Ράφτης

ΡΑΦΤΗΣ

του Τάκη Ευθυμίου

Οι ραφτάδες Γιάννης & Λάμπρος Θεοδοσόπουλος

Από την αρχαιότητα ο άνθρωπος ένιωσε την ανάγκη να ντύνεται, γι' αυτό ανακάλυψε και ανέπτυξε τη ραπτική τέχνη. Αυτός που ασχολήθηκε συστηματικά με τη ραπτική ονομάστηκε ράφτης και αναδείχτηκε σε σπουδαίος ενδυματολογικός καλλιτέχνης. Οι ραφτάδες είχαν δύο ονομασίες. Ελληνοραφτάδες έλεγαν όσους έραβαν παραδοσιακές ελληνικές ενδυμασίες. Αργότερα, γύρω στο 1920, εμφανίστηκαν οι Φραγκοραφτάδες που χρησιμοποιούσαν ραπτομηχανές και έραβαν τις σκούτινες και πάνινες ευρωπαϊκές φορεσιές, οι οποίες εκτόπισαν τις παραδοσιακές ως πιο μοντέρνες και πρακτικές. Στο ράφτη έραβαν το ρουχισμό τους οι άνδρες και στις μοδίστρες τα φορέματα τους οι γυναίκες.

Στη Ζιώψη την τέχνη του ράφτη εξασκούσε ο Σταύρος Κορέλης ο οποίος έραβε κάπες και πατατούκες. Ραφτάδες στον Άη Γιώργη με μόνιμα ραφτάδικα ήταν οι αδερφοί Γιάννης και Λάμπρος Θεοδοσόπουλου στη δυτική συνοικία, ο Ηλίας και ο Νίκος Θεοδοσόπουλου στη μεσαία συνοικία. Μοδίστρες που έραβαν στο σπίτι τους ήταν η Χρυσάνθη Μητσάκη, η Σταματώ Στεφανή, η Βάσω Θεοδοσόπουλου, Ευρυδίκη Μυλωνά, η Ελευθερία Ζάχου και η Πηγή Γιαννόπουλου. Όλες, όμως, οι νοικοκυρές διέθεταν λίγες ραφτικές γνώσεις και έραβαν μόνες τους τα εσώρουχα και τις φανέλες τους από μάλλινο ύφασμα.

Τα απαραίτητα σύνεργα - εργαλεία που χρησιμοποιούσε ο ράφτης ήταν η ραπτομηχανή (χειροκίνητη ή ποδοκίνητη), διάφορα ψαλίδια, ο ξύλινος πήχης, η μεζούρα, βελόνια, καρφίτσες και οπωσδήποτε το σίδερο με τα κάρβουνα. Τα υλικά τους ήταν κλωστές σε ποικιλία χρωμάτων, λευκό σαπούνι για να σημαδεύει το ύφασμα, επίχρυσα ή ασημένια κουμπιά και τσαπράζια. Το ύφασμα το προμηθευόταν ο ίδιος ο πελάτης ανάλογα με τα γούστα του. Ο ράφτης άρχιζε την εργασία του με κέφι. Αν τύχαινε να ήταν αγόρι ο πελάτης του, του ευχόταν, «και γαμπρός». Αν ήταν κόρη, η μοδίστρα της ευχόταν, «και νύφη».

Σήμερα, κανένα ραφείο δε λειτουργεί στο χωριό μας γιατί όλοι προμηθεύονται με ευκολία έτοιμα ρούχα από το ελεύθερο εμπόριο, κατώτερης όμως ραπτικής ποιότητας σαν μαζικής παραγωγής που είναι. Μερικοί μερακλήδες ράβονται ακόμα στα ελάχιστα ραφεία που απόμειναν στη Λαμία.

Ο Ηλίας Μυλωνάς με κάπα

                                               Η ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΠΑ

                  Κορέλη μου, για τήρα μου το ξέμακρό μου σώμα,

                  για τήραξέ το από ‘δω, για τήρα το κι από ‘κει,

                  ράψε μου μια γιδόκαπα, να κρούει μέχρι το χώμα,

                  να ‘χει την τρίχα ένα φουρκί, μια πιθαμή το φλόκι.

                  Σου ‘πα, τη θέλω σύχναρη, να ‘ναι θέλω μεγάλη,

                  φκιάσε τις τσέπες της βαθιές, πλατιές καθώς τ’ αμπάρι,

                  να βάνω αρνάκια νιόγεννα στη μίνια και στην άλλη,

                  στη στάνη να τα κουβαλώ το βράδυ απ’ το λογγάρι.
                                                                                                   Σαντάρμης Αν. Γιάννης

Γλωσσάρι

Κορέλης Σταύρος= κάτοικος της Ζιώψης που εξασκούσε το επάγγελμα του καποράφτη.