Αγροφύλακας

ΑΓΡΟΦΥΛΑΚΑΣ

[Το άγρυπνο μάτι της υπαίθρου]

του Τάκη Ευθυμίου

Ο αγροφύλακας Κορέλης Γιώργος με τ' άλογό του

Πολλαπλά και σοβαρά ήταν τα καθήκοντα του αγροφύλακα, όπως η αγροτική ασφάλεια όλης της περιοχής του χωριού μας, γι' αυτό όταν τον διάλεγαν πρόσεχαν να ήταν ικανός, δραστήριος, και ακέραιος χαρακτήρας.

Ο αγροφύλακας φόραγε ειδική στολή και πηλίκιο με κορώνα, σημάδια ανωτερότητας και εξουσίας. Για σύνεργα είχε τα δυνατά κιάλια, την μπακιρένια σφυρίχτρα με το στραγάλι και το βιβλίο συμβάντων.

Το έργο του ήταν δύσκολο και πολύπλοκο. Έπρεπε να βρίσκεται παντού και να έχει μάτια που να βλέπει τα πάντα. Κάπου-κάπου ακούγονταν τα σφυρίγματα του και η χοντρή αγριοφωνάρα του έτσι στο βρόντο, γιατί «ο φόβος φ’λάει τα έρ’μα».

Ο αγροφύλακας φύλαγε τους αγρούς από τις διάφορες παρανομίες, όπως τη βοσκή σε απαγορευμένη περιοχή, την κλοπή διαφόρων καρπών και ζώων, αλλά κυρίως την καταστροφή των σπαρτών απ’ τα αδέσποτα ζωντανά. Τα ζώα που έκαναν ζημιά τα τσάκωνε και τα πήγαινε σ’ ένα κλειστό χώρο. Ειδοποιούσε τον ιδιοκτήτη, που για να τα ξαναπάρει πίσω έπρεπε να πληρώσει σύλληπτρα.

Ο αγροφύλακας στη συνέχεια εκτιμούσε τη ζημιά και εάν ο ζημιωθείς ή ο ιδιοκτήτης του ζώου που προξένησε τη ζημιά δε δεχόταν την αποζημίωση, τότε κατέφευγαν σε μια σοφή λύση, στη λαϊκή κρίση, δηλαδή στο εθιμοτυπικό δίκαιο. Καλούσαν τρεις χωριανούς, με ακέραιο ήθος, για να εκτιμήσουν πάλι τη ζημιά, κάπως σαν επιτροπή εμπειρογνωμόνων, με σκοπό να γίνει συμβιβασμός των αντιδίκων. Οι εκτιμητές, πρόθυμα πρόσφεραν τις υπηρεσίες του αφιλοκερδώς, σίγουροι ότι έκαναν σπουδαίο έργο για τους χωριανούς τους, γιατί σκέφτονταν ότι, ίσως κάποτε να βρίσκονταν και οι ίδιοι στη δύσκολη θέση των αντιδίκων. Συνήθως, οι αντίδικοι αποδέχονταν, σα δίκαιη τη νέα εκτίμηση και γλίτωναν έτσι τη χρονοβόρα, πολυέξοδη και πολλές φορές ατελέσφορη δικαστική οδό.

Συχνά, οι τσακωμοί μεταξύ των χωριανών οφείλονταν στο συνόριασμα των γειτονικών αγρών, γιατί η γη θεωρείται σεβαστή ιδιοκτησία και η παραβίαση της κατέληγε καμιά φορά σε άγριο ξυλοδαρμό, έτσ’ για μια αυλακιά χωράφ’. Ο αγροφύλακας και εδώ πάλι πρωταγωνιστούσε. Επειδή γνώριζε καλά τα σύνορα έδινε αμερόληπτα τη γνώμη του και εάν η διαφορά δε λύνονταν με συμβιβασμό, η κατάθεση του μπροστά στο δικαστήριο ήταν ισχυρότατη και αρκούσε για να βγει η απόφαση.



Ο αγροφύλακας Θεοδοσόπουλος Πάνος

     Πολυσύνθετα ήταν τα καθήκοντα και οι υποχρεώσεις του αγροφύλακα, ιδίως από το 1984, που από τότε ήταν στη διάθεση της Χωροφυλακής. Αυτός γνωστοποιούσε διαταγές, κλήσεις και τοιχοκολλούσε ανακοινώσεις και χαμπέρια. Αυτός έκανε τον ξεναγό στους ξενοχωρίτες. Αυτός, πρώτος και καλύτερος έτρεχε στο σβήσιμο της φωτιάς. Επίσης, πρωτοστατούσε με  παγάνες  στο κυνήγι αγριμιών, όπως λύκων, αλεπούδων και ασβών που λιγουρεύονταν τα ανθρώπινα καλούδια.

Απ’ τα αγρίμια αυτά, ο ασβός ήταν ο φόβος και ο τρόμος των αγροτών, κι αυτό γιατί ήταν ικανός μέσα σε μια νύχτα ν' αφανίσει πετσούρια ολόκληρα από καλαμπόκι. Από τα κατοικίδια, αγροζημιές έκαναν τα αιγοπρόβατα, τα γελάδια και οι κότες, τόσο στα σπαρτά όσο και στα σταφύλια.

Ο αγροφύλακας ακόμα ήταν υπεύθυνος για τη φύλαξη των μελισσιών και τσάκωνε στα πράσα τους μελισσοκλέφτες, που ύστερα από δίκη εξορίζονταν μακριά για παραδειγματισμό κι μετανόηση. Μια περίπτωση τέτοια μου μολόγησε ο αγροφύλακας Γιώργος Κορέλης, που λέει ότι μελισσοκλέφτης από τα μέρη μας καταδικάστηκε σε εξοστρακισμό στα Τρίκαλα για μία εξαετία! Άλλα καθήκοντα του ήταν: Κατέγραψε κάθε όχημα που κινούταν στο δάσος, για να ‘χει αποδείξεις άμα γίνονταν καμιά παρανομία. Βάσταγε κι επίσημο βιβλίο συμβάντων, που κουτσόγραφε με μαλλιαρή γλώσσα ότι έπαιρνε είδηση. Φρόντιζε για τη φύλαξη του βελανιδιού που τάιζαν τα ζωντανά, γιατί συμφωνιόταν  ορισμένη ημερομηνία για το μάζωμα. Επόπτευε και το έργο των νεροφόρων και όταν δεν υπήρχαν τους αντικαθιστούσε.

Ο αγροφύλακας Καρκάνης Βασίλης

Η καλοσύνη του αγροφύλακα ήταν δεδομένη, γιατί πάντα προσπαθούσε να δώσει συμβιβαστικές λύσεις. Όταν καταλάβαινε καμιά ζαβολιά πιτσιρικάδων που καμιά φορά τσιμπολόγαγαν χωρίς να το σκέφτονταν κορόμηλα ή κεράσια, προσπαθούσε με ευγένεια και συμβουλευτικό λόγο να ξεπεράσει χωρίς άλλη φασαρία το περιστατικό. Οι χωριανοί μας φύλαγαν το καλύτερο μεσίρι πεπόνι ή κατάγλυκο καρπούζι να φιλέψουν τον αγροφύλακα, δείχνοντας έτσι ότι τάχα τον εκτιμάνε, για να τον έχουν με το μέρος τους.

Κάμποσοι χωριανοί μας ντύθηκαν τη στολή του αγροφύλακα, τόσο στη Ζιώψη όσο και στον Αη Γιώργη. Έτσι για την ιστορία αναφέρω όσους θυμήθηκαν οι γεροντότεροι: Καλύβας Γιώργος, Καλύβας Δημήτριος, Τσώνος Δημήτριος, Αντωνόπουλος Γεώργιος, οι παλιότεροι. Υφαντής Ευάγγελος, Συλεούνης Ιωάννης, Καραγιάννης Γιώργος και Κυριακάκης Βασίλης που ορίστηκαν για ένα μοναχά χρόνο. Θεοδοσόπουλος Παναγιώτης, Καρκάνης Βασίλης και Κορέλης Γιώργος, ήταν οι νεότεροι και μάλιστα μόνιμοι.

Ο αγροφύλακας Αντωνόπουλος Γιώργος με παρέα
στο πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής

   Μολογιόνταν και κάμποσα χωρατά, σαν κι αυτό που όταν ρώτησε κάποιος  τον τότε αγροφύλακα πώς είναι το σιτάρι του και  πήρε την απίστευτη απάντηση: «Στάρ', σταρώνα κι σπυρί σαν κορόμ’λο, αλλά πού το 'χεις το χουράφ';». Άλλη ιστοριούλα κάνει λόγο γι’ ένα γιγαντόσωμο αγροφύλακα, τον Καλύβα Γιώργο, κι για την ακρίβεια τον Τσαμπαλογιώργο όπως τον παραγκόμιαζαν. Μολόγαγαν, που λέτε, ότι διέθετε τέτοια φωνάρα που όταν φώναζε στη απ’ την  Αγία Παρασκευή ακούγονταν πέρα στην Παλιοβράχα. Ακόμα, μολόγαγαν πως στοιχημάτισε να φάει δεκάξι οκάδες καθαρισμένα πεπόνια, αλλιώς θα ‘χανε μια προβατίνα γαλάρια. Και φυσικά, κέρδισε το στοίχημα χωρίς καν   να  χορτάσει   και  όταν  χάλεψε κι άλλα,  ο ιδιοκτήτης του μποστανιού το φύσαε και δεν κρύωνε για το χουνέρι που έπαθε.

 Τέτοιες απίστευτες   ικανότητες   διέθεταν   τότε   οι  αγροφύλακες   για να μπορέσουν να τα βγάλουν πέρα!