Αποκριάτικα

ΑΠΟΚΡΙΑΤΙΚΑ

του Τάκη Ευθυμίου

Μεταμφιεσμένοι Αγιωργίτες τις Απόκριες του 1965

Αποκριά είναι η τελευταία μέρα της κρεατοφαγίας προτού αρχίσει η νηστεία της Μεγάλης Σαρακοστής. Επαναλαμβάνεται ένα έθιμο που στο λαό μας επικρατεί μεγάλη ευθυμία και διασκέδαση. Το έθιμο αυτό διασώζεται από την αρχαιότητα. Είναι τα αντίστοιχα «Σατουρνάλια» των Ρωμαίων, καθώς και οι «Γεφυρισμοί», τα «Μασκαρέματα» και τα «Εξ αμάξης» των αρχαίων Αθηναίων.

Την περίοδο της Αποκριάς, όπως σε όλες τις περιοχές της πατρίδας μας έτσι και στο χωριό μας, μικροί και μεγάλοι μασκαρεύονται, δηλ. κρύβουν το πρόσωπο τους με μάσκα, φορούν στολές παλιών εποχών, παίρνουν τις πιο απίθανες μορφές και αφήνονται σε μια ξέφρενη ευθυμία και σε κάθε ξέσπασμα θεμιτό και αθέμιτο.

Οι εκδηλώσεις αυτές παλιά συνοδεύονταν με σκωπτικά τραγούδια, τα οποία συνέχεαν την αυστηρότητα της νηστείας που θα επακολουθούσε με την επιπολαιότητα των χορών και των παρεκτροπών, εκφράζοντας με αστείο τρόπο τη θλίψη τους για τον ερχομό της νηστείας ως εξής: «Τ’ ακούτε τι παράγγειλε η Καθαρή Δευτέρα; Πέθαν' ο Κρέος, πέθανε, ψυχομαχάει ο Τύρος. Σηκώνει ο Πράσος την ουρά κι ο Κρέμμυδος τα γένια. Μπαλώστε τα σακούλια σας, τροχίστε τα λεπίδια και στον τρανό τον πλάτανο να μασούμε σακούλια».

    Την Κυριακή της Αποκριάς το βράδυ όλοι οι συγγενείς μαζεύονταν σ' ένα σπίτι για ν' «αποκρέψουν». Οι νοικοκυρές ετοίμαζαν τον κόκορα, διάφορα άλλα κρεατικά, πλούσιες νοστιμιές και γνήσιες πίτες. Αν τύχαινε ο κόκορας να βρεθεί κίτρινος, κρατούσαν το λίπος του και μ' αυτό άλειφαν όσους έπασχαν από «χρυσή», επειδή πίστευαν πως τη γιατρεύει. Έψηναν αυγά στη σπούρνη, ένα για τον καθένα. Οποιανού το αυγό ίδρωνε τον έλεγαν «δουλευταρά», οποιανού δεν ίδρωνε «τεμπέλη». Στη συνέχεια τα σκούπιζαν και έδεναν ένα αυγό με μια μακριά κλωστή από τον πλάστρη. Ο σπιτονοικοκύρης έπαιρνε τον πλάστρη και με τη σειρά μετέφερε το αυγό στον καθένα να το πιάσουν με το στόμα, όπως ήταν καθισμένοι γύρω - γύρω στο τραπέζι. Φυσικά, ήταν αρκετά δύσκολο να τα καταφέρουν και έτσι διασκέδαζαν. Το φαγοπότι, ο χορός και τα πειράγματα συνεχίζονταν ως αργά και διασταυρώνονταν με αυτά των γειτόνων.

Από το 1982 η Κοινότητα, επί προεδρίας Χριστόφορου Κλειτσάκη, σε συνεργασία με τον Πολιτιστικό Σύλλογο του χωριού μας καθιέρωσαν την πραγματοποίηση αποκριάτικων εκδηλώσεων κάθε Καθαρή Δευτέρα. Οι εκδηλώσεις αυτές επαναλαμβάνονται κάθε χρόνο με μικρές παραλλαγές. Συνήθως περιλαμβάνουν γαϊδουροδρομίες, πατροπαράδοτο σκωπτικό γάμο, αναβίωση παραδοσιακών παιχνιδιών και χορούς δημοτικών συγκροτημάτων. Πραγματοποιούνται στο χώρο της πλατείας με την αθρόα συμμετοχή των ντόπιων, καθώς πολλών φίλων και περαστικών. Η συμμετοχή στις γαϊδουροδρομίες τα πρώτα χρόνια, που τα συμπαθέστατα τετράποδα αφθονούσαν στο χωριό μας, ήταν εντυπωσιακή. Τελευταία υποβαθμίζεται αφού τα γαϊδουράκια κατάντησαν σπάνιο είδος. Ο γάμος διανθίζεται από σκωπτικά εθίματα τοπικού λεξιλογίου. Τον παπά υποδύονταν με απίστευτο ταλέντο ο Κώστας Γ. Αντωνόπουλος. Από τα παραδοσιακά παιχνίδια επικρατεί η «γουρούνα», όπου συμμετείχαν κυρίως ηλικιωμένοι, φρεσκάροντας το παιδικό τους ταλέντο. Ταξιάρχης Γόνης, Ηλίας Μυλωνάς, Παναγιώτης Κουμαντάνος, Ηλίας Αντωνόπουλος, Γιάννης Γόνης, Βλάσης Καρκανόπουλος, Γιώργος Αντωνόπουλος, Βασίλης Γόνης, Γιώργος Τσώνος και τόσοι άλλοι σκορπούσαν γέλιο και ψυχαγωγούσαν του παρευρισκόμενους, επιδεικνύοντας τις ικανότητες τους στο παίξιμο της «Γουρούνας». Παραδοσιακά χορευτικά συγκροτήματα, πότε ντόπια και πότε γειτονικών Συλλόγων, αποτελούν τον προάγγελο του κεφιού και του χορού που επακολουθεί απ' όλους με την συνοδεία γνήσιας δημοτικής μουσικής. Πλούσια νηστίσιμα εδέσματα και άφθονο κρασί, δωρεά των επαγγελματιών του χωριού μας, προσφέρονται σε όλους.

Το αγιωργίτικο καρναβάλι της Καθαρής Δευτέρας αποπνέει μια ευχάριστη δροσιά στη ρουτίνα της καθημερινότητας και προετοιμάζει τους πιστούς για τη μακρά περίοδο της Μεγάλης Σαρακοστής.

Στιγμιότυπα από  Αποκριάτικες Εκδηλώσεις στον 'Αη Γιώργη