βέβαια, όταν αντιμετώπισαν το «καμάρι» τους, τους αλεξιπτωτιστές, άνθρωποι απλοί με αξίνες και φτυάρια. Λαός που δεν μαθαίνει από την Ιστορία, είναι αναγκασμένος να την ξαναζήσει…]

Έστω κι έτσι, όπως-όπως, ο ελληνικός «στρατός» βρισκόταν στην θέση του σε μια από τις πιο διάσημες μάχες στην Ιστορία του… Οι έξυπνοι στρατηγοί του εχρησιμοποίησαν τον τόπο αυτό προς όφελος του στρατεύματος: «Η πιο συνετή στρατηγική τακτική ήταν να ενθαρρύνουν τους άνδρες με μια ομιλία, και να τους θυμήσουν την ανδρεία των προγόνων τους, έτσι ώστε να μπορούν να μπουν στον πόλεμο με μεγαλύτερη καρδιά και να μην παραιτηθούν... Τα αρχαίο θραύσμα δίνει ένα μέρος της ομιλίας που έδωσε κάποιος ονόματι Μαριανός, που ήταν αρχηγός του ελληνικού στρατού: «Έλληνες, με την ευκαιρία της διατηρήσεώς μας, για την οποία συγκεντρωθήκαμε, στην γη στην οποία έχουμε παραταχθεί, προκαλώ την μνήμη σας, στις ενάρετες πράξεις των προγόνων σας. Ο πόλεμος των προγόνων σας, σε αυτό το μέρος, σε παλαιότερες εποχές, δεν άφησε την Ελλάδα να στερηθεί την ελευθερία της... Έτσι, ίσως, μπορεί να είναι τύχη αγαθή, σύμφωνα με το δαιμόνιο, που έχει ξανατεθεί στους Έλληνες να κάνουν αυτήν την μάχη εναντίον των βαρβάρων, και μάλιστα στην περιοχή αυτή… Οι Θερμοπύλες έσωσαν την Αθήνα από μια πιο σκοτεινή μοίρα για μια ακόμη φορά», καταλήγει η ιστορία.

Πηγή: Journal of Roman Studies, http://journals.cambridge.org/

Σημειώνω ότι αφού οι Θερμοπούλες ξανα-έσωσαν την Αθήνα, η μάχη ήταν επιτυχής ως προς τους Έλληνες.

Στην περιοχή των Θερμοπυλών είχαν δοθεί 9 γνωστές μάχες στην ιστορική αρχαιότητα: Η γνωστή του Λεωνίδα (480 π.Χ.), οι τρεις του Φιλίππου (353-352, 346, 339 π.Χ.), 4^η η μάχη στον Λαμιακό Πόλεμο, 5^η του Κασσάνδρου (316 π.Χ.), 6^η του Δημητρίου Πολιορκητού (304 π.Χ.), 7^η των Γαλατών (279 π.Χ.), 8^η των Αιτωλών (223 π.Χ.), 9^η του βασιλέα της Συρίας Αντιόχου Γ΄ του Μέγα (191 π.Χ.)… Μετά, τα Στενά ξανα-αναφέρονται στην Μάχη του 395 π.Χ. όταν διήλθε ακωλύτως ο Αλάριχος… Τα στρατηγικά τείχη των Στενών επισκευάζει ο Ιουστινιανός, αλλά ο Σπερχειός με τις προσχώσεις του είχε σκοπό να ματαιώσει την αξία τους…

Τώρα, λοιπόν, μαθαίνουμε πως στα Στενά συνήφθη και άλλη μάχη, όπως προαναφέρθηκε, το 262 μ.Χ.! Και πόσα έχουμε να μάθουμε ακόμη, που αγνοούμε, από την ελληνική Ιστορία, όταν διαβαστούν και άλλα παλίμψηστα…

Ο δε Δέξιππος (210-273), είναι μια αξιόπιστη πηγή, σύμφωνα με τους σημερινούς ιστορικούς. Ήταν ιστορικός, πολιτευτής, στρατηγός και κληρονομικός ιερεύς, εκ της οικογένειας των Κηρύκων της Ελευσίνος. Ο πατήρ του, Πτολεμαίος, ήταν κήρυξ του Αρείου Πάγου. Ο ίδιος ο Δέξιππος ήταν επώνυμος άρχων, βασιλεύς της πόλεως των Αθηνών και αγωνοθέτης των Μεγάλων Παναθήναιων (γνωστά εξ επιγραφών). Έχαιρε δε, μεγάλης εκτιμήσεως. Ο πατριάρχης Φώτιος τον εχαρακτήριζε ως «δεύτερο Θουκυδίδη». Ο Φώτιος αναφέρει τρία έργα του: «Τα μετά Αλεξάνδρου»[1] (4 τ., έργο σωσθέν εν μέρει στο «Περί γνωμών» του Κων. Πορφυρογέννητου), «Χρονικά» (ίσως 12 τ.) και «Σκυθικά» (απ’ το οποίο έλαβε πληροφορίες ο Κων. Πορφυρογέννητος, απόσπασμα του οποίου θα πρέπει να είναι αυτό που βρήκαν και διάβασαν οι προαναφερόμενοι καθηγητές). Ο Δέξιππος οργάνωσε επιτυχή και γενναία άμυνα κατά των επιδραμόντων στην Αθήνα βαρβάρων, το 267 μ.Χ. με μόνον 2.000 περίπου Αθηναίους νέους (ίσως εφήβους), και εκδίωξε από την Αθήνα τους επίσης Σκανδιναβο-Γερμανούς, Έρουλους, μια ομάδα ανθρωποφάγων καννίβαλων, που έκανε ανθρωποθυσίες, όταν γερνούσε κάποιος παρακαλούσε τους συγγενείς του να τον φονεύσουν, και πράγματι κάποιος συγγενής τον εφόνευε, αφού τον έθετε επί ξύλων, και εν τέλει τον έκαιαν… Τέλος η χήρα του αυτοκτονούσε απαγχονιζομένη επάνω από τον τάφο του!

Επίσης, είναι σημαντικό να καταγραφεί και να κρατήσουμε πως εν μέσω ρωμαιοκρατίας ο Μαριανός μιλά στον στρατό, αποκαλώντας τους ως «Έλληνες».

Τέλος, επίσης κάτι ακόμη αξιοσημείωτο είναι πως γίνεται η αναφορά στο θείον, με την λέξη «δαιμόνιον». Το «δαιμόνιον της φυλής» μας, δηλ. το θείον των Ελλήνων, βαστούσε ακόμη ισχυρό και επικαλούμενο, πριν ακόμη αντικατασταθεί βιαίως από αλλοδαπόφερτα δόγματα. Όλα αυτά τον 3^ο αι. μ.Χ.

Τώρα, θα μου ειπείς, οι αρχαιολόγοι μας δεν θα έπρεπε να είχαν ως υψίστη τιμή να βρουν, να θάψουν με κάθε τιμή και να γνωρίζουν όλοι οι Έλληνες που ευρίσκονται τα οστά αυτών των ηρώων των Θερμοπυλών; Ασφαλώς και ναι, θα μου απαντήσετε… Οι αρχαιολόγοι δεν έπρεπε να βρουν ίχνη όλων αυτών των μαχών σε αυτόν τον ιερότοπο των Ελλήνων; Ασφαλώς και ναι, θα μου απαντήσετε… Οι αρχαιολόγοι και οι ιστορικοί δεν θα έπρεπε να αναφέρουν όλες αυτές τις μάχες στον αρχαιλογικό χώρο των Θερμοπυλών, στα σχολικά βιβλία, κλπ.; Μα, ασφαλώς και ναι, θα μου απαντήσετε… Θεωρείτε όλα αυτά αυτονόητα; Είστε λάθος! Οι αρχαιολόγοι και οι ιστορικοί μας, σιωπούν, αποσιωπούν, αδιαφορούν γι’ αυτόν τον ιερότοπο, ενώ αφήνουν τις σπουδαίες ιαματικές πηγές και το ποτάμι-δώρο της Αθηνάς στον Ηρακλή, να μιαίνεται και να ρυπαίνεται καθημερινώς από αλλοδαπούς τζαμπατζήδες φορτηγατζήδες και τελευταίως και από δυστυχείς πρόσφυγες… Λες και μπορεί κανείς να πάει στην Ευρώπη, να κάνει σε κάποια ιαματική πηγή δωρεάν το μπανάκι του, και επί πλέον να αποπατήσει και να την βρωμίσει κιόλας!..

Σημείωση:

[1] Βλ. επίσης και Γ. Λεκάκη «Απολεσθέντα έργα αρχαίων συγγραφέων για την Μακεδονία», στην εφημ. «Χρόνος» Κομοτηνής, στην στήλη του «Χρονοτοπία», 3 και 10.11.2009. Και https://www.youtube.com/watch?v=ck9DSeKdFsk.

Επιμέλεια-Ανάρτηση; Τάκης Ευθυμίου