TREILER

Το παρόν Ιστολόγιο έχει σκοπό να περισώσει & να προβάλλει τη ρουμελιώτικη ιστοριολαογραφία -

Κυριακή 5 Μαρτίου 2017

Τα ναρκοπέδια



Τα ναρκοπέδια…
[Ιστορίες του Νικόλα από τη θητεία του στο στρατό]
Ναρκοπέδια με νάρκες κατά προσωπικού είχαν βρεθεί κοντά στα Μετέωρα και στη περιοχή από Καστράκι μέχρι και Καλαμπάκα. Κατάλοιπα απ’ τους Γερμανοϊταλούς και τον Εμφύλιο, νάρκες που πατώντας τις κάποιος,  θα εκτινάσσονταν από το έδαφος μέχρι περίπου μέτρο για να εκραγούν αμέσως μετά σκορπώντας θάνατο. Ο Νικόλας άκουσε για θύματα παλιότερα, κάτι που του ξύπνησε μνήμες όχι μακρινές από τον γενέθλιο τόπο του.
Τρεις μήνες μετά τον ερχομό του στη Μονάδα, αρχές Φλεβάρη του 1967, στο άγριο καταχείμωνο, έφτασε από Β. Ελλάδα μια διμοιρία Δ.Ε.Ν.Ξ. (Διμοιρία Εξουδετέρωσης Ναρκών Ξηράς). Στην ουσία δεν ήταν διμοιρία. Ήσαν καμιά δωδεκαριά στρατιώτες με τον εξοπλισμό τους. Οι μισοί ήσαν μουσουλμάνοι από Θράκη, Πομάκοι, κατάξανθοι. Αν δεν τους υποχρέωσαν σ’ αυτή την ειδικότητα, την διάλεγαν μόνοι γιατί κάθε ημέρα υπηρεσίας πιανόταν για δυο. Διοικητής τους, λοχαγός. Σπάνιος αξιωματικός. Λεβέντης, πάντοτε μπροστά στον κίνδυνο, μαζί με τους στρατιώτες του που τον λάτρευαν, γίνονταν χώμα γι’ αυτόν. Συνεννοούταν μαζί τους με το βλέμμα. Όσο έμειναν, πάνω από δυο μήνες, όταν πήγαινε βραδάκι σε κάποια ταβέρνα ή εστιατόριο, τους έπαιρνε μαζί του συχνά και τους κέρναγε.
Ζήτησε απ’ τον Νικόλα και κάνανε παρέα στα ταβερνάκια. Τον διοικητή του δεν τον πήγαινε με τίποτε. Ήταν το αντίθετο της δικής του νοοτροπίας.
Οι στρατιώτες του στρατωνίζονταν και έτρωγαν στη Μονάδα. Πρωί με τον  λοχαγό τους έφευγαν για τα ναρκοπέδια. Γυρνούσαν απόγευμα με καμιά 10αριά νάρκες που τις απόθεταν σε μέρος που τους υπόδειξε η Μονάδα.

Ξαφνικά, αρχές Μάη, έφυγαν. Ο λοχαγός διατάχθηκε με επείγον σήμα να πάνε σε πλέον επείγουσα δουλειά. Δεν μπόρεσαν  ούτε ν’ αποχαιρετιστούν.
Η εξουδετέρωση των ναρκοπεδίων στη περιοχή έμεινε στη μέση.
Η Μεραρχία, στη ευθύνης της οποίας ήταν η περιοχή, τέλη Μάη του 1967 στέλνει έγγραφη διαταγή στον διοικητή  της Μονάδας του Νικόλα να περιφράξει τα ναρκοπέδια με βάση ένα χάρτη. Τόσο μεγάλη φαινόταν η ταχύτητα απεξάρτησής της από την ευθύνη, ώστε έστειλε ταυτόχρονα κουλούρες με χιλιάδες μέτρα συρματόπλεγμα, σιδερένιους πασσάλους, σύρματα διάφορα, ταμπελάκια επισήμανσης του κινδύνου (ΠΡΟΣΟΧΗ ΝΑΡΚΟΠΈΔΙΟ) και «τυπάδες», βαριές, να μπήγονται οι πάσσαλοι.
Εξετάζοντας ο Νικόλας τον χάρτη, είδε ανεπαρκή την κλίμακά του για την επικινδυνότητα της εργασίας, μαζί κάτι φοβερό. Προσδιόριζαν κάθε ναρκοπέδιο με μόνο ένα σημείο τοποθετημένο με ...bic. Ούτε καν με τρία. Καμιά οδηγία!...
Ο διοικητής, όταν του εξήγησε την κατάσταση, βρέθηκε σε δύσκολη θέση. Ακόμη κι’ ο πυροτεχνουργός που έπρεπε ν’ αναλάβει την εργασία, άρχισε να ξεστρίβει. Ο Νικόλας ζήτησε απ΄ τον διοικητή να επικοινωνήσει με την Μεραρχία, ετοίμασε ανάλογη τεκμηριωμένη επιστολή, για πληρέστερο προσδιορισμό των ναρκοπεδίων με τουλάχιστον τρία σημεία και χάρτη επαρκούς κλίμακας. Επίσης να ζητήσει πυξίδα και μανομετρικό υψόμετρο. Ο τοπογραφικός προσδιορισμός φαινόταν και σ’ αυτόν αδύνατος από έλλειψη τοπογράφου. Ο διοικητής έμενε άπραγος, φοβισμένος, μην και θεωρηθεί ότι αντιδρά στους ανωτέρους του.
Έτσι το θέμα έμενε στάσιμο.
………………………………………………………….
Μέσα Ιούλη του 1967 ο Νικόλας γύρισε από τη κανονική του άδεια. Στις 20 ο διοικητής δίνει την κανονική του άδεια στον πυροτεχνουργό. Παίρνει και τη δική του. Έκανε όμως κάτι ανεπίτρεπτο. Παραμονή πριν φύγει βγάζει Ημερήσια Διαταγή ότι θα τον αντικαθιστά ο ανθυπολοχαγός, ο Νικόλας. Σωστό. Προσθέτει όμως ότι «την περίοδο αυτή θα πρέπει ο κ. ανθυπολοχαγός να προβεί σε 20 ημέρες στην περίφραξη των ναρκοπεδίων σε εκτέλεση της από ...διαταγής της Μεραρχίας». Πολύ συντομότερα δηλαδή απ’ όταν επέστρεφε.
Ο Νικόλας, από την ημέρα της διαταγής της Μεραρχίας, έβλεπε τη συμμετοχή του στη περίφραξη επιβεβλημένη. Γνώριζε ότι ούτε ο διοικητής, ούτε ο πυροτεχνουργός είχαν την ικανότητα να προσδιορίσουν τα ναρκοπέδια έστω προσεγγιστικά. Μόνον αυτός μπορούσε να κάνει κάτι. Έβλεπε την εργασία συμμετοχική. Ο διοικητής στην ευθύνη της εργασίας, αυτή ήταν άλλωστε η αποστολή του, ο πυροτεχνουργός σε άμεση κατεύθυνση της εργασίας από ειδικότητα, κι’ ο ίδιος να έχει την ευθύνη κατάδειξης των ναρκοπεδίων, μόνο και μόνο γιατί γνώριζε πως.
Απαξίωσε να του διαμαρτυρηθεί για την ημερήσια διαταγή του.
Έπεσε με τα μούτρα στη δουλειά μόλις έφυγε.
Διάλεξε τους δέκα εξυπνότερους στρατιώτες απ΄ αυτούς που τον πήγαιναν. Ρίχτηκαν κι’ αυτοί ακούραστοι στη δουλειά. Ξεκινούσαν πρωί μετά το πρωινό για τα ναρκοπέδια. Άφηνε τον Επιλοχία στη Μονάδα. Χρησιμοποιούσε δικιά του, όχι σπουδαία πυξίδα και υψόμετρο. Μακάριζε τον καθηγητή του  Γεωλογίας στο ΕΜΠ Γιάννη Παπασταματίου για την επιμονή του στο να μάθουν καλά τη χρήση τους. Σκεφτόταν τι θα μπορούσε να συμβεί, αν δεν ήταν αυτός ή κάποιος με ανάλογες γνώσεις, Πεισματωμένος σκεφτόταν:
-  Προσδιορισμός ναρκοπεδίων με ένα σημείο σε τέτοιο χάρτη. Θα δείτε!.
Απόδιωξε κάθε άσχημη σκέψη. Προσδιόριζε όσο μπορούσε καλύτερα το σημείο κάθε ναρκοπεδίου δυο-τρεις φορές. Με κέντρο το σημείο αυτό σχημάτιζε κύκλο ή τετράγωνο ανάλογα με ακτίνα ή πλευρά τουλάχιστον 80-100 μέτρα και πηγαίνοντας μπροστά με ένα στρατιώτη με το μοναδικό ναρκαλιευτικό μηχάνημα που διέθεταν, πατώντας σύμφωνα με τις γεωλογικές γνώσεις του σε μητρικό έδαφος ή πέτρωμα το δυνατό συμπαγές, τοποθετούσε θέσεις πασσάλων αφού παρατηρούσε το έδαφος, αν θα μπορούσε να έχει ανασκαφεί και θαφτεί νάρκη. Όπου υπήρχε υποψία δεν δίσταζε να κάνει την ακτίνα πάνω από 100  μέτρα ανάλογα. Σε συνεργεία οι στρατιώτες του, κατάλληλα δασκαλεμένοι πού να πατούν, έστηναν πασσάλους, τοποθετούσαν συρματοπλέγματα, έβαζαν ταμπελάκια.
Σε δέκα ημέρες η ...περίφραξη των ναρκοπεδίων είχε τελειώσει.
Γέμισε περιφράξεις τα ριζά στα Μετέωρα, ακόμα και μέρος από τον κάμπο. Κανείς δεν τον διέκοψε, δεν διαμαρτυρήθηκε. Ποιος να τους μιλήσει  με την επικινδυνότητα της δουλειάς. Άλλωστε τους έβλεπαν σαν τη χούντα!..
΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄
Για χρόνια ο Νικόλας αναρωτιόταν τι να γίνονταν αυτές οι περιφράξεις. Σε εκδρομή που πήγε με φίλους το 1992, 26 χρόνια μετά αλλά και αργότερα, το 2004, βλέποντας την ανάπτυξη κατάλαβε ότι τα ναρκοπέδια πήγαν περίπατο. Αν έχει μείνει κάποια περίφραξη, θα είναι σε κάποιο δυσπρόσιτο σημείο στα ριζά των βράχων. Κάποιοι παλιοί θα λένε σήμερα, αν φαίνεται:
-  Τα περιέφραξε η χούντα. Κάποιος τρελός έφεδρος ανθυπολοχαγός και μερικοί παλαβοί φαντάροι.. 
Που να γνωρίζουν το τι μεσολάβησε!.
Νίκος Δημητρίου Παπαδιονυσίου

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου

Δεν υπάρχουν σχόλια: