Οι Πύλες της Φωτιάς

Η ΛΑΜΙΑΚΗ  ΠΟΛΙΤΕΙΑ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΙΤΕΙΟ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ

ΤΩΝ ΘΕΡΜΟΠΥΛΩΝ

Ο Ι   Π Υ Λ Ε Σ   Τ Η Σ   Φ Ω Τ Ι Α Σ

Τ Ο  Ε Π Ο Σ   Τ Ω Ν  Τ Ρ Ι Α Κ Ο Σ Ι Ω Ν

Οι Θερμοπύλες, ένα στενό μεταξύ του όρους Καλλίδρομου και του Μαλιακού κόλπου, διέθετε τρεις σιδερένιες πύλες. Η μια  της φωτιάς των Θερμών λουτρών, εξ΄ού και το όνομα, πολύ στενή δίοδος κατά τα αρχαία χρόνια, έγινε παγκόσμιο σύμβολο κουράγιου και αυτοθυσίας.

Ποτέ ο θάνατος δεν δέχτηκε τέτοια περιφρόνηση, όσο από τον απόγονο του γένους των Ηρακλειδών και του στρατού του Λεωνίδα.

Το παγκύρι τ' Αη Γιαννιού

Τ’’ Αη Γιαννιού, το τελευταίο καλοκαιριάτικο

παγκύρι των χωριών μας

Στιγμιότυπα από το παγκύρι της Πτελέας την παραμονή του Άη Γιαννιού της Σκόρλιας, με κλαρινίστα το δεξιοτέχνη πατριώτη μας Ηλία Νιώρα

Φωτο-Επιμέλεια: Τάκης Ευθυμίου

Ο γιορτασμός του Αη Γιάννη

Τα φασόλια

Στις 29 Αυγούστου, στο ξωκλήσι του χωριού μας τ’  Αη-Γιάννη, γιορτάζεται η αποτομή της κεφαλής του Αγίου Προδρόμου. Μετά τον εκκλησιασμό, ντόπιοι και ξενοχωρίτες, συντρώγουν, κάτω από τις αιωνόβιες βελανιδιές, φασουλάδα, που παρασκευάζεται στα καζάνια επί τόπου. Οι οικογένειες των Υφανταίων, Καρκαναίων, Ευθυμαίων, Τολιαίων και Καρκανοπουλαίων, ως εξωχίτες, πρωτοστατούσαν από παλιά στη διατήρηση αυτού του εθίματος.

ΤΑ ΦΑΣΟΛΙΑ

                  Σήμερα που ’ναι τ’ Αη-Γιαννιού, που είναι του Προδρόμου,

                  πάνω στη Ζιώψη θ’ ανεβώ, κατάκορφα στη ράχη,

                  τον Ευθυμίου έχω εδώ, τον αδερφοποιτό μου,

                  κάτι, μετά απ’ την εκκλησιά, ξανάρτυγο θε να ’χει.

                  Μωρέ, κρασιά αγιωργίτικα, μωρέ, βραστά φασόλια,

                  μωρέ, και κόσμος που ’κατσε στους ίσκιους σταυροπόδι.

                  -Γεια σου, Καρκάνη κι Υφαντή κι εσύ Ευθυμίου και Τόλια,

                  γλύκα είναι τα χαρόνια σας, πιο νόστιμα απ’ το βόδι.

Γλωσσάρι

χαρόνια, τα= είδος  φασολιού με μαύρο σημάδι στην κοιλιά, μαυροσελαχάκι, χαροφάσουλο, λιανοφάσουλο, μαυροκοίλικο, αμπελοφάσουλο.

Ποίηση: Γιάννης Αν. Σαντάρμης

Φωτο-Επιμέλεια: Τάκης Ευθυμίου

Παρεΐστικη μουσική στη Λαμία

«Ναι, είναι …παυσίλυπα...»

(Μαγιά & Μαγεία)

Παρεΐστικη μουσική στη Φθιώτιδα

Τον Μπάμπη Μώκο τον γνώρισα ως ιδιοκτήτη του «ΑΙΘΡΙΟΥ» στη γειτονιά μου το Παγκράτι, ενός χώρου ιδιαίτερου που διαμόρφωσε με μεράκι ο ίδιος. Εκεί, στο «Καφενείο των Καλαμαράδων», όπως το αποκαλούσε ο Μπάμπης, απολαμβάναμε με την παρέα μας το καφεδάκι, το ουζάκι και συζητήσουμε διάφορα.

Εκείνο που μου έκανε εντύπωση ήταν δυο-τρία μπαγλαμαδάκια κρεμασμένα σε μια γωνιά του «ΑΙΘΡΙΟΥ». Απορημένος, ρώτησα τον Μπάμπη για το λόγο ύπαρξής τους και τότε με ανείπωτο μεράκι και με χειμαρρώδη λόγο άρχισε να μου μιλά για την παρεΐστικη καλή μουσική, τη ρεμπέτικη μουσική, τη μουσική βγαλμένη μέσα από τα φυλλοκάρδια και τα χτυποκάρδια του απλοϊκού λαού μας.  Ακόμα, μου μίλησε πως θα έβγαζε κι ένα σχετικό βιβλίο. Μάλιστα, με προσκάλεσε σε κάποια τέτοια παρεΐστικη μουσική σύναξη που θα κάνανε, χωρίς όμως να πραγματοποιηθεί το κάλεσμα. Μέχρι εκεί, τίποτα παραπέρα.

‘Ωσπου, μια μέρα μου χάρισε ένα πρωτότυπο αντίγραφο του πονήματος που μου είχε προαναγγείλει με θέμα: «ΝΑΙ, ΕΙΝΑΙ… ΠΑΥΣΙΛΥΠΑ» (Μαγιά και Μαγεία).

Ρίχνοντάς του μια βιαστική ματιά στα περιεχόμενα, στα προλεγόμενα (Η ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ – Η ΑΦΟΡΜΗ) καθώς και στα επιλεγόμενα (ΑΚΡΟΤΕΛΕΥΤΙΟΝ), έμεινα άναυδος. Αν και τελείως άσχετος και απαίδευτος με τη μουσική, λάτρης όμως της καλής ελληνικής μουσικής, διαπίστωσα ότι το δημιούργημα αυτό δεν ήταν παίξε-γέλασε, δεν ήταν για προχειροδιάβασμα, αλλά για προσεχτική μελέτη και περισυλλογή! Έτσι, το επόμενο βράδυ ξενυχτώντας, το ρούφηξα, δίχως σταματημό   και ομολογώ ότι συγκλονίστηκα.

Πρόκειται για ένα θησαυρό μύησης στη μυστικά της ρεμπέτικης μουσικής ιστορίας.

Το μουσικό κέντρο «ΑΡΖΕΝΤΙΝΑ» της γειτονιάς του και η μακροχρόνια διαμονή του συγγραφέα στον Πειραιά, στο μεγάλο αυτό σχολειό της ζωής που αφομοίωσε την μικρασιάτικη μουσική κουλτούρα, τον μύησαν στα μυστικά της ρεμπέτικης παρεΐστικης μουσικής.

Το πόνημα αυτό, καρπός πολύχρονης και πολύμοχθης έρευνας καθώς και σπάνιων προσωπικών βιωμάτων μιας ολάκερης ζωής, σε μυεί, εντελώς φυσικά και αβίαστα στη μουσική διαδρομή της ελληνικής μουσικής από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, περιδιαβαίνοντας ταυτόχρονα από τα μονοπάτια της εθνικής μας ιστορίας (της αληθινής ιστορίας και όχι αυτής που μας διδάσκουν στα σχολικά βιβλία), της πατριδογνωσίας και της λαϊκής μας παράδοσης.

Η γλώσσα ρέουσα βιωματική, γλώσσα «ξυράφι», γλώσσα «λαγγεμένη», αλλά και επιστημονική όπου χρειάζεται για να προσδώσει κύρος και βαρύτητα στο όλο εγχείρημα.

Το κείμενο διανθίζεται τόσο από αποφθέγματα σπουδαίων ανθρώπων, αλλά και από βιωματικά προσωπικά σπαράγματα σοφίας και από ψήγματα λαϊκής παράδοσης.

Σπάνιο και σε μερικές περιπτώσεις μουσειακό φωτογραφικό υλικό κοσμεί τις σελίδες του.

Αναμφισβήτητα, αποτελεί ένα πολύτιμο απόκτημα για την τοπική   βιβλιογραφία, αφού ένα μεγάλο κομμάτι του ασχολείται με τα τοπικά μουσικά δρώμενα μιας άλλης εποχής, άγνωστα στους νεότερους.

Καλοτάξιδο! αγαπητέ Μπάμπη το νιόβγαλτο πνευματικό σου βλασταράκι, γιατί ναι! είναι πράγματι παυσίλυπο!!!

……………………………………………………………….

Με την άδεια του αγαπητού Μπάμπη δημοσιεύουμε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του και εν καιρώ θ’ ακολουθήσουν κι άλλα.

Η μάχη στην Καλιακούδα

Η μάχη στην Καλιακούδα

 

Ο Νίκος Κοντογιάννης, γιος του καπετάνιου Μήτσου Κοντο-γιάννη της Υπάτης, στις 28 Αυγούστου 1823 με 200 άνδρες οχυρώθηκε στην Καλλιακούδα Ευρυτανίας και με άλλους Στερεολλαδίτες, τον πατέρα του με 100 άντρες, το Γ. Ροδόπουλο με 300 Πελοποννήσιους, το Γιαννάκη Γιολδάση και μ’ άλλους οπλαρχηγούς με σκοπό να εμποδίσουν τη στρατιά του Μουσταή Πασά Σκόδρα να περάσει από ένα στενό μέρος κάτω από την Καλλιακούδα, για την Αιτωλοακρανανία. Έγιναν αλλεπάλληλες τουρκικές επιθέσεις, οι απώλειες των Τούρκων πολλές, μεταξύ των Ελλήνων που έχασαν τη ζωή τους συμπεριλαμβανόταν και ο Νίκος Κοντογιάννης.

Συμπληρωματικά αναφέρουμε ότι στη μάχη αυτή πολέμησαν και οι παρακάτω πρόγονοί μου, καταγόμενοι από τη γενέτειρα Ζιώψη, υπό τους Ν. & Δ. Κοντογιάννη, όπως είναι επίσημα καταγεγραμμένοι στο Αρχεία των Αγωνιστών της Επανάστασης του 1821, που βρίσκονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη καθώς και στο Αρχείο Αριστείων του Ελληνικού Κράτους:

Γιαβρόπουλος Γεώργιος, Κακογεώργος Γεώργιος, Θεοδοσόπουλος Γιάννος, Θεοδωρόπουλος ή Κοτσώνης Κων/νος, Καλύβας Γεώργιος, Κατζιανάκης Κώστας, Κορέλης Δημήτριος, Στεφανής ή Μέντης Κων/νος. Τα επίθετα με έντονη γραφή διατηρούνται μέχρι σήμερα.

Γάμος παλιακός

Γάμος παλιακός στον Άγιο Γεώργιο Φθιώτιδας (1958)

 

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου

Παίχτες του ΚΕΡΑΥΝΟΥ το 1973

Παίχτες του «ΚΕΡΑΥΝΟΥ» σε εξόρμησή τους

στο Ραπτόπουλο Καρπενησίου το 1973

Η ομάδα  του χωριού μας, ο ιστορικός «ΚΕΡΑΥΝΟΣ», πραγματοποιούσε το καλοκαίρι φιλικά παιχνίδια σε μακρινές αποστάσεις. Το παραπάνω στιγμιότυπο είναι από μια εξόρμηση των παιχτών του στο Ραπτόπουλο Ευρυτανίας, σε μια ανάπαυλά τους για ομαδική φωτογράφιση. Οι παίχτες είναι, από αριστερά, όρθιοι: Θανάσης Γαλανός, Τάκης Καλύβας, Βασίλης Γόνης, καθισμένοι: Βαγγέλης Καλύβας, άγνωστος, Ανδρέας Προβόπουλος, Κώστας Μυλωνάς(Πρόεδρος της ομάδας), Κώστας Κλειτσάκης, Σούλης Κλειτσάκης, Βαγγέλης Τσιαχρής, Λάμπρος Κοντοκώστας(από Λιανοκλάδι), όρθιοι: Νίκος Μητσάκης, Σπύρος Κατσίμπρας, Κώστας Παπαχαραλάμους, Δημήτρης Αλεξόπουλος, Κώστας Καρκάνης και Νίκος Αλεξόπουλος.

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου

Τα ξωκλήσια του χωριού μας

Το χωριό μας & τα ξωκλήσια του

Το χωριό μας ο Άη Γιώργης Φθιώτιδας τιμά του αγίους με αρκετά ξωκλήσια τα οποία γιορτάζουν κυρίως το καλο-καίρι, όπου από παλιά προσέτρεχαν οι χωριανοί μας για να πανηγυρίσουν. Τέτοια είναι της Αγίας Παρασκευής, των Αγίων Αποστόλων, του Άη Λια, της Παναγίας και του Άη Γιάννη του νηστευτή.

Δίπλα η παλιά φωτογραφία απεικονίζει τρεις αγροτόπαιδες, μέλη της Αγροτολέσχης και κολλητά φιλαράκια, τον Κώστα Μυλωνά, τον Γιώργο Θεοδοσόπουλο και το Σωκράτη Δρόσο σ’ ένα   προσκύνημα στον Άη Γιάννη.

Τάκης Ευθυμίου

Κολύμπι στο βουνό

Κολύμπι στο βουνό!

Το παραπάνω σκίτσο που δείχνει παιδιά να κολυμπούν σε κάποιο ποτάμι της ορεινής Ευρυτανίας, είναι του σκιτσογράφου Ευθ. Παπαδημητρίου και προέρχεται από το αξέχαστο Αναγνωστικό της Γ’ Δημοτικού του Ευρυτάνα λογοτέχνη Ζαχαρία Παπαντωνίου και αφιερώνεται με αγάπη αλλά και νοσταλγία για τα παιδικά μας χρόνια, στο πατριδογνωστικό άρθρο του Ευρυτάνα Ιχνηλάτη «Κολύμπι στο βουνό».

Όποιος δεν κολύμπησε σε ποτάμι δεν γνώρισε ποτέ την απόλυτη ηδονή του υδάτινου στοιχείου!

Τάκης Ευθυμίου

Ο Αχιλλέας της Λαμίας

Ο Αχιλλέας της Λαμίας

Ο εικονιζόμενος ανδριάντας του Αχιλλέα, έργο του γλύπτη Ζάχου Μπεκιάρη, στήθηκε στο λόφο του Αγίου Λουκά Λαμίας και φέρει το επίγραμμα:

«ΑΧΙΛΛΕΑ Ο ΟΜΗΡΟΣ ΣΕ ΥΜΝΗΣΕ Η ΛΑΜΙΑ ΣΕ ΤΙΜΗΣΕ»

Φωτο-Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου

Παναγία η Βαρδάτα

Η Παναγία η Βαρδάτα

Η Παναγία η Βαρδάτα η Προυσιώτισσα βρίσκεται πάνω από το χωριό Βαρδάτες Φθιώτιδας. Κατά την τοπική παράδοση το όνομα Προυσιώτισσα το πήρε επειδή η εικόνα έφτασε στη θέση όπου βρέθηκε από την πόλη Προύσσα της Μικράς Ασίας. Οι σιδηροδρομικοί υπάλληλοι ανέλαβαν την εκκλησία υπό την προστασία τους μετά από εκτροχιασμό τρένου. Στο τρένο που κρεμάστηκε στον γκρεμό πάνω απ’ την «Παναγία» σώθηκαν όλοι οι επιβάτες. Πανηγυρίζει στις 23 Αυγούστου και στη χάρη της προστρέχουν εκατοντάδες πιστοί.

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου

Το στόλισμα της νύφης

Το στόλισμα της νύφης

Αφιερώνεται στις νύφες του Αυγούστου

(του Γιάννη Σαντάρμη)

Ομορφοστολισμένη νύφη παλιότερης εποχής

       Σήμερα η νύφη έχει χαρά, σήμερα κάνει γάμο,

       σήμερα μες στο σπίτι της και μες στ’ αρχοντικό της

       ήρθαν οι φιλενάδες της κι οι νιες γειτονοπούλες

       και της φοράν το νυφικό, νυφούλα τη στολίζουν.

       -Πλουμίστε την τη λυγερή, στολίστε την τη νύφη,

       φκιάστε της φρύδια τοξωτά, κάντε το πρόσωπό της

       να λάμπει όπως ο αυγερινός, να φέγγει όπως η πούλια

       και σαν το ξάστερο νερό ν’ αστράφτει η αρματωσιά της.

       Στη μέση η νύφη κάθεται, στη μέση η νύφη στέκει,

       στέκει σε θρόνι πλουμιστό, σε χρυσοσκάμνι απάνω,

       με τη σαρκοφανέλα της στο κατασάρκι μέσα,

       που στα χειρότα έχει πλουμιά, στολίδια στα μανίκια,

       κι όξω με το βελέσι της, τ’ αφράτο μισοφόρι,

       π’ όσα λουλούδια η γη κρατεί, τόσα κι αυτό έχει ξόμπλια,

       ξόμπλια και μπιρμπιλώματα, πλουμίδια και κεντίδια,

       κι ολόγυρα στις άκρες του κι αυτού στην τραχηλιά του

       πάει το γαϊτάνι τρεις σειρές, το γαϊτανάκι δέκα

       κι αυτό το παραγάιτανο παγαίνει δεκαπέντε.

       Άλλες δεξιά, άλλες ζερβά κι άλλες κόρες τριγύρα

       της βάνουν το καμίσι της, της ρίχνουν το κοντό της,

       στρώνουν απάνω απ’ το κοντό την τραχηλιά την άσπρη

       με τις κορδέλες στο λαιμό τις κυκλογυρισμένες

       και το μαλλινοφούστανο  φοράνε στο κορμί της,

       στο λυγερό της το κορμί που μοιάζει κυπαρίσσι,

       κι είναι η μαλλίνα κόκκινη στον αργαλειό υφασμένη,

       με πρινοκόκκι ολόβαφη, με πορφυρό ριζάρι,

       κι έχει μανάδες δώδεκα, λαγγιόλια τετρακόσια,

       έχει και στον ποδόγυρο, στη φέλπα γύρα-γύρα

       άμετρα τ’ ακροφίγουρα, περίσσια τα κεντίδια.

Ελένη Γκούζια-Τσιαχρή-βετεράνος αθλήτρια

Ελένη Γκούζια-Τσιαχρή

Η πολυτάλαντη χωριανή μας βετεράνος αθλήτρια

Η χωριανή μας Ελένη Γκούζια-Τσιαχρή αποτελεί ένα ζωντανό θρύλο για τα αθλητικά δεδομένα, αφού από μικρή διέθετε ένα σπάνιο πολύπλευρο αθλητικό ταλέντο που το καλλιεργεί ακόμα και σήμερα με απεριόριστο μεράκι, καταγράφοντας σημαντικές διακρίσεις, τιμώντας έτσι και τη γενέτειρά της τον Άγιο Γεώργιο Φθιώτιδας.

Ας αφήσουμε όμως την ίδια να περιγράψει συνοπτικά το αθλητικό της στίγμα.

Γεννήθηκα στον Άγιο Γεώργιο Τυμφρηστού και εκεί τελείωσα το Δ. Σχολείο. Όταν ο δάσκαλος μας στην Ε' Δημοτικού μας είπε ότι θα κάνουμε Γυμναστικές επιδείξεις και θα έχουμε και αγώνες κάτι μέσα μου με άγγιξε ευχάριστα. Έτσι είχα την πρώτη μου συμμετοχή σε αγώνες στίβου και τις πρώτες μου πρωτιές. Αργότερα σα μαθήτρια στο Γυμνάσιο Θηλέων Λαμίας εκπροσώπησα αρκετές φορές το  Γυμνάσιο σε μαθητικούς και σε Παλλαμιακούς αγώνες με πολύ καλές επιδόσεις για τη εποχή εκείνη (κατείχα το ρεκόρ σταδίου Λαμίας για περισσότερο από 15 χρόνια). Θα πρέπει δε να πω πως όλα αυ­τά γινόντουσαν όχι μόνο χωρίς τα ειδικά παπούτσια (spakes) αλλά χωρίς καν παπούτσια. Το 2000, όταν συνεστήθη στη Λαμία Σύλλογος Βετεράνων Αθλητών Στίβου, υπήρξα ένα από τα ιδρυτικά μέλη και έτσι μετά από διακοπή αρκετών χρόνων, άρχισα να δοκιμάζω ξανά τις δυνάμεις μου σ’ αυτό που πάντα λάτρευα, στον στίβο. Δειλά δειλά άρχισα να συμμετέχω σε αγώνες βετεράνων εντός αλλά και εκτός Ελλάδος. Οι διακρίσεις μου είναι αυτές που αναφέ­ρονται παρακάτω:

Ποδοσφαιριστές του ΚΕΡΑΥΝΟΥ

Ποδοσφαιριστές του παλιού «ΚΕΡΕΥΝΟΥ»

 

Ο Νίκος Αλ. Τσιαχρής, αριστερά & ο Κώστας Μυλωνάς, δεξιά, υπήρξαν βασικά πολυτάλαντα στελέχη της ομάδας του χωριού μας «Α.Ε.ΚΕΡΑΥΝΟΥ» που πρωταγωνιστούσε στο τοπικό πρωτάθλημα, τότε που ο κόσμος ακολουθούσε μαζικά την ομάδα, όπως φαίνεται και στη φωτογραφία από το αρχείο του Κώστα Μυλωνά.

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου

Φωτογραφικό αρχείο

Παράδοση φωτογραφικού αρχείου

Ο βετεράνος φωτογράφος του χωριού μας Κώστας Μυλωνάς εμπιστεύθηκε ένα μέρος του  φωτογραφικού αρχείου του, που αφορά αρκετές εκφάνσεις της αγιωργίτικης ζωής, στον Τάκη Ευθυμίου για δημοσίευση στον «Φθιωτικό Τυμφρηστό». Τον ευχαριστούμε θερμά για την ευγενική του χειρονομία και του υποσχόμαστε πως το έργο του θα αναρτηθεί εν καιρώ και θα παραμείνει αναλλοίωτο στο χρόνο!

Αύγουστος 2012

Πρωτάθλημα ταβλιού

Πρωτάθλημα Ταβλιού στον Άγιο Γεώργιο

[Οργάνωση Α.Ε. Κεραυνού-Αύγουστος 2012]

Ο τελικός διεξήχθη μεταξύ του Γόνη Βασίλη & Γεωργαντά Γιώργου

Φωτογραφικά στιγμιότυπα από τον τελικό

"Κεραυνός"-Παλαίμαχοι"

Ποδοσφαιρικός αγώνας στον Άγιο Γεώργιο μεταξύ

«Κεραυνού» & «Παλαιμάχων»

[Δεκαπενταύγουστος 2012. Αποτέλεσμα: 4-4]

"Παλαίμαχοι Αγίου Γεωργίου"

"Κεραυνός Αγίου Γεωργίου"

Κουβεντούλα πριν την έναρξη του αγώνα

Αυγουστιάτικο πανηγύρι

Αυγουστιάτικο πανηγύρι στον Άγιο Γεώργιο

από τον Εκπολιτιστικό Σύλλογο του χωριού

Ηλίας Νιώρας: κλαρίνο, Λάμπρος Σκάρλας: τραγούδι

Γιάννης Ριτσώνης, ο χωριανός μας: τραγούδι

Ο καλοκαιριάτικος Σπερχειός

Ο καλοκαιριάτικος Σπερχειός

στα Διπόταμα Αγίου Γεωργίου

Το τραπέζωμα

Το τραπέζωμα

Θεοδοσοπουλαίοι και Τσιαχραίοι, αντάμα με τους καλεσμένους τους, 
τρωγοπίνουν σταυροπόδι στο πανηγύρι της Παναγίας των λόφων 
της Ζιώψης  (1960) 

ΤΟ ΤΡΑΠΕΖΩΜΑ

                  Ω! σήμερα της Παναγιάς, στις δεκαπέντε Αυγούστου,

                  πολλά χωριά γιορτάζουνε, πολλά γλεντοκοπάνε,

                  καθένας τούς προσκαλεστούς φιλεύει τους δικούς του

                  κι εμέ στη Ζιώψ’ οι βλάμηδες με τραπεζοκομάνε.

                  Μωρέ πίτες, μωρέ φαγιά στην τάβλα τη δική μου,

                  μωρέ παχιά χαμόγελα και λόγια κάθε ανάσας.

                  -Καλοί μου ντιβικέληδες, χρυσοί αδερφοποιτοί μου,

                  χορταίνω απ’ την αγάπη σας, παρά απ’ τα φαγητά σας.

Γλωσσάρι

ντιβικέλης, ο= γενναιόδωρος, ανοιχτοχέρης.

βλάμης, ο= αδελφός με αδελφοποίηση, αδελφοποιτός, μπράτιμος, καρντάσης.

Ποίηση: Γιάννης Αν. Σαντάρμης

Φωτο-Επιμέλεια: Τάκης Ευθυμίου

Παραδοσιακό κλαρίνο

Παραδοσιακό κλαρίνο

[Αφιερώνεται στα γνήσια παγκύρια των χωριών μας]

(της Αγγελικής Ταλαμάγκα)

Το κλαρίνο στη χώρα μας αποτελεί το κυριό­τερο μελωδικό όργανο στο λαϊκό μουσικό συγκρότημα που ονομάζεται κομπανία και αποτελείται από κλαρίνο, βιολί, λαούτο η κιθάρα και σαντούρι. Πρωτοεμφανίστηκε ως λαϊκό όργανο στα βόρεια μέρη της Ελλάδας πριν από περίπου 135 χρονιά στην Ήπειρο και τη Δυτική Μακεδονία, πριν από 80-90 χρόνια στη Θεσσαλία τη Ρούμελη και το Μωριά, κι από γενιά σε γενικά κατέβηκε προς τα παράλια. Πριν από 60-70 χρόνια εμφανίζεται στη Στερεό Ελλάδα ενώ πριν από 40-45 περίπου χρόνια εμφανίζεται στην Αθήνα και σε μερικό νησιά του Αιγαίου. Στην Κρήτη η παρουσία του είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Ουσιαστικά δεν ανήκει στη μουσική οργανολογία του λαού μας.

Η ιστορία της εισόδου του στον ελληνικό χώρο είναι πολυδιάστατη. Όπως αναφέρει η Δέσποινα Μαζαράκη ήρθε με τους Τουρκόγυφτους από την Τουρκία και τα Βαλκάνια το 1835 και κατά τον Σταύρο Καράκαση και από την Ευρώπη μέσω των φιλαρμονικών της Επτανήσου. Στην κυρίως Ελλάδα εμφανίστηκε μέσω των τουρ­κικών στρατευμάτων κι αργότερα μέσω των ελληνι­κών μουσικών συγκροτημάτων (μπάντες). Ουσια­στικά ακολουθήθηκαν δύο δρόμοι:

1. Από τη Θεσσαλονίκη στη Δ. Μακεδονία προς τη Στερεά με κύριο αντιπρόσωπο το Γέρο-Μέτο.

2.Από την Ήπειρο με κύριο αντιπρόσωπο το Σουλεϊμάνη.