TREILER

Το παρόν Ιστολόγιο έχει σκοπό να περισώσει & να προβάλλει τη ρουμελιώτικη ιστοριολαογραφία -

Παρασκευή 3 Μαρτίου 2017

Οι χαρταετοί στη Λυγαριά Λαμίας



ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΩΝ ΧΑΡΤΑΕΤΩΝ ΣΤΗ ΛΥΓΑΡΙΑ ΛΑΜΙΑΣ
[Του Γιώργου Καλλιώρα]


Εκείνα τα χρόνια πολλές ημέρες πριν τις Απόκριες τα παιδιά του χωριού είχαν φτιάξει μόνα τους χαρταετούς τους. Μπορώ να πω ότι η κατασκευή του χαρταετού εκείνα τα χρόνια ήταν ιεροτελεστία κανονική.
Ο σκελετός των χαρταετών φτιάχνονταν από καλάμι με ψίχα. Στην μέση του καλαμιού βάζαμε μία πρόκα και τις άκρες του καλαμένιου σκελετού την δέναμε με σπάγκο σε ίση απόσταση το ένα καλάμι στο άλλο. Για να βγάλουμε τις ίσες αποστάσεις ανάμεσα στα καλάμια μετράγαμε με το σπάγκο από την άκρη του καλαμιού έως το κέντρο του σκελετού που ήταν η πρόκα. Αυτή ήταν η σωστή απόσταση για να δεθούν τα καλάμια μεταξύ τους.
Οι χαρταετοί παλαιότερα φτιάχνονταν από εφημερίδες, αργότερα με λαδόκολλες και στα χρόνια τα δικά μας φτιάχνονταν με κερόκολες. Αφού φτιάχναμε τον σκελετό έπειτα κολλάγαμε μεταξύ τους τις κόλες με ζυμάρι ,τις απλώναμε στο πάτωμα και από πάνω βάζαμε τον σκελετό. Έπειτα κόβαμε με το ψαλίδι τις κόλες δύο πόντους πιο μακριά αλλά παράλληλα με τον σπάγκο του σκελετού. Αφού κολλάγαμε τις κόλλες πάνω στον σκελετό, έπρεπε να φτιάξουμε τις φούντες και τα κρόσσια. Οι φούντες δένονταν στις άκρες από το οριζόντιο καλάμι του χαρταετού ενώ τα κρόσσια σε όλες τις πλευρές του χαρταετού.
Έπειτα έπρεπε να ρυθμίσουμε τα ζύγια. Τα ζύγια ήταν το μεγάλο μυστικό στο πέταγμα του χαρταετού. Μπορεί να είχες φτιάξει έναν τέλειο αετό αλλά αν δεν έβαζες τα σωστά ζύγια ο αετό σου δεν θα πέταγε ποτέ. Για να φτιάξεις τα ζύγια έπρεπε να προσέξεις τα εξής: Για τα ζύγια του σκοινιού. Έδενες τον σπάγκο στην άκρη από το ένα πάνω διαγώνιο καλάμι, το κατέβαζες μέχρι την πρόκα που ήταν στο κέντρο του σκελετού, στην συνέχεια τον στήριζες στην πρόκα και γύριζες τον σπάγκο και τον έδενες στο άλλο διαγώνιο καλάμι ,αλλά στο ίδιο ακριβώς ύψος που ήταν δεμένος ο σπάγκος στην άλλη του άκρη του πρώτου καλαμιού. Στη συνέχεια δέναμε έναν μακρύ σπάγκο από τα καλάμια στο κέντρο το σκελετού στο σημείο που έβγαινε η πρόκα. (Πολλοί έδεναν τον σπάγκο κατευθείαν στην πρόκα και όχι από στο καλάμι αλλά έτσι ο σπάγκος πολλές φορές έφευγε μαζί με την πρόκα.) Ανοίγαμε μια τρύπα στο κέντρο της κόλλας περνάγαμε τον σπάγκο από μέσα και τον δέναμε με τα προηγούμενα ζύγια ακριβώς στο σημείο που ταυτίζονταν με την πρόκα. Για τα ζύγια της ουράς κάναμε το ίδιο. Δηλ. δέναμε την άκρη του σπάγκο στο ένα κάτω διαγώνιο καλάμι, το ανεβάζαμε μέχρι την πρόκα στο κέντρο του σκελετού, από εκεί το στηρίζαμε στην πρόκα και στην συνεχεία γυρίζαμε τον σπάγκο και τον δέναμε στην άκρη από το άλλο διαγώνιο καλάμι. Έπρεπε επίσης να προσέξουμε και την ουρά διότι αν η ουρά ήταν μικρή και ελαφριά ο αετός έκανε τούμπες στον αέρα, αν ήταν μεγάλη και βαριά ο αετός δεν πέταγε. Απ’ ότι θυμάμαι την ουρά την κανονίζαμε ανάλογα με την ένταση του ανέμου.
Τα σημεία που πετάγαμε τους χαρταετούς ήταν η Καμζόραχη για μας τα βλαχούλια και η Στρογυλόλακα για τους κάτοικους του δώθε μαχαλά. Εκείνα τα χρόνια την Καθαρά Δευτέρα πετούσαν δεκάδες χαρταετοί σε όλο το χωριό και ο ανταγωνισμός ήταν πολύ έντονος. Αυτοί που έχουν αφήσει όνομα για τους χαρταετούς τους ήταν: από τον δώθε μαχαλά ο Παναής ο Λιάκος με τον Θωμά τον Παλικάρα που έφτιαχναν μονόχρωμους αετούς τις επονομαζόμενες μαυροφόρες, ασπροθόρες, κοκκινοφόρες κλπ. Στον πέρα μαχαλά πετούσαμε τους αετούς κατά οικογένειες οι καλύτεροι ήταν τα Καλλιωράκια, τα Κοντογιωργάκια κλπ. Οι δικοί μας αετοί μας ήταν μονόχρωμοι στο κέντρο και πολύχρωμοι στα κρόσια και στις φούντες. Τα Κοντογιωργάκια έφτιαχναν πολύχρωμους αετούς, με πολλά χρώματα, αλλά και πολλά σχέδια (κανονικούς, Αστέρια κλπ). Σύμφωνα με τα λεγόμενα του Θωμά του Παληκάρα πρωτοπόροι στους χαρταετούς ήταν τα αδέρφια Γιώργος και ο Βασίλης Γώγος, τα αδέρφια Τάκος και Νίκος Μητράκος και ο Κώστας Λιάκος ο γιος του Παναή. Επίσης θυμάμαι καλούς χαρταετούς έφτιαχναν τα αδέρφια τα Χοντρογιανάκια τα παιδιά της Ανθούλας ο Κώστας κα ο Φάνης. Στα χρόνια μας πολύ καλοί στο φτιάξιμο του χαρταετού ήταν τα ξαδέρφια: Κώστας Αλτάνης του Δημητρίου και Κώστας Αλτάνης του Χρήστου, ο Στάθης ο Σάκκος πάλι έκανε καλούς χαρταετούς. Θυμάμαι ότι στο πέταγμα των αετών γινόταν σωστό πανηγύρι. Επινοούσαμε διάφορα σχέδια και κόλπα, ακόμη και μηνύματα στέλναμε στους αετούς μας. Παίρναμε ένα χαρτί το τρυπάγαμε στην μέση, περνάγαμε τον σπάγκο από την τρύπα και αυτό με την πίεση του αέρα ανέβαινε προς τον αετό.
Πολλές φορές μετά τις αποκριές τους αετούς τους κόβαμε στον αέρα και τους αφήναμε να φύγουν. Άλλοι τους κράταγαν για ενθύμιο όλο χρόνο αλλά ήξεραν εκ των πρότερων ότι δεν θα τους χρησιμοποιούσαν ξανά και έφτιαχναν άλλους. Έχω ακούσει ότι κάποιοι τους έβαζαν φωτιά στον αέρα, αλλά δεν είδα ποτέ κάτι τέτοιο.

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου

Δεν υπάρχουν σχόλια: