Μαραγκός

ΜΑΡΑΓΚΟΣ

του Τάκη Ευθυμίου

Ο Ηλίας Ευθυμίου (δεύτερος από δεξιά) μαθαίνει την τέχνη του μαραγκού
στο στρατό στα Ιωάννινα το 1952

Μαραγκός ή ξυλουργός είναι ο τεχνίτης που επεξεργάζεται το ξύλο. Λέγεται και επιπλοποιός, επειδή κατασκευάζει έπιπλα. Το ξύλο, ως αρχέγονο φυσικό υλικό, ήταν, πάντοτε, το πλέον εύχρηστο υλικό στην κατασκευή και τον εξοπλισμό της ανθρώπινης κατοικίας.

Οι συμπαθέστατοι μαραγκοί, παλιότερα, κατασκεύαζαν το μεγαλύτερο εξωτερικό και εσωτερικό μέρος του σπιτιού, όπως το πάτωμα, τα κουφώματα, τα μπαλκόνια, τις σκάλες, τις πόρτες, τα παράθυρα, τα ταβάνια, τα ντουλάπια της κουζίνας και των υπνοδωματίων, καθώς και ότι άλλο γινόταν από ξύλο στο σπίτι. Τα εργαλεία που χρησιμοποιούσε ο μαραγκός ήταν η πλάνη, τα σφυριά, η αρίδα, ο διαβήτης, τα πριόνια, τα ροκάνια, τα σκαρπέλα, τα κατσαβίδια, οι τανάλιες και ένα σωρό άλλα μικροεργαλεία. Ο επιπλοποιός που κατασκεύαζε τραπεζαρίες, κρεβατοκάμαρες, καθίσματα και ντουλάπες χρησιμοποιούσε επιπλέον και άλλα εργαλεία, όπως την κορδέλα, τη  συνθετοπλάνη, χρώματα και λούστρο.

Σήμερα, η σύγχρονη τεχνολογία επέδρασε σημαντικά και εκτόπισε τη χειροποίητη δουλειά του παραδοσιακού μαραγκού. Τα ετοιματζίδικα, όμως, βιομηχανικά έπιπλα είναι κατώτερης ποιότητας από τα χειροποίητα που κατασκεύαζε ύστερα από παραγγελία ο παραδοσιακός μαραγκός, μπολιάζοντας τα με το δικό του ανθρώπινο συναίσθημα. Και αυτό, γιατί ο μαραγκός τα επεξεργάζονταν αποκλειστικά ο ίδιος, προσέχοντας τις λεπτομέρειες και βάζοντας την προσωπική του σφραγίδα.

Παλιοί μαραγκοί στο χωριό μας ήταν ο Ανδρέας Τσώνος, ο Δημήτριος Γεωργαντάς, ο Αθανάσιος Γιαννακόπουλος, ο Αθανάσιος Παπακώστας και ο παπα - Μήτσος Παπαχαραλάμπους. Ευκαιριακά, από το 1950-53, ως μαραγκοί στη Ζιώψη εργάστηκαν οι Χρήστος Τόλιας, Δημήτριος Θεοδοσόπουλος και Γεώργιος Κότσαλος. Άλλος μαραγκός που ασχολήθηκε ευκαιριακά με την κατασκευή κουφωμάτων και πορτοπαράθυρων ήταν ο Ηλίας Ευθυμίου.   Καταπληκτικές ήταν οι δίφυλλες εξώθυρες που  κατασκεύαζε με  εξαιρετικά πρωτότυπα σχέδια που εντυπωσίαζαν. Το ξύλο ήταν συνήθως πλατανίσιο για ν' αποκτά η πόρτα αντοχή και στιβαρότητα.

Στον Άη Γιώργη, τα μεταπολεμικά χρόνια, λειτούργησε από την Πρόνοια για ένα διάστημα και Σχολή Μαραγκοσύνης όπου μαθήτευσαν νεαρά άτομα, δίχως όμως ν' ασχοληθούν επαγγελματικά με την τέχνη του μαραγκού. Εκμεταλλεύτηκαν όμως τις γνώσεις τους για ιδιωτική τους χρήση και εφαρμογή. Εξάλλου, τότε, όλοι διέθεταν μερικά ξυλουργικά εργαλεία και καταπιάνονταν μόνοι τους με τις απλές ξυλουργικές εργασίες του νοικοκυριού τους.

Στο χωριό μας, σήμερα, διατηρούν υπερσύγχρονο ξυλουργείο - πριονιστήριο, υψηλών τεχνικών προδιαγραφών, ο Αθανάσιος Τσώνος με τους γιους του Δημήτριο, Γεώργιο και Ανδρέα. Εκεί, εξυπηρετούν τις ξυλουργικές ανάγκες των συγχωριανών μας και πελατών από την ευρύτερη περιοχή, κυρίως σε οικοδομική εγχώρια ξυλεία.

Η τέχνη του μαραγκού παραμένει διαχρονική και αναλλοίωτη, επειδή το ξύλο θεωρείται αναντικατάστατο υλικό για τις οικοδομικές και καθημερινές ανθρώπινες ανάγκες.

Ο Θανάσης Τσώνος και ο γιος του Γιώργος ασχολούνται με τη μαραγκοσύνη
σε παλιότερο στιγμιότυπο