Ο παλουκωμένος της Υπάτης

Ο παλουκωμένος της Υπάτης

(του αείμνηστου Ζάχου Ξηροτύρη)

Στα χρόνια της δουλείας, τότε που η Οθωμανική κυριαρχία, ήταν κυρίαρχος ζωής και θανάτου, στην Υπάτη (στο Πατρατζίκι) που διεδραμάτισε σπουδαίο ρόλο στην εποχή της Τουρκοκρατίας, θανατώθηκε δια βασανισμού κάποιος χριστιανός αγωνιστής. Χριστιανοί βέβαια και πολεμιστές θανατώθηκαν πολλοί και αμέτρητοι, μα γι’ αυτόν γίνεται λόγος, για τον τρόπο που θανατώθηκε με παλούκωμα και πήρε το όνομα ο παλουκωμένος και ο τόπος του μαρτυρίου του, πήρε και κείνος την ονομασία του «στου παλουκωμένου».

Τόπος του μαρτυρίου του, είναι το υψωματάκι (φωτογραφία) εκείνο ανάμεσα στον Άγιο Ηρωδίωνα και στη Μοιρά, που γινόταν το φημισμένο παζάρι της Υπάτης.

Τον ανώνυμο αυτό χριστιανό, η παράδοση και η φαντασία τον φέρνει παλουκωμένο-σουφλισμένο σαν αρνί, όρθιο-στητό με κρεμασμένα τα χέρια προς τα κάτω, όπως παρέδωσε το πνεύμα. Όσοι τον είδαν με τη φαντασία τους, τον είδαν στητό παλληκαρήσια σαν να δέχτηκε καρτερικά το θάνατο. Η μορφή του μένει ατράνταχτη, παρά τα δεινοπαθήματά του, τα μάτια του γουρλωμένα και αγριεμένα λες και απειλεί και ετοιμάζεται να αντεπιτεθεί κατά των βασανιστών του. Από τους φρικτούς βασανισμούς του, στοίχειωσε και βγαίνει τα μεσάνυχτα έτσι παλουκωμένος όπως είναι, σαν κάτι να θέλει να πει στους διαβάτες ή να θέλει να διαμαρτυρηθεί στους βασανιστές του.  Πόσοι και πόσοι δεν τον είδαν ολοφάνερα, και όσοι περνούν από κει τα μεσάνυχτα ως το γλυκοχάραμα, θα τον δουν και θα το μολογάν την άλλη μέρα, «είδα χθες τον παλουκωμένο» και το λένε μ’ ένα τρόπο τόσο φυσικό σαν να είναι κάτι το συνηθισμένο, κάτι το καθημερινό. Βέβαια υπάρχουν και άλλοι που φοβούνται και αν τους φέρει ο δρόμος νύχτα από εκεί, αλλάζουν δρόμο και χάνουν την ευκαιρία να δουν τον στοιχειωμένο. Δεν μιλάει, δεν κινείται, δεν χειρονομεί ο στοιχειωμένος, μόνο που στέκει σαν παλουκωμένος με ορθάνοιχτα μάτια, ένας άντρακλας ως εκεί πάνω νιός χαριτωμένος, έτσι τον θέλει ο θρύλος και η φαντασία έτσι τον πιστεύουν και οι κάτοικοι της Υπάτης και των περιχώρων, όσοι έχουν διάβα από εκεί. Πόσες ώρες μένει εκεί στον τόπο του μαρτυρίου του ο παλουκωμένος και που πηγαίνει την ημέρα και χάνεται το στοιχειό, κανένας δεν το ξέρει.

Ο παλουκωμένος που στοιχειώθηκε, είναι καλός και άκακος και πολύ καλόκαρδος με τους χριστιανούς.  Μα άθελα του, έγινε πρόξενος πολλών επεισοδίων. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που με την φαντασία τους είδαν τον παλουκωμένο, τρόμαξαν και επιχείρησαν να πυροβολήσουν με το ζερβί χέρι, να τρομάξουν το στοιχειό και να το διώξουν.

Και άλλοι που είδαν τυχαία, αμέριμνο διαβάτη να στέκει νύχτα εκεί στο λοφίσκο του παλουκωμένου και τράπηκαν σε άτακτο φυγή, έχουν να το λεν και να το μολογούν ότι πράγματι τον είδαν.

Σήμερα άλλαξε ο δρόμος, δεν περνάει από τη θέση του παλουκωμένου και οι κάτοικοι της Υπάτης και των χωριών λιγόστεψαν και γι’ αυτό λιγόστεψαν και εκείνοι που τον έβλεπαν. Ως τόσο όμως και κανείς να μην τον ξαναδεί, η παράδοση θα τον διαιωνίζει και θα μας τον παρουσιάζει σαν έναν επιπλέον παλουκωμένο μάρτυρα της Τουρκικής θηριωδίας.

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου