Παρεΐστικη μουσική

Π Α Ρ Ε Ϊ Σ Τ Ι Κ Η  Μ Ο Υ Σ Ι Κ Η

ΟΙ  ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΕΣ  ...ΠΑΙΧΝΙΔΑΤΟΡΟΙ

(του Μπάμπη Μώκου)

Γράφω, αναφέρομαι διεξοδικά στο βιβλίο μου "ΝΑΙ ΕΙΝΑ... ΠΑΥΣΙΛΥΠΑ"- (Μαγιά και ...Μαγεία!), για την παρεΐστικη ερασιτεχνική μουσική. Γι’ αυτό το περιούσιο είδος  έκφρασης το πιο κοντινό στην γόνιμη συντήρηση, μεταφορά και κατανόηση χιλιάδων από τα τραγούδια που μ’ αυτόν τον τρόπο εναλλακτικά, αρχικά σαν προφορική αφήγηση κι αργότερα σαν γραμμοφωνήματα μας μεταφέρθηκαν και ζουν μέχρι τους καιρούς μας. Όπου παλιότερες γενιές θυμόντουσαν, βίωναν και αποτύπωναν συλλογικά ή κατά μόνας ό,τι "έγραφε" το μυαλό τους για γλέντια, οικογενειακές ή άλλες ευχάριστες η δυσάρεστες στιγμές της ζωής τους.

    Παρ’ όλα αυτά, εμφανής δυσάρεστη σύγχυση, ναι σύγχυση εξακολουθεί να διαπιστώνεται στον περισσότερο κόσμο για το πως και με ποιόν τρόπο αυτή η σύγχυση σχηματοποιείται, προκύπτει και τελικά πιστοποιείται.

   Αφορά εν πολλοίς άλλου είδους μουσικά ακούσματα που κατ' επιθυμίαν επιμένουν να εκφράσουν φορές - φορές ορισμένοι από τους κατά συγκυρίαν μετέχοντες σε παρεΐστικες μουσικές κρασοκατανυκτικές συντροφιές.

   Δύο είναι τα βασικά αιτιολογικά χαρακτηριστικά που συνθέτουν -πιστοποιούν τα συγκεκριμένα  για την παρέα αρνητικά δεδομένα, το μπέρδεμα. Το βασικότερο είναι από προοίμιο να κατανοήσουν  όσοι  συνθέτουν -απαρτίζουν την παρέα- να αντιληφθούν -που είμαι, με ποιόν συνευρίσκομαι -συνδιασκεδάζω, τι θέλω ν' ακούσω, γιατί το ακούω, τι με ευχαριστεί.

  Σαφέστατα, αιτιολογικά πρώτα-πρώτα η συγκεκριμένη στάση τους έχει βασικά σαν ρίζα της  την έλλειψη μουσικής παιδείας από τους τυχαία συνευρισκόμενους και σαν αιτιατό το γεγονός πως κάποιοι συμμετέχουν στην παρέα έτσι για... να περάσει η ώρα τους, χωρίς να πολυενδιαφέρονται να δίνουν  σημασία, στην ουσία στιχουργική ή μελωδική και στην  εκφορά όσων ακούν.

   Έχουν βέβαια την δικαιολογία πως αυτές είναι οι μουσικές τους προσλαμβάνουσες αφού σε καθημερινή βάση βομβαρδίζονται από τα διάφορα μουσικά μέσα με αίσχιστα, εμπορικά, παράταιρα, ρηχά, φαιδρά επινοήματα. Αλλά του να φθάνουν να παριστάνουν τους υποβολείς, αυτό πάει πολύ.

   Οι ερασιτέχνες όμως ασματόροι δεν είναι διασκεδαστές. Έχουν δικό τους κώδικα. Διασκεδαστές είναι άλλοι, αλλού.

   Το δεύτερο αφορά την απαξίωση της δυναμικής που αφορά την εκφραστικότητα που διαθέτει ο παίχτης η τραγουδιστής και την κεφαλαιώδη διαφορά - την ουσία των όσων τραγουδά η παίζει, που αυτόν μεν τον διαπερνά ως τα τρίσβαθα της ψυχής του αφού κατέχει την ειδική σχετική μουσική ...γεωγραφία, ενώ τον άλλο ουδόλως τον συγκινεί, τον εμπνέει ή τον συνεγείρει. Ο τελευταίος απλά, ευκαιριακά μετέχει στην συγκεκριμένη παρέα και αφού "έτυχε" να συμμετέχει σαν ακροατής, λογίζει την συμμετοχή του σαν συνήθη τυπική διασκέδαση.

  Το ετερόκλητο της σύνθεσης, πολλές φορές, της παρέας είναι ένα άλλο από τα στοιχεία, παράπλευρα καθοριστικό για το πως θ' αρχίζει, πως θα ...περπατήσει ευχάριστα και φυσικά πως θα τελειώσει κάθε ερασιτεχνική μουσική βραδιά.

   Γι' αυτό, σχεδόν πάντα, κυρίως οι ρεμπετοπαίχτες ερασιτέχνες, προσδιορίζουν αυστηρά και έχουν κατα το δυνατόν ειδικό μέτρο επιλογής των μελών της παρέας τους.

Επίσης,  αδιαπραγμάτευτα και εξ υπαρχής σαφώς έχουν επιλέξει και το είδος, το ύφος, τον τύπο, τον κύκλο των τραγουδιών τους. Είναι με λίγα λόγια αυτό που λέμε:

-Εμείς αυτοί είμαστε, αυτά παίζουμε, έτσι τα παίζουμε. Κι αν δεν σας αρέσουν τι να κάνουμε. Αρκεστείτε όμως ν’ ακούσετε και μόνον, άσχετα αν είναι για σας πρωτόγνωρα. Αν πάλι δυσφορείτε ή επιθυμείτε άλλου είδους τραγούδια, ρυθμούς ή μουσικές νοοτροπίες, λυπούμαστε,  δεν μας ενδιαφέρετε, δεν επικοινωνούμε, στην παρέα δεν ταιριάζετε. Δεν θα "χαλάσουμε δα και τις καρδιές μας". Ψάξτε άλλη παρέα.

Εδώ υπάρχει κώδικας αλλιώτικος.

  Γι' αυτό και ο όρος "επιθυμία" ή κατα το ...μάγκικο "παραγγελιά"  είναι από προοίμιο μη αποδεκτός, ακόμα και "αφορισμένος" από κάθε ρεμπέτικη ερασιτεχνική διάθεση.

  Γι' αυτό και όταν, έστω και τυχαία, συμμετέχει κάποιος σε τέτοιου είδους παρέες πρέπει να σέβεται, αν δεν έχει κάτι ενδιαφέρον να πει να σιωπά, ν' ακούει με προσοχή, χωρίς θόρυβο και συζητήσεις της στιγμής, ό,τι οι ερασιτέχνες πασχίζουν να του προσφέρουν. Αλλιώς δεν έχει  αυτοσεβασμό, δεν είναι αξιοπρεπής και καταλήγει να αποδεικνύεται για την παρέα ξένο σώμα… Αποτέλεσμα αυτού να γίνεται περίγελως και να χαρακτηρίζεται μικρονοϊκός, φελλός, κολοκύθας, πίτουρας, ακόμα και...ρόμπα. Στην παρέα είναι αξιωματικά απαραίτητο να ταιριάζουν τα γούστα. Είναι νόμος απαράβατος.

   Σε κάθε περίπτωση πρέπει να γίνει αντιληπτό πως ο ερασιτέχνης δεν αρκείται στο ρηχό, το επιδερμικό, το εύκολο, το εύπεπτο. Πριν "πει" ό,τι "πει", πριν το παίξει, πριν τραγουδήσει, έχει μοχθήσει, έχει "βασανισθεί" πολύ γι' αυτό. Γι' αυτό και μανιωδώς υπερασπίζεται και έχει σε υψηλή -υψηλότατη θέση εκτίμησης τον γνήσιο μοναδικό παραδοσιακό μουσικό πλούτο. Κι αν ποιοτικά κάποιο παίξιμο ή νοοτροπία δεν μπορεί να τα πλησιάσει, δεν τα αγγίζει. Σέβεται ό,τι παραδοσιακό, σαν ύφος, σαν μελωδία, σαν στίχος του έχει "παραδοθεί" από τον "πρωτομάστορα" συνθέτη η ερμηνευτή. Έχει ψάξει, έχει σκαλίσει, ακόμα και διυλίσει το πρωτοάκουσμα, ώστε προσπαθώντας να το εκφράσει μην  το αδικήσει, μην το αλλάξει, μην το "χαλάσει", μην το ευτελίσει.

  Πλειάδα νεότερων κυρίως ρεμπετοπαιχτών είναι στην πλειοψηφία τους -και σωστά- παντελώς ανυπότακτοι - ανυπάκουοι σε διαθέσεις και νόμους "νεότερων βελτιωμένων εκτελέσεων". Κι αυτό είναι θετικό, είναι καλό.

    Είναι χιλιοειπωμένο και παραδεκτό: Ο ερασιτέχνης έχει βαθύ, βαθύτατο σεβασμό στην παραδοσιακότητα  και μουσική τεχνοτροπία έκφρασης ακόμα και εξειδικευμένων ακουσμάτων, που σαν υποθήκη μας κατέλειπαν παλιότερες γενιές δημιουργών.

    Κατ' αυτόν τον τρόπο ξεκινά να συνθέτει την παρέα του με πρώτο πυρήνα τους δικούς του ανθρώπους. Κατόπιν καλεί άλλους αγαπημένους φίλους ώστε να συνθέτει γόνιμη συλλογικότητα; Ο λόγος ότι πιστεύει πάγια και ακράδαντα σε υγιείς δομές που συναρτούν την κοινωνική συνοχή. Έχει κάνει ξεκαθάρισμα με τον εαυτό του συμμετέχοντας  σε διαρκή συζήτηση από που να ξεκινήσει κανείς; Από την ατομική συνείδηση η την συλλογική; Ο ίδιος πιστεύει, χωρίς αμφιβολία, πως η ατομική ευθύνη γεννά αυτογνωσία. Το έχει εμπεδώσει.  Για τούτο διαθέτει μηχανισμό αυτόματης αντιμετώπισης όποιας απόκλισης γι' αυτό που πιστεύει και εκφράζει στην παρέα του.

    Ο ερασιτέχνης μεταφράζει το συναίσθημα σε λόγο και νότες. Είναι άρθρωση -αποτύπωση συναισθηματική. Έτσι πιστεύοντας στην πανανθρώπινη  γλώσσα της μουσικής, συμπεριφέρεται ανάλογα και ορίζει δυναμικά και ιδιόμορφα, με απόλυτη ενάργεια -σαν πρόταγμα, διαθέσεις και στόχους για της ψυχής το ...αλάφρωμα.

Καθορίζει με την καρδιά του, όπως μόνον εκείνος γνωρίζει τα όρια της χαρμολύπης που το τραγούδι εκφράζει. Αυτό και προσπαθεί να μεταδώσει στην παρέα του.

  Το να είσαι ερασιτέχνης στη μουσική παρέα είναι πραγματικότητα ψυχικής ανύψωσης από τη μία,  μα και επικίνδυνη από την άλλη,  καθώς χρειάζεται, εκτός των άλλων,  -είναι απαραίτητη- η αισθητική κατεύθυνση καθώς και η αδιάλειπτη εργατικότητα για συνεχή βελτίωση της απόδοσής σου.

    Η σχέση με τη μουσική είναι σχέση "διά βίου μάθησης" ευγενούς, ιδιαίτερου ατομικού-προσωπικού αγώνα διαρκείας. Το ταλέντο είναι απλά έφεση. Δεν φθάνει. Χρειάζεται δουλειά, εργατικότητα, συνεχής ενημέρωση, επιμονή, αλήθεια και πλατειά γκάμα συναισθημάτων.

   Στην παρέα με το κρασί και την μουσική ξορκίζεις τον πόνο. Η χαρά σαν συναίσθημα βιώνεται και εξωτερικεύεται… Ο πόνος, η λύπη, το πρόβλημα θέλουν άλλη αντιμετώπιση. Τι εννοούμε όταν  σαν παρέα αποφασίζουμε να βγούμε; Εννοούμε να ξεφύγουμε από την καθημερινότητα, τα προβλήματα, να ξεδώσουμε. Αυτό δεν λέμε; Να απαλύνουμε την οδύνη, όχι να λιγοστέψουμε τη χαρά.

  Στην ερασιτεχνική μουσική κρασοπαρέα τα συναισθήματα συναντώνται συχνά αντικρουόμενα -αντιφατικά. Δεν κρύβονται. Παιχνίδι περίπλοκο, διαρκές, μυστήριο στο …γήπεδο της ψυχής. Ο ερασιτέχνης σαν συμμέτοχος στη μουσική παρέα κατανοεί πράγματα πέρα από τις λέξεις. Είναι σχεδόν αδύνατο να αρκεσθεί σε αισθητική φορμαλιστική. Στηρίζει αισθητική που δεν παίζει με συνταγές. Άτομο δημιουργικό, που με το έργο του, εκτός των άλλων προσδοκά σαν συναίσθημα και το ...άγγιγμα της ομήγυρης. Όχι το χειροκρότημα, την επιδοκιμασία η την καταξίωση από τους γύρω…

  Είναι το σκαλί όπου πατά, ώστε να φθάσει στην ψυχική ανόρθωση. Μ' αυτόν τον τρόπο και ο ίδιος θα αντλήσει από την παρέα αισιοδοξία. Είναι και για τον ίδιο ο μοναδικός τρόπος να μπορεί να βγαίνει στο ...φώς!

  "Βλέπει" τα μέλη της παρέας σαν πρωτόλειο ευγενή πυρήνα, σαν δικούς του ανθρώπους. Τους θεωρεί αγαπημένους, όχι απλούς συνδιασκεδαστές. Σαν διαβατήριο για σύνθεση γόνιμης συλλογικότητας στην οποία πιστεύει ακράδαντα και διαρκώς πασχίζει να την υπηρετεί. Σαν προαπαιτούμενο για ελάχιστη παρεΐστικη γόνιμη συνοχή.

Γι' αυτό σέβεται κάθε καλό που έχουν δημιουργήσει, που έχουν προσφέρει –παραγάγει παρόμοιες παρέες. Δεν το ανταγωνίζεται, δεν το αλλοιώνει, δεν το καταστρέφει. Πιστεύει στον νόμο της συνέχειας. Δεν έχει το δίλημμα: από που να ξεκινήσει κανείς; Από την ατομική συνείδηση η την συλλογική; Γι' αυτό και αδιαπραγμάτευτα βάζει βέτο πάνω από τον εαυτό του. Έτσι η στάση του καθορίζεται ως υπεύθυνη. Η ατομική ευθύνη γεννά

αυτογνωσία. Μ' αυτόν τον τρόπο και υπηρετεί-τιμά υπέρτατα αγαθά όπως ο πολιτισμός.

      Συνεχώς πασχίζει να βγει νικητής σε πόλεμο που μέσα του παλεύουν συνήθως συναισθήματα δύσκολα-σκληρά, οδύνης. Έχει όμως πίστη πως η οδύνη οδηγεί στην ελπίδα. Και πως σαν άνθρωπος δεν χρειάζεται να "καβουρδίσει" το κεφάλι του. Να καταστρέψει το ...άρωμα των ιδεών του, όσων πιστεύει. Γι' αυτόν τα πράγματα είναι απλά. Μεταφράζει το συναίσθημα σε λόγο και μελωδία. Είναι άρθρωση αποτυπωτική συναισθηματική. Το συναίσθημα σπάνια μας προδίδει. Υπάρχει βέβαια και άλλη λογική, των ορθολογιστών. Αλλά αυτά είναι "αλλουνού παπά ευαγγέλιο", άλλο ζήτημα, άλλη κουβέντα.

   Στον εαυτό του - την συμπεριφορά του πάνω στα παραπάνω δεν επιτρέπει καμιά απόκλιση. Έτσι είναι ο ερασιτέχνης, αν θέλει βέβαια να λέγεται ερασιτέχνης. Έτσι αγγίζει κι απ' όλα αυτά αντλεί αισιοδοξία ζωής. Ξέρει τον δρόμο. Έχει τρόπους να μπορεί αν βγαίνει στο φώς. Για τον ίδιο και την παρέα του που αγαπά και εκτιμά!.-

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου