Το πέρασμα της βελόνας του καπνού

ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΗΣ ΒΕΛΟΝΑΣ ΤΟΥ ΚΑΠΝΟΥ

Του Παναγιώτης Δημάκη, υπεύθυνου ιστορικού αρχείου

Δήμου Αμφίκλειας-Ελάτειας

Η ευτυχής στιγμή, για κάθε ερασιτέχνη φωτογράφο, είναι η απροσδόκητη σύλληψη τής στιγμής, πού συντελείται ένα γεγονός πού τρέχει στήν επικαιρότητα, δράσεις, κινήσεις κ.λ.π. πού αποτυπώνει, και, μπορεί, σε πολλές περιπτώσεις, να αποτελέσει, τράπεζα ισχυρών δεδομένων, όπως σ αυτή τήν εξαιρετική, φωτογραφική στιγμή, πού η εικόνα δεν είναι, παρά ένα ευρηματικό σκηνικό θεάτρου, από τον μέγα σκηνοθέτη, πού μάς ορίζει και όπου η άσκηση μίας, νέας οικογενειακής δραστηριότητας, φαίνεται να ρίπτει τίτλους τέλους, ενός επαγγέλματος, πού υποδηλώνεται, με το εικονογραφημένο, μ' ένα λευκό χρώμα, ανυπέρβλητης αισθητικής φθοράς, στο βάθος πεδίου τής σκηνής, σχηματοποιεί τήν εικόνα, τα ερμητικά κλειστά, ταμπλαδωτά πορτοπαράθυρα, χειρών ποιήματα και τήν χαίνουσα θύρα, πού φαίνεται να καταπίνει, το επάγγελμα ενός εκ τών πολλών, εμποροραπτών, τής μικρής μας πόλης, τού Ευστ. Αχιλλέα Κατσούλα. Η συντροφία τών γυναικών, φαίνεται εύθυμη, άνετη, καθισμένη στο σκιερό καλκάνι, τού παλαιού ραφείου, κρατώντας τον ιστό και τήν ροή, ενός αφηγήματος, με ενδιαφέρον, για τις πολύωρες αυτές συνάξεις, συνεργατικής συμμετοχής, συγγενών, φίλων, γειτόνων, πού από παμπάλαια πατρογονικά προτάγματα και παρακαταθήκες, προστρέχουν σε συνδρομή στις κρίσιμες φάσεις, τού αγροτικού βίου, όπως είναι ο θερισμός, ο τρύγος, η συλλογή καρπών, το ξεφλούδισμα τού καλαμποκιού, το στούμπισμα τού σουσαμιού, το κουκολόι με τις καντήλες τού μπαμπακιού, και, τόσα άλλα διαδραστικά συμβαίνοντα, κοντά στήν φωτιά, τις χειμωνιάτικες μέρες, αλλά και περισσότερα άλλα, πού επιβάλλει η ευρεία γυναικεία δικαιοδοσία και η υποταγή των, στούς άγραφους σιδηρούς κανόνες και κώδικες τού βίου, πού αποδίδει και μεταφέρει, στις επερχόμενες γενεές, ώς χειραγώγηση και φυλακτό και οδηγητικό μίτο, τής ιδιοπροσωπίας και ιδιολέκτου, πού ασκείται ακριβώς, σε τέτοιες συναθροίσεις, πού οι κοινωνικές Ομάδες, φύλακες τών παραδόσεων μέχρι τώρα. 

Η συντροφία τών γυναικών, φαίνεται εύθυμη, άνετη, καθισμένη στο σκιερό καλκάνι, τού παλαιού ραφείου, κρατώντας τον ιστό και τήν ροή, ενός αφηγήματος, με ενδιαφέρον, για τις πολύωρες αυτές συνάξεις, συνεργατικής συμμετοχής, συγγενών, φίλων, γειτόνων, πού από παμπάλαια πατρογονικά προτάγματα και παρακαταθήκες, προστρέχουν σε συνδρομή στις κρίσιμες φάσεις, τού αγροτικού βίου, όπως είναι ο θερισμός, ο τρύγος, η συλλογή καρπών, το ξεφλούδισμα τού καλαμποκιού, το στούμπισμα τού σουσαμιού, το κουκολόι με τις καντήλες τού μπαμπακιού, και, τόσα άλλα διαδραστικά συμβαίνοντα, κοντά στήν φωτιά, τις χειμωνιάτικες μέρες, αλλά και περισσότερα άλλα, πού επιβάλλει η ευρεία γυναικεία δικαιοδοσία και η υποταγή των, στούς άγραφους σιδηρούς κανόνες και κώδικες τού βίου, πού αποδίδει και μεταφέρει, στις επερχόμενες γενεές, ώς χειραγώγηση και φυλακτό και οδηγητικό μίτο, τής ιδιοπροσωπίας και ιδιολέκτου, πού ασκείται ακριβώς, σε τέτοιες συναθροίσεις, πού οι κοινωνικές Ομάδες, φύλακες τών παραδόσεων μέχρι τώρα. Η γυναικεία δραστηριότητα και η εθελοντική συμμετοχή αυτή, προϊόν μακράς διεργασίας, είναι αντικείμενο κοινωνιολογικής έρευνας και υπόκειται στήν φθορά και τήν διαβρωτική επιρροή, τών νέων προτύπων, πού σέρνουν μαζί τους, όσους άκριτα θεωρούν κάθε νεολογισμό, ή παραδοξότητα παρουσίας, κριτήριο αξιολογικό και έγκυρο. Η θαυμάσια στιγμιαία φωτογραφική σύλληψη, μίας τέτοιας σύναξης, αποτελεί και εύρημα μελέτης, τής γλώσσας τού σώματος, μίας συγκροτημένης κυτταρικής μονάδας, τής μικροκοινωνίας, τών περίκλειστων συντροφιών, πού αναδεύει και σχηματοποιεί κοινωνικά στρώματα, ρεύματα και πολλές φορές τα κατευθύνει, ή , τα εκτρέπει. Η διάταξη τής Ομάδας αυτής περιλαμβάνει ακόμη, ενδυματολογικές διαφοροποιήσεις, για τα νεώτερα μέλη, πού προιωνίζονται τις επερχόμενες αλλαγές. Ακόμη εδώ είναι η ευκαιρία, να μνημονευτούν, μέλη τής συντροφιάς πού έφυγαν και ίσως παρακολουθούν, εκ τού μακρόθεν, τα τεκταινόμενα. Η διάταξη τών απεικονιζομενων εξ αριστερών: Η Μεγάλη σεβάσμια Μητέρα, η γιαγιά Αχιλλέαινα, με μία εξέλιξη τού αρχαίου πόλου, στήν περίδεση τής κεφαλής, άγρυπνος φύλακας τού παιδιού, ασφαλισμένου μέσα σε κοφίνι- γαλίκι, η Ασημίνα Ευστ.Κατσούλα, η Μήτσα Ν. Κατσούλα, η Κατίνα Κων. Κατσούλα (Τσολιά), η κόρη Γ. Λουκαδάκου, η Βαρβάρα και η Κούλα Ευστ. Κατσούλα και η Πηνελόπη Ευστ. Κατσούλα, το γένος Μανδυλάκη, πρόσωπα οικεία και αγαπητά, ένα αντιπροσωπευτικό ανθολόγιο προσώπων και παρουσιών, με κοινωνικό αποτύπωμα, ενεργό και αξιομνημόνευτο. Οι ευκαιρίες και οι συγκυρίες, αυτών τών συναθροίσεων, και λόγω τών μηχανοκαλλιεργειών, έχουν διαφοροποιηθεί, με αποτέλεσμα, τήν ουσιαστική διακοπή, τών πληροφοριών, πού είχαν συγκεντρωθεί, από αιώνων πείρα και παρατηρήσεις, πού τώρα ονομάζουμε άυλο λαϊκό πολιτισμό, πού αποτελεί και εθνική και εθνοτική ταυτότητα.

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου