Νερόμυλοι Νεχωριού

ΟΙ ΠΑΛΙΟΙ ΝΕΡΟΜΥΛΟΙ

ΤΟΥ ΝΕΧΩΡΙΟΥ ΥΠΑΤΗΣ

[του Θανάση Τσατσανιά]

Το Νεχώρι είχε τρεις νερόμυλους μέσα στο Χωριό και έναν είχε ο παππούς μου έξω, στις Λογγές. Δεν ξέρω ποιος μύλος είχε φτιαχτεί πρώτος, θυμάμαι όμως τα πρόσωπα που τους είχαν. Ένας ήταν της Αγγέλικως. Η Αγγέλικω ήταν κόρη του Γαλάνη του Λεωνίδα και είχε αδερφές την Ειρήνη, τη Φώτω, την Ελένη και μια ακόμη που δεν την θυ­μάμαι κι επίσης είχε και έναν αδερφό, το Σπύρο, ο οποίος ήταν αξιωματικός του ελληνικού στρατού. Σκοτώθηκε όμως στον τούρκικο πόλεμο το 1920-22, ενώ ήταν παντρεμένος και άφησε την γυναίκα του έγκυο με ένα αγόρι και το όνομα του παιδιού ήταν Σπύρος, που το πήρε από τον πατέρα του. Η Αγγέλικω έμενε στο μύλο του πατέρα της, που ήταν παλιότερος από τους άλλους. Είχε για φως ένα λυχνάρι μικρό και ένα κρεβάτι όπου κοιμότανε. Το μύλο μόνη της τον συντηρούσε, τον γύριζε τον χάραζε και έριχνε το σιτάρι στο καρύκι και ο κα­θένας, όταν ήταν έτοιμο το δικό του το άλεσμα, περνούσε και το έπαιρνε. Η Αγγέλικω, μετά το θάνατο του πατέρα της, ανάλαβε αυτή τις ευθύνες μέχρι το 1947, όπου τότε γίναμε καταδιωκόμενοι από το Χωριό μας. Κατέβηκαν και οι τρεις αδερφές στα Λουτρά, στο Γραμ­ματικά τον Σπύρο, και εκεί πέθανε η Αγγέλικω το 1948. Μετά την επιστροφή μας το 1950 στο Χωριό ο μύλος της Αγγέλικως δεν ξαναλειτούργησε.

Ο δεύτερος μύλος ήταν του Ζαρκαδονικολάκη. Τον δούλευε ο Ζαρκάδας ο Θανάσης ή ο Λιομητράκης, ο πατέρας του Νίκου, του Ηλία και των άλλων παιδιών. Ο Ζαρκάδας ο Θα­νάσης τον λειτούργησε και μετά τον επαναπατρισμό του 1950. Το 1959-60 τον αγόρασε ο Χρήστος ο Αντωνίου που έμενε μόνιμα στο Χωριό. Τώρα όμως και αυτός ο μύλος δεν υπάρ­χει πια λόγω της εγκατάλειψης του Χωριού.

Ο τρίτος ήταν του Σταμάτη Παπασταμάτη. Κατασκευάστηκε το 1905 και τον λειτουρ­γούσε ο ίδιος, και μετά το 1950, αλλά, λόγω του ότι τα χωριά άρχισαν σιγά-σιγά να εγκα­ταλείπονται και εφόσον δεν υπήρχε δουλειά, σταμάτησε να λειτουργεί. Ο παππούς είχε μια οικογένεια από έξι κόρες και δυο γιους.

Παλιότερα, επί τουρκοκρατίας, υπήρχε ο μύλος του Σαγιάτη, ο οποίος ήταν χτισμένος προτού να περάσουμε για την Κρύα Βρύση, αν προσέξει κανένας σήμερα βρίσκεται θεμέλιο από τοίχους ακόμη. Είναι ακριβώς πάνω από το δρόμο που περνάει σήμερα. Ο Σαγιάτης είχε μια κόρη που την λέγανε Μαρία και πήρε γαμπρό τον Κώστα τον Αντωνίου, και έκαναν μια κόρη, τη Σταθούλα. Η μάνα της Σταθούλας πέθανε και ο Κώστας ξαναπαντρεύτηκε. Η δεύτερη γυναίκα του (το γένος Καρβούνη) έκανε παιδιά το Χρήστο, το Βασίλη, και την Ζωή. Η Σταθούλα που κρατούσε από το Σαγιάτη παντρεύτηκε με τον Θανάση Παναγιωτόπουλο από το Αργυροχώρι. Κατά πληροφορίες που έχω ο μύλος του Σαγιάτη προέρχεται μάλλον από προίκα ή από αγορά από κάποιον Αυγίκο.

Έναν τέτοιο μύλο είχε και ο παππούς μου ο Περικλάκης στις Λογγές.

Πηγή: Περιοδικό «Νεχωρίτικα» (τ. 40-2012)

Επιλογή-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου