Πλύση

Η ΠΛΥΣΗ

του Τάκη Ευθυμίου

Γνωρίζοντας πολύ καλά τη σημασία της παροιμίας: «Η καθαριότητα είναι μισή αρχοντιά», οι Αγιωργίτισσες φρόντιζαν ιδιαίτερα την καθαριότητα των ρούχων και των υφαντών τους. Η πλύση, εκείνη την εποχή που απουσίαζαν τα απορρυπαντικά και τα πλυντήρια, απαιτούσε χρόνο και κόπο. Αρκετά σπίτια διέθεταν ένα μικρό καμαράκι, το πλυσταριό, όπου έπλεναν τα ρούχα ιδίως το χειμώνα.

Στη Ζιώψη οι νοικοκυρές έπλεναν τα ρούχα στις βρύσες, στα πλατάνια. Εκεί κάθε μια είχε το δικό της στέκι, όπου τοποθετούσαν πάνω σε πυροστιά το καζάνι και άναβαν φωτιά για να ζεσταθεί το νερό. Στη συνέχεια τακτοποιούσαν σιμά την ξύλινη σκάφη όπου έκαναν την μπουγάδα με αλισίβα  και σταχτόνερο. Σπάνια χρησιμοποιούσαν και σαπούνι ελιάς, γιατί τότε ήταν δυσεύρετο. Προτού αρχίσει το πλύσιμο ξεχώριζαν τα ασπρόρουχα από τα χρωματιστά εξώρουχα.

Οι πουκαμίσες, τα μεσοφόρια, οι νυχτικιές και τα εσώρουχα πλένονταν πρώτα-πρώτα και για το πλύσιμο τους κατέβαλαν οι νοικοκυρές ιδιαίτερη φροντίδα, γιατί η νοικοκυροσύνη της κάθε μιας μετριόταν με το πόσο άσπρα θ' απλώνονταν για στέγνωμα.

Τ' ασπρόρουχα τα έπλεναν πρώτα στη σκάφη με σαπούνι δυο - τρία νερά. Στη συνέχεια τα τοποθετούσαν στο καζάνι και τα έβραζαν με σαπούνι και αλισίβα. Σ' ένα σακουλάκι έβαζαν στάχτη, το έδεναν με την άκρη ενός σπάγκου και το τοποθετούσαν μέσα στο νερό του καζανιού που έβραζε. Την άλλη άκρη την έδεναν στο χερούλι του καζανιού. Τα έβραζαν αρκετή ώρα και κατόπιν τα έβγαζαν από το καζάνι μ' ένα μακρύ ξύλο και τα στοίβαζαν στα πανέρια, για να στραγγίσουν και να φύγει η κάψα τους. Τέλος τα ξέπλεναν, τ' άπλωναν για στέγνωμα κι έλεγχαν την ασπράδα τους. Ακολουθούσε το πλύσιμο των χρωματιστών. Σακάκια, πουκάμισα, ρόμπες και φορέματα περνούσαν από την ίδια διαδικασία, πρώτα πλύσιμο με σαπούνι και καυτό νερό και κατόπιν βράσιμο με σαπούνι και αλισίβα.

Οι κουβέρτες, τα κιλίμια, τα μάλλινα και όλος ο βαρύς ρουχισμός του σπιτιού, πλένονταν στα ρέματα, όπως στο Κουτσομύλι και στο Καβρόρεμα, καθώς και στα παρακλάδια του Σπερχειού, ιδίως το καλοκαίρι οι νοικοκυρές μετέφεραν είτε στον ώμο είτε στα ζώα τα βαριά ρούχα και τα έπλεναν στα πλούσια νερά των ρεμάτων και του Σπερχειού. Τα τοποθετούσαν τοποθετούσαν πάνω σε μεγάλες πλακερές πέτρες και τα χτυπούσαν με τον κόπανο, δηλ. ένα πλατανίσιο ξύλινο ρόπαλο. Αφού τα έπλεναν παστρικά, τα άπλωναν στους γύρω θάμνους να στεγνώσουν.

Χρονοβόρα και κουραστική διαδικασία η τότε πλύση, απαραίτητη όμως, γιατί ή καθαριότητα είναι μισή αρχοντιά !




 

Ξύλινος κόπανος από το Νεοχωράκι