Ο Θ. Διάκος & ο μπαρουτόμυλος Μαυρίλου

Με τα 200 χρόνια από την έναρξη της εθνικής παλιγγενεσίας: 

Ο θανάσις διακος και ο μπαρουτόμυλος του Μαυρίλο

Του Νικολάου Δημητρίου  Παπαδιονυσίου 

Ο θανάσις διακος (Αθανάσιος Διάκος) στις 11 του Απρίλη του 1821, 12 ημέρες πριν τη Μάχη του ιστορικού γεφυριού της Αλαμάνας με το ασκέρι του Ομέρ Βρυώνη, γράφει στον μπαρουτόμυλο του Μαυρίλο, αδελφού χωριού της Μεγάλης Κάψης της ορεινής Φθιώτιδας, μέσω των «αρχόντων» της Λειβαδιάς..

Φωτό 3.Η επιστολή του Διάκου στη καθομιλουμένη

Φωτό 2. Η χειρόγραφη επιστολή του Διάκου..

Με την επιστολή του υπενθυμίζει παραγγελία του για 80 «οκα παρούτη» (οκάδες μπαρούτη). Μαζί και την ανάγκη για «μοληβια» (μολύβια-σφαίρες) και «κολες χαρτη για να δεσομε φουσέκια». Επαληθεύει έτσι το φρικτό μαντάτο όταν «πλάκωσε» ο εξωμότης Ομέρ Βρυώνης με «δεκοχτώ χιλιάδες τούρκους»:

 «Ο Διάκος (φωτό 1.) σαν τ' αγρίκησε, πολύ του κακοφάνη,

ψιλή φωνή ν' εσήκωσε, τον πρώτο του φωνάζει:
- Το στράτευμά μου σύναξε, μάσε τα παληκάρια,
δωσ' τους μπαρούτη περισσή και βόλια με τις φούχτες
γλήγορα και να πιάσωμε κάτω στην Αλαμάνα,
όπου ταμπούρια δυνατά έχει και μετερίζια».

 

Ακολούθησε η μάχη με μόνο δεκαοκτώ συντρόφους στο πλευρό του, ο τραυματισμός, η σύλληψή και ο φρικτός του θάνατός στη Λαμία που τον τίμησε με ανδριάντα στην πλατεία Διάκου με πανελλήνια γιορτή το 1903, την ημέρα της μάχης, 23 Απρίλη.

………………………………………

Στον μπαρουτόμυλο του 17^ου αι. του Μαυρίλο της ορεινής Φθιώτιδας

Με τη σταδιακή εγκατάλειψη από τους αρχαίους εξορύκτες οικοδομικών λίθων και μαρμάρων των εργαλείων του επαγγέλματός τους όπως βαριές, καλέμια, κοπίδια, λοστάρια, σούβλες, πετροπρίονα, σφήνες κλπ, και τη χρήση διατρημάτων με άνοιγμά τους χειρονακτικά με χαλύβδινη παραμίνα, και μαύρη πυρίτιδα. (μαύρη μπαρούτη) που χρειαζόταν  για γόμωσή τους,  δημιουργήθηκαν μπαρουτόμυλοι που προμήθευαν λατόμους και  εργολάβους για τις καλές οικοδομές στα χωριά, καθώς οι ιδιοκτήτες συμφωνούσαν και την εξόρυξη πέτρας και την κατεργασία της από «πελεκάνους» (λιθοξόους). Για φτωχές οικοδομές, προμήθευαν ντόπιους μικροεργολάβους ή και χωριανούς που έκτιζαν μόνοι τα σπίτια τους..

Προμήθευαν κυνηγούς, πολίτες κι ένοπλους, κλέφτες κι  αρματολούς. Ειδικά την Επανάσταση.

Πελάτης κι ο «αθανάσις διάκος»πριν την τελευταία του μάχη.

 

Οι φωτογραφίες μου του 2010 που ακολουθούν είναι από τον με παλιά σχέδια ανακατασκευασμένο μπαρουτόμυλο του Μαυρίλο που πιθανέστατα ονομάστηκε για την μαύρη μπαρούτη του που δεν θα είχε κάτι να ζηλέψει και από μια σύγχρονη μονάδα με ασφαλή παραγωγή..

Άξιες οι αρχές του τότε δήμου Αγίου Γεωργίου που υποστήριξαν την κατασκευή του μπαρουτόμυλου…

Κινητήριος δύναμη παρακλάδι από τα άφθονα νερά της νερομάνας Γκούρας του χωριού (φωτό 4.) που κινεί τον σπαστήρα-αναμικτήρα της λειτρίβησης (φωτό 5.), κατασκευασμένο από αντισπηνθιριστικά υλικά ώστε να δουλέψει με ασφάλεια σύμφωνα με το δειγματολόγιο και το συνταγολόγιο των Α΄ υλών, νιτρικό κάλιο (τζερβιτζιλές), θειάφι, καρβουνόσκονη, γραφίτη…(φωτό 6.)

Μαζί στις φωτογραφίες μου κι ένα τιμολόγιο της Μαυριλιώτικης μπαρούτης (φωτό 7.), μάλλον της αρχής της πρώτης 10ετίας του 1900..Η Α ποιότητα για εμπροσθογεμή, φουσεκλίκια μάχης –κυνηγίου, η  δεύτερη για φουρνέλα και παραμίνες όρυξης οικοδομικής πέτρας..

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου