Φθιωτικός Τυμφρηστός: Τα οράματα της Σωτήρως

Παρασκευή 14 Οκτωβρίου 2011

Τα οράματα της Σωτήρως

ΤΑ ΟΡΑΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΩΣ ΚΩΣΤΟΥΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΕΥΡΕΣΗ ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΟΠΩΣ ΓΡΑΦΤΗΚΑΝ ΣΤΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΠΑΚΩΣΤΑ ΛΥΤΟΠΟΥΛΟ

Επιμέλεια: Τάκης Ευθυμίου

Το Δεκέμβριο του 1951 η γραπτή ανακοίνωση των οραμάτων της Σωτηρίας Κωστούλα το γένος Υφαντή, αφού η ίδια βρισκόταν σε πλήρη αλαλία, συντάραξαν και συγκίνησαν βαθύτατα το θρησκευτικό συναίσθημα των ευσεβών κατοίκων του Ασπροκάμπου, του Αγίου Γεωργίου και των περιχώρων. Τα γεγονότα που επακολούθησαν δικαίωσαν πλήρως την οραματισθείσα, ύστερα από την ανεύρεση θεμελίων ιερού κτίσματος που αποδόθηκε στους 12 Αγίους Αποστόλους στην τοποθεσία που υπέδειξε η ίδια.

Το 1971 ο Υποστράτηγος Χωροφυλακής Χρίστος Γ. Κίτσος εξέδωσε ένα βιβλιαράκι με τον τίτλο: «Ανεύρεσις αγνώστου εκκλησίας», όπου καταχώρησε τα οράματα της Σωτηρίας, όπως ακριβώς τα κατέγραψε η ίδια, διατηρώντας μάλιστα και την ορθρογραφία.

Το 2008 ο εκδότης της εφημερίδας «Αγιωργίτικα Νέα» Γεώργιος Μπαρμπούνης εξέδωσε και διέθεσε δωρεάν στους Αγιωργίτες ένα βιβλιαράκι με θέμα: «Θαυματουργή ανεύρεση αγνώστου εκκλησίας εις Άγιον Γεώργιον Τυμφρηστού», όπου κατέγραψε τα οράματα της Σωτηρίας, ελαφρώς διασκευασμένα και διορθωμένα συντακτικά & γραμματολογικά, παραθέτοντας και κάποια κατά-τοπιστικά στοιχεία.

Πριν μερικά χρόνια περιήλθε στην κατοχή μου, από την εγγονή του μακαριστού ιερέα Ασπροκάμπου παπακώστα Λυτόπουλου, κ. Στέλλα Λυτοπούλου - Κρικζώνη, ακριβές αντίγραφο των πρακτικών του εκκλησιαστικού Συμβουλίου Ασπροκάμπου, όπου ο ιερέας παπακώστας Λυτόπουλος κατέγραψε τα οράματα όπως τα είδε η οραματισθείσα Σωτηρία. Επίσης, στα πρακτικά περιλαμβάνονται και μερικές επιστολές και άλλα σχετικά θέματα. Επειδή πιστεύω ότι αυτά τα πρακτικά αποτελούν αδιάψευστο μάρτυρα των γεγονότων εκείνης της εποχής, τη στιγμή που συνυπογράφονταν και από τα μέλη του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου, θεωρώ χρέος μου να τα δημοσιοποιήσω, σε ηλεκτρονική μορφή στην ιστοσελίδα του χωριού μας, ώστε να βρίσκονται στη διάθεση κάθε ενδιαφερόμενου μελετητή αλλά και απλού αναγνώστη. Επειδή η ανάγνωσή τους είναι εφικτή με λίγη προσπάθεια, θεώρησα σκόπιμοι να μην προβώ σε καμία παρέμβαση.

Χίλια ευχαριστώ στην κ. Στέλλα που είχε την προνοητικότητα να τα διαφυλάξει ως ιερό κειμήλιο για ν’ αποτελούν ιστορικοθρησκευτικό ντοκουμέντο για τις επερχόμενες γενιές.

Η Σωτήρω Κωστούλα

Ο παπακώστας Λυτόπουλος

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Ως Παληοκλήσι ήταν γνωστός ο τόπος στα Λιβάδια, όπου με θαυματουργά γεγονότα αποκαλύφθηκε η επιθυμία των 12 Αγίων Αποστόλων για την ανέγερση του ομώνυμου ξωκλησιού.

Ήταν Δεκέμβρης του 1951 όταν μια ευσεβής γυναίκα, η Σωτήρω (Σωτηρία) Υφαντή, σύζυγος Νικολάου Κωστούλα, κάτοικος Νεοχωρακίου οραματίστηκε τους 12 Αποστόλους οι οποίοι της εξέφρασαν την επιθυμία να ανεγερθεί εκκλησία προς τιμήν τους στο χώρο του Παληοκλησιού με τη συστάδα των αιωνόβιων βελανιδιών. Επειδή η Σωτήρω δεν έγινε πιστευτή για το όραμα της από τον τότε ιερέα Παπακώστα και τις αρχές του χωριού, έχασε τη φωνή της (πλήρης αλαλία) η οποία θα επανερχόταν στα εγκαίνια του ναού, σύμφωνα με την υπόδειξη των Αγίων Αποστόλων. Τα γεγονότα αυτά με τη σειρά που διαδραματίστηκαν ήταν γνωστά και αυταπόδεικτα στους τότε χωριανούς μας και κανένας δεν τα αμφισβητεί. Μάλιστα, καταγράφτηκαν και στις αθηναϊκές εφημερίδες εκείνης της εποχής.

Οι αρχές, αφού πείστηκαν από τα αλλεπάλληλα σημάδια, αποφάσισαν να εντοπίσουν τα θεμέλια του Παληοκλησιού και να κτίσουν νέο. Πράγματι, πλήθος κόσμου συγκεντρώθηκε σ' εκείνο το χώρο κι άρχισε η ανασκαφή στο σημείο που υπέδειξε η Σωτήρω. Μαρτυρίες πολλών συγχωριανών μας που παραβρέθηκαν εκεί αναφέρουν ότι βρέθηκαν διάφοροι τάφοι με ασήμαντο περιεχόμενο. Όπως οστά, υπολείμματα ενδυμασιών και περιδέραια με χάντρες τα οποία, όμως, διαλύονταν όταν έρχονταν σε επαφή με τον αέρα. Ο εντοπισμός και σήμερα ακόμη επιφανειακών πέτρινων μνημάτων στα ριζά των βελανιδιών επιβεβαιώνει την ύπαρξη νεκροταφείου που εξυπηρετούσε τον οικισμό που ευημερούσε εκεί κατά τη Βυζαντινή περίοδο. Πιθανότατα, ο οικισμός καταστράφηκε ολοσχερώς από επιδρομή των Σλάβων και από τις καθιζήσεις του εδάφους που καταπλάκωσαν τις κατοικίες στη θέση Μπέικο (κρυψώνα), πλησίον της πηγής. Η εκσκαφή έφερε στην επιφάνεια ίχνη μικρού κτίσματος με υπερμεγέθη τούβλα που μάλλον επρόκειτο για το Παληοκλήσι. Έτσι αποφάσισαν να κτιστεί εκεί η νέα εκκλησία, επειδή βρέθηκε και πέτρινο τετραγωνισμένο τεμάχιο που αποδόθηκε σε Αγία Τράπεζα. Αργότερα, όμως, σε θεμελίωση κεραμαριού ιδιοκτησίας των Τολιαίων στην Παλιόλακα, ανάμεσα στο Παληοκλήσι και στην πηγή, βρέθηκαν θεμέλια κτίσματος με ψηφιδωτό δάπεδο, που καταστράφηκε επειδή θεωρήθηκε ασήμαντο. Σύμφωνα με μια ισχυρή μαρτυρία του Τάσου Τόλια, που γεννήθηκε και έζησε στο χώρο αυτό, βρέθηκε ακόμη μια μολύβδινη σωλήνα που, προφανώς, χρησιμοποιούνταν ως χωνευτήρι για τα απόβλητα των αγιασμένων υδάτων της βάπτισης. Το κτίσμα αυτό, κατά την άποψη μερικών, ίσως ήταν η κύρια εκκλησία των Αγίων Αποστόλων και τα ερείπια που ανασκάφτηκαν στο νεκροταφείο να οφειλόταν σε νεκροταφικό παρεκκλήσι ή σε εικόνισμα δεδομένου ότι βρέθηκαν θεμέλια από τρεις πλευρές. Κατ’ άλλους το κτίσμα αυτό λειτουργούσε ως θησαυροφυλάκιο. Η μολύβδινη σωλήνα επικοινωνούσε με το Παληοκλήσι και από κει, λόγω της κατωφέρειας, τα νομίσματα διοχετεύονταν στο κτίσμα για φύλαξη από τις αρπακτικές διαθέσεις των επιδρομέων. Η άποψη αυτή ενισχύεται επειδή υπάρχουν εικασίες ότι εκεί βρέθηκαν συσσωρευμένα νομίσματα.

Με εθελοντική εργασία και πρωτομάστορα το μακαριστό, παπα-Μήτσο άρχισαν οι εργασίες θεμελίωσης του ξωκλησιού. Κατά τον αγιασμό των εγκαινίων θεμελίωσης παραβρέθηκαν: Ο τότε Μητροπολίτης Φθιώτιδας Αμβρόσιος, εννέα ιερείς, οι αρχές του τόπου και σύσσωμοι οι κάτοικοι του Αη Γιώργη και των γειτονικών χωριών, όπου, πλέον, τα θαυμαστά γεγονότα διαδίδονταν αστραπιαία. Στην τελετή των εγκαινίων και κατά τη στιγμή ανάγνωσης του ευαγγελίου, κατά αξιοθαύμαστο τρόπο, η Σωτήρω βρήκε τη μιλιά της. Μια συγκλονιστική μαρτυρία του Καρκανόπουλου Βασιλείου του Λάμπρου που βοσκούσε παράμερα τα γελάδια του, αναφέρει ότι τη στιγμή εκείνη ο ουρανός σκοτείνιασε και μια νεροποντή έκανε την εμφάνιση της. Κατά παράδοξο, όμως, τρόπο στο σημείο των εγκαινίων δεν έριξε ούτε μια σταγόνα, λες και μια αόρατη ομπρέλα τους προστάτευε.

Ύστερα από άδεια της Μητρόπολης Φθιώτιδας και της Νομαρχίας πραγματοποιήθηκε έρανος από επιτροπή χωριανών μας για την ανέγερση του ξωκλησιού. Έτσι, με πρωτομάστορα τον παπα-Μήτσο και την προσωπική εργασία των ευσεβών κατοίκων κτίστηκε το ξωκλήσι των Αγίων Αποστόλων, το οποίο προς τιμή της Σωτήρως ανήκει στην ενορία Νεοχωρακίου.

Κατά το κτίσιμο του, σύμφωνα με ομολογία του αυτόπτη μάρτυρα και κτίστη Βασιλείου Κ. Γόνη, συνέβησαν αρκετά αξιοθαύμαστα γεγονότα που ασφαλώς όλα δεν μπορούσαν να ήταν εντελώς συμπτωματικά. Ας δούμε μερικά. Ο Θεοδοσόπουλος Παναγιώτης (αγροφύλακας) που εργαζόταν ως λασπιάς κατέπεσε από τη σκαλωσιά και στάθηκε όρθιος με το πηλοφόρι στον ώμο του, δίχως να πάθει το παραμικρό. Μου το επιβεβαίωσε ο ίδιος όταν ζούσε. Η φοράδα του Παναγιώτη Καρκανοπούλου φορτωμένη άμμο γκρεμίστηκε στην τοποθεσία Πατλιά σε χαράδρα 300 μέτρων. Σώθηκε, ως εκ θαύματος, και η άμμος που προοριζόταν για κτίσιμο του ξωκλησιού παρέμεινε φορτωμένη. Επίσης, γνωστό είναι σ’ όλους το γεγονός της ξαφνικής κατάρρευσης των βράχων στο Πετρωτό, όταν από έλλειψη πέτρας σταμάτησαν οι εργασίες ανοικοδόμησης. Κατ' αυτόν τον τρόπο εξοικονομήθηκε η απαιτούμενη ποσότητα πέτρας και το κτίσιμο αποπερατώθηκε. Τέλος, βοήθησε αποτελεσματικά στη μεταφορά άμμου από το Σπερχειό ποταμό κάποιος Αντωνίου, μπλαριτζής από τα Τρίκαλα, ο οποίος διέθεσε 20 μουλάρια, όταν οι κτίστες απογοητεύτηκαν από την έλλειψη της άμμου. Επιπλέον, αφιέρωσε εικόνα στη χάρη των Αγίων 12 Αποστόλων, όταν πληροφορήθηκε από τους ντόπιους τα Θαυμαστά γεγονότα ανεύρεσης της εκκλησίας. Για τα θαυμαστά αυτά ανεξήγητα γεγονότα υπάρχει καταγεγραμμένο πρακτικό του παπακώστα Λιτόπουλου που θα διαβάσετε παρακάτω.

Κάθε χρόνο στη μνήμη των Αγίων Αποστόλων στις 30 Ιουλίου πλήθος προσκυνητών συγκεντρώνεται για να τιμήσει του Αγίους. Πανηγύρι, όμως, ιδιαιτέρων αξιώσεων ποτέ δεν πραγματοποιήθηκε ίσως γιατί ο τόπος είναι ιερός ως κοιμητήριο και οι ψυχές αποζητούν ανάπαυση και σεβασμό.