Αρχοντογιός παντρεύεται

               Τραγούδι δημοτικό,

το τραγουδούσαν,  το χόρευαν, στο Δίκαστρο

«Αρχοντογιός παντρεύεται» 

(Καλαματιανός, ο χορός)

                                                                                                                                                       του Λεωνίδα Ιωάννου Καρφή

                                                                                                                                                                 Αντιστρατήγου ε.α.

                                       «Αρχοντογιός παντρεύεται και παίρνει προσφυγούλα,

                                       προσφυγούλα μαυρομάτα μου και παίρνει προσφυγούλα,

                                       προσφυγούλα,  σε κλαίν’ τα μάτια μου.

                                       Κι η  μάνα του σαν τάκουσε, τα δέντρα ξεριζώνει.

                                       Πιάνει δυό φίδια ζωντανά, ψάρια τα ξεροτηγανίζει.

                                       Κάτσε, νύφη μ’, να φας, να πιείς, ψάρια τηγανισμένα.

                                       Και με την πρώτη πιρουνιά, η ψυχή της  φαρμακώθη.

                                       Νερό, μανούλα μ’,  κι έσκασα, νεράκι θα πεθάνω.

                                       Εγώ, νύφη μ’, εγέρασα, τη βρύση δεν την ξέρω.

                                       Νεράκι, ταίρι μ’,  κι έσκασα, έσκασα θα πεθάνω.

                                       Όσου να πάει και νάρθει, τη βρήκε πεθαμένη.

                                       Μάνα  μ’,  αν έχεις άλλο γιο, δως του αρχοντοπούλα.

                                       Και το μαχαίρι έβγαλε και στην καρδιά του το μπήγει… 

                                       προσφυγούλα,  σε κλαίν’ τα μάτια μου».

Άνισος, ανόμοιος, αταίριαστος, ο γάμος. Ο αρχοντογιός, ο γιός του άρχοντα, παντρεύτηκε μια προσφυγοπούλα, μια φτωχούλα. Ολοφάνερη, η κοινωνική διαφορά, η ασυμφωνία. Απαράδεκτη, ανεπίτρεπτη, η παντρειά, απ’ την αρχοντομάνα. Μίασμα ο γάμος, ύβρη για τον αρχοντολόι, αναγκαία η  κάθαρση. Τραγικό, δραματικό, το τέλος, διπλό  το φονικό.

       Η αρχοντομάνα μάνιασε, ξερίζωνε δέντρα. Το γάμο, όμως, η εκκλησία, το έθιμο, η κοινωνία, τον ήθελαν άλυτο, αδιάλυτο, αχώριστο. Ο χωρισμός ήταν ακατανόητος, ανήκουστος, αδιανόητος, ούτε πέρασε απ’ το μυαλό της. Παλιότερα, ο χωρισμός δεν ήταν η λύση στην ασυμφωνία, γίνονταν κοινωνικό πρόβλημα, για τις οικογένειες, για τους  χωρισμένους. 

    Στίγμα, ντροπή, παράδειγμα για αποφυγή, οι χωρισμένοι. Κατακρίνονταν, κουβεντιάζονταν, συζητιούνταν, για χρόνια, σα μύθος. Αδύνατη, η δεύτερη  παντρειά. Κανένας, καμιά, δεν δέχονταν, να παντρευτεί χωρισμένη, χωρισμένο. Μια υπερπροστασία του θεσμού, αλλά και  ένα  βαρύ κοινωνικό δράμα.  Επικίνδυνα ακραίο και το ένα και το άλλο.

       Η αρχοντομάνα, όμως, όλα τα ξεπέρασε, τα κανόνισε,  στα γρήγορα. Η νύφη να φύγει, απ’ τον αρχοντογιό, απ’ το αρχοντόσπιτο, απ’ τη ζωή. Ο τρόπος, άμεσος, αποτελεσματικός, ασφαλής. Ποιος, να εξακριβώσει το φαρμάκωμα, να αναδείξει το φονικό. Άσπλαχνη, ακόμα και όταν η  νύφη  ψυχορραγούσε.  Γέρασε και τη βρύση δεν την ήξερε.

      Η λαϊκή μούσα, ο στίχος, θέλουν, πάντα, την συμπόνια δίπλα στην απονιά, την αρετή πλάι στην κακία. Τον αρχοντογιό, να τρέχει, νερό να φέρει για το ταίρι του, να μπήγει στην καρδιά του το μαχαίρι, όταν δεν προφθάνει. Δεν καταριέται, εύχεται, ο άλλος αρχοντογιός, αρχοντοπούλα να πάρει. Να τηρηθεί για τον αδελφό το έθιμο,  κι αυτός  ας μαρτύρησε…

     Οι διαφορές ήταν, είναι, στην κοινωνία, ανεξάλειπτες. Οι γονιοί  ήθελαν, θέλουν, για τα παιδιά τους, ίσο και όμοιο γάμο, χωρίς σεβντά. Πολλά, τα άτοπα, από ανόμοιους, από άνισους γάμους. Ο σεβντάς βαράει, θολώνει το μυαλό. Είναι αναπάντεχος, ακατανίκητος. Ευτυχείς οι νέοι που μπορούν να  τον ορίζουν, ευτυχείς και οι γονιοί που θέλουν να τον ευλογούν.

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου