TREILER

Το παρόν Ιστολόγιο έχει σκοπό να περισώσει & να προβάλλει τη ρουμελιώτικη ιστοριολαογραφία -

Κυριακή 16 Οκτωβρίου 2011

Αργαλειός & τα είδη του

Ο ΑΡΓΑΛΕΙΟΣ & ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΟΥ
Ευθυμίου Τάκης-Κανέλλος  Βασίλης
Όρθιος ή ανδρομίσιος αργαλειός
 Το πιο απαραίτητο και το πιο πολύτιμο εργαλείο, παλιότερα, για την κάθε νοικοκυρά ήταν ο αργαλειός. Έχοντας αργαλειό σπίτι της, στο πιο ευάερο και ευήλιο δωμάτιο, κάθε αγροτική οικογένεια, ήταν σαν να είχε στη δούλεψή της ένα ατομικό υφαντουργικό εργαστήρι, που κάλυπτε όλες τις ανάγκες σε είδη ρουχισμού και κλινοσκεπασμάτων. 
      Ανεκτίμητος  θησαυρός ήταν, λοιπόν, παλιά ο αργαλειός για τη σπιτική οικονομία, αφού έντυνε όλη τη φαμίλια και ομορφοστόλιζε το σπιτικό. Για το λόγο αυτό χιλιοτραγουδήθηκε απ’ τη λαϊκή μούσα:
           «Τιμή μεγάλη & τρανή ο αργαλειός στο σπίτι,
                                                 το κάθε δόντι του χτενιού αξίζει μαργαρίτη»
      Ευρύτερα γνωστά στον ελλαδικό χώρο, καθώς και στην περιοχή που αναφερόμαστε είναι τέσσερα βασικά είδη αργαλειού. Ας τα δούμε:

1) Ο όρθιος ή ανδρομίσιος αργαλειός, κατάλληλος για την ύφανση κιλιμιών, χραμιών και γενικά κάθε είδους χαλιών. Αυτός χρησιμοποιήθηκε περισσότερο από τους πρόσφυγες της Μικρά Ασίας και από αυτούς διαδόθηκε σ’ όλη την Ελλάδα. Στον όρθιο αργαλειό ύφαιναν κυρίως χαλιά όπως στις χώρες της Ανατολής. Ο όρθιος αργαλειός συγγενεύει περισσότερο με τον ιστό των αρχαίων, όπως πληροφορούμαστε από  μαρτυρίες σε αρχαία κείμενα και κυρίως στην Οδύσσεια του Ομήρου καθώς και από παραστάσεις σε αρχαία αγγεία.
        Στον όρθιο αργαλειό η ύφανση προχωράει από κάτω προς τα πάνω. Όταν το πλάτος του πανιού είναι όσο το άνοιγμα των χεριών της υφάντρας, τότε αυτή κάθεται μόλις αρχίζει, σε μαξιλάρα, σχεδόν κατάχαμα και όσο προχωράει η ύφανση χρησιμοποιεί ψηλότερο κάθισμα. Όταν το πανί φθάνει στο ύψος του κόρφου της υφάντρας, τότε πρέπει να γυριστεί όσο έχει υφανθεί στην πίσω πλευρά του αργαλειού, για να μεταφερθεί μπροστά το υπόλοιπο στημόνι και να συνεχισθεί ανεμπόδιστα  η ύφανση.
      Το πλάτος του στημονιού μπορεί να είναι πολύ  μεγαλύτερο, οπότε η γυναίκα υφαίνει περπατώντας από τη μια άκρη του αργαλειού στην άλλη.

2) Ο καθιστός αργαλειός. Είναι ο πιο συνηθισμένος και διαδομένο τύπος αργαλειού στον ελλαδικό χώρο. Μπορούμε να ξεχωρίσουμε δύο τύπους, τον αργαλειό που τα πόδια του καρφώνονται μόνιμα στα σανίδια του πατώματος  για να μην κουνιέται (αυτός ο τύπος ονομάζεται στρωτός ή καθήμενος) και τον αργαλειό που τα πόδια του είναι κινητά, όπως στο τραπέζι και ο οποίος είχε την ευχέρεια να τοποθετείται σε οποιοδήποτε μέρος του σπιτιού και να μετακινείται. Αυτός, βέβαια, είναι  ο  πιο τέλειος και ο  πιο ευκολόχρηστος αργαλειός.

Καθιστός αργαλειός
3) Ο αργαλειός του λάκκου.  Αυτός είναι ίδιος με τον καθιστό, αλλά πιο πρόχειρος στην κατασκευή του. Τοποθετούνταν πάντα εκτός σπιτιού, στην ύπαιθρο. Είναι  ο πιο απλός επειδή απαιτεί λιγότερη τέχνη και υλικά σε σχέση με τους άλλους. Λέγεται έτσι από τον απαραίτητο λάκκο στον οποίο στήνονταν ο αργαλειός. Η υφάντρια καθόταν σε κινητό σκαμνί μέσα στο λάκκο. Στη λειτουργία του δεν διαφέρει από τον καθιστό αργαλειό. Μειονέκτημά του ήταν η έκθεσή του στις άσχημες καιρικές συνθήκες. Πλεονέκτημά του ότι παρέμεινε μόνιμα στημένος χειμώνα-καλοκαίρι δίχως να στέκεται εμπόδιο στις δουλειές του σπιτιού. Τέτοιοι αργαλειοί χρησιμοποιούνταν από νομάδες και  κτηνοτρόφους.
Πρόχειρος υπαίθριος αργαλειός του λάκκου
4) Ο χαραρίσιος αργαλειός. Μοιάζει με τον όρθιο, τοποθετείται όμως υπό γωνία. Σ’ αυτόν ύφαιναν λινάτσες χαράρια, αλωνοχάραρα, σακιά μέσα στα οποία μετέφεραν τα άχυρα, τροβάδες, δισάκια, σακούλια, τρίχινα στρωσίδια κ. ά.






Δεν υπάρχουν σχόλια: