Εύβουλος Αρχέδαμου

ΕΥΒΟΥΛΟΣ ΑΡΧΕΔΑΜΟΥ
Ένας κτηνοτρόφος-τραπεζίτης από την Ελάτεια

Γράφει ο Παναγιώτης Δημάκης,

υπεύθυνος ιστορικού αρχείου Αμφικλείας-Ελατείας

Ο Εύβουλος Αρχεδάμου, Φωκεύς, πολίτης της Ελάτειας, φαίνεται να ανήκει, στα ηγεμονικά και αριστοκρατικά επιφανή αρχαία γένη της Ελάτειας, που γνωρίζουμε αποσπασματικά, από λήμματα αρχαίων συγγραφέων, από ανασκαφικά ευρήματα και διασωθείσες επιγραφές. Για την σημαντική αυτή προσωπικότητα, επί του παρόντος, δεν γνωρίζουμε τίποτε περισσότερο, από όσα αναγράφονται στην επιγραφή της στήλης, (φωτο I G V ll 3271), που αποτελεί, τρόπον τινά, την δανειακή σύμβαση, με την πόλη του Ορχομενού, επί άρχοντος Θυνάρχου, την οποία εδάνεισε, στο τέλος του Ιερού Πολέμου, σε ανταπόδοση, νομής, επινομίας, από τους Ορχομένιους, στην περιοχή Τεγύρα - Πολυγύρα* (Τσαμάλι). Με την επινομία αυτή διατηρούσε το δικαίωμα βοσκής, για τα πολυπληθή του ποίμνια, ίππους, βοές, πρόβατα, αίγες, των οποίων ο αριθμός έπρεπε να απογράφεται κάθε χρονιά καθώς και τα σχετικά με την πληρωμή, των τόκων και του κεφαλαίου, για 4 έτη κ.α. (βλ. Σημ.). Η σημαντική αυτή επιγραφή, κατ’ αρχήν αποδεικνύει, ότι η σχέσεις των Φωκέων και των Βοιωτών, δεν ήταν κατ’ ανάγκην κακές, όταν πρακτικοί λόγοι, επέβαλλαν την συνεννόηση, για ζητήματα καθημερινότητας. Ίσως η ηγεμονία των Θηβαίων στην Βοιωτία, επίεζε τις συνοριακές πόλεις, όπως τον Ορχομενό, Χαιρώνεια κ.α. σε αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις, παρά τη συγγενική σχέση της Μινύειας και Ελατειακής κεραμικής, που αποδεικνύει την συνάφεια, των δύο πόλεων που επικυρώνεται με τους νόθους γιους των Φωκέων με τις γυναίκες του Ορχομενού από τα χρόνια του Μύθου. 
Επίσης ότι στην χώρα της Ελάτειας, υπήρχαν ηγεμονικά γένη, που διατηρούσαν μεγάλα ποίμνια, ίππων, βοών κλπ, που αυτόματα τους κατέτασσαν, στην ανώτατη κοινωνική ιεραρχία, στον αρχαίο κόσμο. Επίσης επιβεβαιώνει και καταγράφει τα οδολόγια ΒΝ, διαχρονικά, των φερέοικων ποιμενικών ομάδων, μέσω της πανάρχαιας**  "Βλαχόστρατας" του Καλλίδρομου, που κατέβαιναν στα Λεύτα Ελατείας - πηγάδι Παλούμπεη-Μεραλή-Μπέλεση-Τσαμάλι που εθεωρείτο η "Μέκκα" των περιπλανήσεων των. Συνηγορεί ακόμη και ο αρχαίος μύθος-μαρτυρία, για την σχέση Ορχομενού-Ελατείας Φωκίδος, μέσα από τις ποιμενικές μετακινήσεις, για την ίδρυση της Θήβας, από τον Κάδμο, που έκαμε την ίδια διαδρομή, ακολουθώντας τα κοπάδια του Φωκέα Πελάγοντα, προς τα βοσκοτόπια της Βοιωτίας, προφανώς από την ίδια διαδρομή-δίοδο στο Τσαμάλι (σημερινό Διόνυσο), πλησίον της Τεγύρας.

…………………….

* Ο Στράβων, ΙΧ 415, αναφέρεται στην αξία των βοσκοτόπων της περιοχής, που χαρακτηρίζει "εύδειλον εκ του δειλινού κλίματος και ευχείμερον." Αυτό ακριβώς το "ευχείμερον", για τα κοπάδια του, αναζητούσε ο Εύβουλος Αρχεδάμου Ελατεύς, εκείνα τα μακρινά χρόνια, δανείζοντας την πόλη του Ορχομενού, με μεγάλο για την εποχή ποσό, που κατεγράφη σε λίθο και διεσώθη, για να μας διηγείται την ιστορία αυτή, ενδεικτική και αποδεικτική του πλούτου, στην χώρα της Ελάτειας, της αρχαϊκής κοινωνικής δομής της, όπως και με την περίπτωση του Μνάσωνα, που θα αναφερθούμε προσεχώς.

**Antoninus Liberalis 38-5 Παυσανίας ΙΧ 12-1 Απολλόδωρος κ.λ.π Επίσης Αρχαιογνωσία Τ12 2003-2004.

Σημ. Τμήμα της Επιγραφής από το οποίο μπορούν οι φίλιστορες αναγνώστες, να λάβουν την αύρα της υπέροχης Βοιωτικής γραφής της εποχής, που μας συνδέει τόσο ισχυρά με το παρόν.  

«…Ευβώλυ επινομίας έτια πέτταρα, βούεσσι σούν ίππυς, διακατίης ικάτι, προβάτυς σουν ήγυς χειλίης. αρχί τω χρόνω ο ενιαυτός ο μετά Θύναρχον άρχοντα Ερχομενίυς απ [ο] – γράφεσθη δε Εύβωλον κατ’ ενιαυτόν έκαστον πάρ τον ταμίαν κη τον νομώναν τά τε καύματα των προβάτων κή ταν ηγών κη ταν βουών κή τάν ίππων κ[ή] κα τινά άσαμα ίωνθι, κή το πλείθος…».

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου