Η φορολογία της Δεκάτης στο Μουντζουράκι

 Η ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΔΕΚΑΤΗΣ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ 

 ΜΟΥΝΤΖΟΥΡΑΚΙ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 19^Ο  ΑΙΩΝΑ 

[Ένα ενοικιαστήριο Συμβόλαιο του 1849]

Του Περικλή Φύκα, ιστοριοδίφη

Ταυτόχρονα με την γέννηση του και την σύσταση του, το Νεοελληνικό Κράτος, αλλά και στα χρόνια της Επανάστα­σης, ειδικότερα όταν άρχισε, πλέον, να αποκτά κρατική οντότητα και να σχηματοποιείται Διοι­κητικά, ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του, που το εταλάνισε για πολλές δεκαετίες, ήτανε το πρόβλημα του Δημοσιοοικονομικού ελλείμ­ματος και η εξεύρεση πόρων, η επιβολή φορο­λογίας και, κατά κύριο λόγο, ο τρόπος της εί­σπραξης των φόρων αυτών.

Ένας από τους κύριους και πρώτους φό­ρους που επιβλήθηκε, ο οποίος εισεπράττετο και επί τουρκοκρατίας, ήτανε ο φόρος της Δεκάτης, που επεβάλλετο σε όλα τα προϊόντα της γης, και που εισεπράττετο, από την Διοίκηση, διά του τρόπου της ενοικιάσεως.       

Το χωριό Μουτζουράκι, βέβαια, μετεπαναστατικά, δεν υφίσταται, αφού δεν κατοικείται, πλέον, από τους αρχέγονους κατοίκους του και δεν εξουσιάζεται από τους πραγματικούς ιδιοκτήτες του.               

Οι καινούργιοι ιδιοκτήτες του - καταπατητές, Γαιοκτήμονες - Κλεφταρματωλοί Κοντογιανναίοι, στις χορτολιβαδικές του εκτάσεις              εγκαθιστούν μεγαλοτσελιγκάδες  κτηνοτρόφους, και τις γεωργικές του εκτάσεις τις παραχωρούν σε κολλήγους,¹ καλλιεργητές - γεωργούς.

Οι τελευταίοι αυτοί, αποδίδουν κανονικά στο Δημόσιο την Δεκάτη, κατ’ έτος, και ειδικότερα στους ενοικιαστές² των Δημοσίων φόρων, ή και τους υπενοικιαστές, όπου αυ­τοί εμφανίζονται, αφού η νομοθεσία επιτρέπει και ευνοεί τη δημιουργία ενός συστήματος επιμερισμού της διαδικασίας αυτής, όπου έχουνε τη θέση τους, επίσης, και τον θεσμικό τους ρόλο, ένοπλα ιδιωτικά τμήματα, που εγγυώνται την ασφαλή και απρόσκοπτη είσπραξη των φόρων.

Η φορολογία αυτή και ο τρόπος είσπραξης της, διήρκε­σε και παρέμεινε σε ισχύ, μέχρι και την εκθρόνιση του Όθωνα από την Ελλάδα, το έτος 1862.

                  Αριθ. 694

Εν Λαμία την εικοστήν εβδόμην Ιουνίου του χιλιοστού οκτακοσιοστού τεσσαρακοστού εννάτου έτους, ημέραν Δευτέραν, ώραν τρίτην μετά μεσημβρίαν, ενώπιον εμού του Συμβολαιογράφου Λα­μίας και κατοίκου της ιδίας πόλεως, Αλεξάνδρου Χαντσίσκου και των μαρτύρων, Αναγνώστου Τραγωδάρα, ιδιοκτήτου, κατοίκου Αμουρίου και Αναγνώστου Δασκαλάκη, ιδιοκτήτου, κατοίκου Βαρυμποπίου,³  πολιτών Ελλήνων, γνωστών μοι, ασχέτων συγγενείας μετ’ εμού, και των συμβαλλομένων και μη εξαιρουμένων από τον Νόμον, εις το εν τη οικία του Θεοδώρου Χ"Κωστοπούλου, εν τη πλατεία της πόλεως ταύτης, Συμβολαιογραφείου μου, ενεφανί­σθησαν. Αφ' ενός ο Κώνστας Λαγός, ιδιοκτήτης, κάτοικος του χωρίου Τσοπανλατών,⁴ και αφ’ ετέρου ο Ιωάννης Παπά-Κωνσταντίνου,⁵ έμπορος, κάτοικος του χωρίου Κάψι, γνωστοί  μοι και συγγενείας μετ’ εμού άσχετοι, εξέθεσαν ότι εσυμφώνησαν τα ακόλουθα:

Ο Κώνστας Λαγού υπενοικιάζει προς τον Ιωάννην Παππά -Κωνσταντίνου τους εφετεινούς προσόδους του χωρίου Μουντζουράκι του Δήμου Τυμφρηστού, ως αυτός ενοικίασεν από το Δημόσιον, διά δέκα πέντε κοιλά⁶ σίτου, δέκα πέντε κοιλά κριθής, εξήκοντα ένα κοιλά αραβοσίτου και τέσσαρα κοιλά φασουλιών, τα οποία ο υπενοικιαστής θέλει δώση, εγκαίρως, απ’ ευθείας εις το Δημόσιον, εκτός των φασουλιών, άτινα είναι υπόχρεος να παραδώση εις τον ίδιον Κώνσταν Λαγού.

Το ανωτέρω χωρίον ενοικιάζει με τα γνωστά όρια του και πάσα φιλονεικία, θέλει είσθαι εις βάρος του Ιωάννου Παππά - Κωνσταντίνου. ⁷

Ο υπενοικιαστής υποχρεούται να εκδώση και παραδώση, εγκαίρως, εις τους φορολογουμένους τα διπλότυπα,⁸ αν δε αυτός βραδύνη να παραδώση τα ανωτέρω προϊόντα εγκαίρως εις το Δημόσιον, και καταδιωχθή, ως εκ τούτου, ο πρωτότυπος ενοι­κιαστής, υποχρεούται, εις τοιαύτην περίστασιν, αυτός ο υπενοικιαστής, να πλήρωση εις τον πρωτότυπον ενοικιαστήν, ανά τρείς δραχμάς εκάστην ημέραν, δι’ όσας ημέρας ήθελε διαρκέσει η καταδίωξις.

Ο Ιωάννης Παππα - Κωνσταντίνου παραδεχόμε­νος την υπενοικίασιν ταύτην, υπό τους προεκτεθέντας όρους, υπόσχεται την ακριβή των υποχρεώ­σεων του εκπλήρωσιν, και ιδίως την εμπρόθεσμον παράδοσιν των ανωτέρω γεννημάτων εις το Δημό­σιον.

Συνάμα δε υπόσχεται να παραδώση εις τον πρωτότυπον ενοικιαστήν Κώνσταν Λαγόν, εγκαίρως, τα ανωτέρω σημειωθέντα φασούλια, άτινα πρέπει να είναι πλατιά.⁹  

Ταύτα εκθεσάντων των συμβαλλομένων, συνετάχθη το παρόν ενοικιαστήριον, όπερ αναγνωσθέν μεγαλοφώνως και ευκρινώς, ενώπιον αυτών και των μαρτύρων, υπεγράφη παρ’ όλων αυτών και εμού του Συμβολαιογράφου.

Οι Συμβαλλόμενοι

Οι Μάρτυρες

Ο Συμβολαιογράφος Λαμίας

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

1. Οι καλλιεργητές αυτοί προέρχονταν, κατά κύριο λόγο, από το γειτονικό Πέρα Κάψι (Τυμ­φρηστός), οι οποίοι και διατηρήθηκαν εκεί, μέχρι και τις αρχές του 20^ου αιώνα. Είναι χα­ρακτηριστικό ότι, όταν τον Δεκέμβριο του 1924, οι γεωργικές αυτές εκτάσεις, αγοράστη­καν από το σύνολο των κατοίκων του Τυμφρηστού, στο Συμβόλαιο Αγοράς, γίνεται ειδική αναφορά στους καλλιεργητές αυτούς, αφού τους αναγνωρίζεται το δικαίωμα να θερίσουσι ακωλύτως, το ερχόμενο καλοκαίρι, την χειμερινή εσοδεία των σιτηρών, που ήδη είχαν καλλιεργήσει. Με αφορμή εκείνη την δραστηριότητα, σε κάποιους από εμάς, σήμερα, επι­κρατεί η εσφαλμένη άποψη, πως τόπος καταγωγής των απογόνων αυτών των ανθρώπων και κατοίκων Τυμφρηστού, είναι το χωριό Μουτζουράκι.

2.Ένας από τους γνωστότερους, απ’ ευθείας ενοικιαστής φόρων, για τα χωριά της Δυτι­κής Φθιώτιδας, υπήρξε και ο, εκ της παλαιάς Μεσαίας Κάψης, Γρηγόριος Καραμπέης ή Καραμπέζης.

3. Η σημερινή Μακρακώμη,

4.Η σημερινή Λυγαριά του διευρυμένου Δήμου Λαμίας.

5. Ήτο υιός του Εφημερίου Μεσαίας και Πέρα Κάψης παππά - Κώνστα, ο οποίος είχε αντι­καταστήσει τον, εκ Πουγκακίων απαμακρυνθέντα, Ιερομόναχο Γεράσιμο Δημητρίου. Φυσι­κά, σύμφωνα με την συνήθεια της εποχής, έφερε άλλο επώνυμο. Διατηρήθηκε όμως και επεκράτησε το Παππακώστας, Παππακωστάκης και Παππακωστογιάννης.

6. Κοιλό=Μονάδα μετρήσεως βάρους, σιτηρών κυρίως, που ισοδυναμούσε με είκοσι δύο οκάδες (μισό καντάρι).

7. Άρπαγες, εκ φύσεως, οι Κοντογιανναίοι, εριστικοί και συστηματικοί καταπατητές, βρί­σκονταν σε μόνιμη διαμάχη με το Δημόσιο, για ιδιοκτησιακά και φορολογικά ζητήματα, αλ­λά και τους όμορους μικροϊδιοκτήτες εξεβίαζαν και απειλούσαν, παντοιοτρόπως, στην προσπάθεια τους να επεκτείνουν τις αρπακτικές τους διαθέσεις.

8. Είναι δυνατόν να τα αναζητήσει, κάποιος, εις το Αρχείον του Υπουργείου Οικονομικών.

9. Ήτανε, φαίνεται, πολύ καλής ποιότητας και περιζήτητα τα φασόλια της περιοχής μας, όπως και σήμερα. Θα είχαμε, άραγε, το δικαίωμα να υποθέσουμε, ότι θα εκαλλιεργούντο στα επιμήκη κληροτεμάχια του Μαχαλά και τα μικροχώραφα της κάτω Γούβας, όπως και μέχρι, πριν από μερικά χρόνια.


Πηγή: Εφημερίδα "Φωνή του Τυμφρηστού"

Επιμέλεια - Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου