Λιτανείες

ΛΙΤΑΝΕΙΕΣ

του Τάκη Ευθυμίου

Λιτάνευση της εικόνας του Αγίου Γεωργίου

Ο ΑΗ-ΓΙΩΡΓΗΣ Ο ΠΡΟΣΤΑΤΗΣ

         Αη-Γιώργη, έβγα απ’ το σπίτι σου κι από την εκκλησιά σου,

            εσύ ‘σαι του Χριστού αϊτός μ’ ολόχρυσες φτερούγες,

            τα σπίτια στα Ισιώματα και σπίτια ‘ναι δικά σου,

            έβγα σ’ όλες τις γειτονιές και σ’ όλες του τις ρούγες.

            Κι όπως της πίστης τους εχθρούς με το σπαθί επολέμας

            κι όπως με το κοντάρι σου του κόσμου ήσουν προστάτης,

            άπλωσε τις φτερούγες σου σ’ εμάς και σκέπασέ μα

            όπως σκεπάζει τα φτερά η κλώσα τα πουλιά της.

                                                          Σαντάρμης Αν. Γιάννης

Οι λιτανείες είναι θρησκευτικές πομπές κατά τις οποίες ο λαός μας με τους ιερείς να προπορεύονται, διαγράφουν ορισμένη διαδρομή με ευχές και ύμνους, μεταφέροντας την εικόνα κάποιου αγίου ή τα λείψανα του. Σκοπός της πομπής είναι η δοξολογία του θεού και η επίκληση του ελέους του.

Οι λιτανείες διακρίνονται σε τακτικές, αυτές δηλαδή που γίνονται κάθε χρόνο ορισμένη ημερομηνία όπως είναι η πομπή του επιταφίου και σε έκτατες, αυτές που γίνονται με την ευκαιρία της πανήγυρης ενός ναού ή σε περιπτώσεις ανομβρίας, εμφάνισης ακριδών, κάμπιων, σεισμών, ασθενειών και γενικά θεομηνιών.

    Στη Ζιώψη οι πρόγονοι μας πραγματοποίησαν αρκετές λιτανείες. Συγκεκριμένα, μία αφορούσε την προστασία από σεισμό. Άλλη έγινε περιμετρικά του χωριού για προφύλαξη από αρρώστιες. Σε περιοχή της Βίγλας έλαβε χώρα λιτανεία με τη συμμετοχή του παπα-Γιώργη και του παπα-Κώστα για την καταπολέμηση της ακρίδας που κατέτρωγε τη χλωρίδα της περιοχής. Πα την περίπτωση αυτή επισκέφθηκε μοναστήρι στη Νεράιδα Καρδίτσας ο Βασίλης Δ. Υφαντής, απ' όπου μετέφερε θαύμα- συνοδεία καλόγερων. Κατά την πραγματοποίηση ενώ ο πάπας διάβαζε το ευαγγέλιο μια ακρίδα πέταξε και χτυπώντας στην εικόνα της Παναγίας σκοτώθηκε. Αυτό θεωρήθηκε ευνοϊκό σημάδι και πράγματι τότε όλες οι ακρίδες εξαφανίστηκαν και ο τόπος απαλλάχτηκε από τη φοβερή μάστιγα.

Πασίγνωστη είναι και η λιτανεία που έλαβε χώρα στο Νεοχωράκι στις 6 Μαΐου του 1924, όταν εμφανίστηκαν αμέτρητες κάμπιες που κατέτρωγαν τις καλλιέργειες. Πλήθος κόσμου συμμετείχε με δέος στη λιτανεία αυτή που πραγματοποιήθηκε στη θέση «Πύργος», καθότι ηγούμενος από το μοναστήρι Αγίας Κορώνης Καρδίτσας είχε μεταφέρει την κάρα του θαυματουργού Αγίου Σεραφείμ με αντιπροσωπεία Αγιωργιτών που στάλθηκε εκεί γι’ αυτό το σκοπό. Κατά την τέλεση της λιτανείας το θαύμα συντελέστηκε. Οι κάμπιες σωρηδόν εγκατέλειψαν τα φυτά και κινήθηκαν προς τον υδραύλακα που πότιζαν τα χωράφια. Εκεί κυριολεκτικά έπεσαν μέσα στο νερό και πνίγηκαν, γλιτώνοντας τις καλλιέργειες από σίγουρο αφανισμό. Από τότε οι χωριανοί μας κάθε χρόνο στη μνήμη του Αγίου Σεραφείμ στις 6 Μαΐου δεν εργάζονται, αλλά τελούν δοξολογία στο Νεοχωράκι προς ανάμνηση αυτού του θαυμαστού γεγονότος.

Στα νεότερα χρόνια, στη μνήμη του Αγίου Γεωργίου που το χωριό μας πανηγυρίζει, πραγματοποιείται εορταστική λιτάνευση της εικόνας του Αγίου με πάνδημη συμμετοχή, όταν φυσικά ο καιρός το επιτρέπει.

Για την αναποδιά της αναβροχιάς οι πρόγονοι μας, εκτός από τις λιτανείες, συνήθιζαν και μ' ένα άλλο πρωτότυπο τρόπο να παρακαλούν το θεό να φέρει βροχή. Ήταν το έθιμο της «βερβερίτσας». Συγκεντρώνονταν οι νέοι του χωριού και ο πιο όμορφος και ευκίνητος παρίστανε τη «Βερβερίτσα». Τον στόλιζαν με τρυφερά κλωνάρια δέντρου που συμβόλιζαν τη βλάστηση. Ακολούθως όλοι περιδιάβαιναν τα σπίτια του χωριού, όπως στα κάλαντα. Οι νοικοκυρές έβγαιναν στην πόρτα, τους φιλοδωρούσαν και κρατώντας κανάτες με νερό κατέβρεχαν τη «Βερβερίτσα». Ύστερα, όλοι μαζί τραγουδούσαν:

«Βερβερίτσα περπατεί, το θεό παρακαλεί, θεέ μου ρίξε μια Βροχή μια βροχή μια σιγανή για να γίνουν τα σιτάρια, τα κριθάρια, του θεού τα γεννητάρια. Βρέξε θεέ μ' βρέξε!».