Εταιρικόν αιγών στην Ελάτεια

ΕΤΑΙΡΙΚΟΝ ΑΙΓΩΝ * ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΤΗΣ ΕΛΑΤΕΙΑΣ ΤΟ 1916

[Του Παναγιώτη Δημάκη, υπεύθυνου Ιστορικού Αρχείου Αμφικλείας-Ελατείας]

Άρμεγμα στο στρουγκολίθι 

Το σωτήριον έτος 1916, η Ελλάδα έχει εκπληρώσει, προαιώνιους εθνικούς στόχους, με γεωπολιτικές και εθνολογικές παραμέτρους, με την μεγαλειώδη εξόρμηση τών Βαλκανικών πολέμων, όπου ο Ελληνικός στρατός, προήλασε νικηφόρα, στις σκλαβωμένες περιοχές ελευθερώνοντας, από την δουλεία, τούς σκλάβους αδελφούς μας. Η ιστορική στιγμή την βρίσκει, με την σωστή πλευρά, τών νικητών. Συγχρόνως όμως, με δύο κυβερνήσεις, μία στην Αθήνα (Φιλοβασιλικοί) και μία στην Θεσσαλονίκη (Βενιζελικοί), με τον συνήθη μεταξύ τών Ελλήνων Διχασμό, μετά τις νίκες και επιτυχίες, να επιδίδονται σε αντιπαραθέσεις, αυτοκαταστροφικές, αντί να συσπειρωθούν κα ενωμένοι, να επωφεληθούν από τις δυνατότητες τών στρατιωτικών επιτυχιών. Η κοινωνία αποδυναμωμένη και αποκαμωμένη, παρακολουθεί τα θλιβερά τεκταινόμενα, πού περιελάμβαναν και ναυτικό αποκλεισμό τού Πειραιά, απόπειρα δολοφονίας τού Βενιζέλου, διάλυση τής οικονομίας....Αυτό είναι, ένα γενικό πλαίσιο τοποθέτησης, αυτής τής εποχής. Όμως αδιατάρακτα, ίσως βέβαια με κάποιες ταλαντώσεις, εξακολουθεί η ζωή, να συνεχίζεται στην χώρα τής Ελατείας, στο μικρό χωριό Σουλέμπεη,** στούς πρόποδες τού Καλλιδρόμου Όρους. Οι γεωργοί αφοσιωμένοι στις καλλιέργειες μίας εύφορης γής, οι ποιμένες, με τα πολυπληθή κοπάδια αιγοπροβάτων, να νέμονται τα πλούσια βοσκοτόπια, στα πρανή τού Καλλιδρόμου Όρους, με τα σκίνα, τις κουμαριές, την μακία μεσογειακή βλάστηση. Αυτή ήταν η πραγματικότητα, πού δεν ήταν ειδυλλιακή, ούτε βουκολική αλλά μια σκληρή καθημερινότητα, όπου αφ' ενός ο μόχθος, οι νοσογόνοι παράγοντες, οι φυσικές καταστροφές, αφ' ετέρου οι γνωστικές τεχνικές παραγωγής και εκμετάλλευσης, πού έλλειπαν, διαμόρφωναν ένα οικονομικό πεδίο, όπου την καλοχρονιά καθόριζαν τα μεταβαλλόμενα φυσικά φαινόμενα. 

Είναι τύχη αγαθή, η εύρεση επισήμων τεκμηρίων, εγγράφων και αρχειακού υλικού, για την μελέτη, τών οικονομικών σχέσεων, διαχείρισης, αλλά και τού νομικού πλαισίου, αυτής τής εποχής, σ' ένα κυτταρικό, κοινωνικό σύνολο, μίας μικρής αγροτικής κοινότητος, καθώς και οι δεσμεύσεις, οι υποχρεώσεις, αλλά και τα δικαιώματα, τών συμβαλλομένων, σ’ ένα σπάνιο δημόσιο έγγραφο, συντεταγμένο την 19ην Νοεμβρίου 1916, από τον συμβολαιογράφο Ελατείας Ν. Α. Δημητρακοπούλου, στην οικία τού Δημητρίου Καραγιάννη, παρουσία τών μαρτύρων Λουκά Προφήτου γεωργού και Σεραφείμ Κ. Σταμόπουλου εμπόρου, κατοίκων Ελατείας. Πρόκειται για το υπ' αριθ. 1745 Εταιρικόν Αιγών δραχ.1500, όπου συμβαλλόμενοι εμφανίζονται ο Κωνσταντίνος Γ. Στράτος γεωργοποιμήν και ο Παναγιώτης Καραμήτρος ποιμήν, κάτοικοι Σουλέμπεη, από κοινού συνομολογούν και συμφωνούν, για ένα είδος εταιρικού, συμβολαίου-συμφωνητικού, σύναψης εταιρείας και ακριβέστερα συνεταιρισμού, μεταξύ ενός κυρίου αιγών, πού αποτελεί το Εταιρικό κεφάλαιο, πού παραχωρεί, στον έτερο συμβαλλόμενο, τις 86 γίδες του, διαφόρων χρωμάτων, γένους και ηλικιών, αξίας χιλίων δραχμών, ώς μισιακές για τρία έτη, με την συμφωνία να τις φυλάσσει και να μοιράζονται εξ ημισείας, το γάλα και τα λοιπά παραγόμενα, έρια, ερίφια, ώς κέρδη τής εταιρείας, ενώ αυτός πού θα φυλάσσει, συμφωνείται να λάβει επί πλέον ώς μερίδιον, δραχμάς 159. Δεν επιχειρείται εδώ, η νομική προσέγγιση και ερμηνεία, τού εγγράφου αυτού, αλλά η επισήμανση, τών αντικειμενικών κοινωνικών συνθηκών, πού αποτελούσαν, την εποχή αυτή πραγματικότητα και στην εξαγωγή συμπερασμάτων και ερευνητικής προσέγγισής των. Επίσης πώς, ο συνεταιρισμός επιδρούσε, στις προγραμματισμένες σχέσεις, σύμφωνα με τα ατομικά συμφέροντα και τις ανάγκες, πού προωθούν, με την εργασία και συνεργασία, τις παραγωγικές σχέσεις, την κοινωνική οργάνωση και εξέλιξη. Έτσι η συνεργατική κοινωνική γνώση και εμπειρία, μπορεί να θεωρηθεί κοινωνική κληρονομιά, πού μπορεί να έχει και ιστορική διάσταση, εν μικρώ, ώς το εταιρικό Αιγών τού 1916, που αποτελεί αφήγημα μιας μικροκοινωνίας, που εγνώριζε την οριζόντια κοινωνική οργάνωση και τα οφέλη εξ αυτής.

Το εταιρικό έγγραφον τού 1916 

* ΑΙΓΑ. Από τα πρώτα θηλαστικά ζώα, πού εξημέρωσαν οι προϊστορικοί άνθρωποι, για το γάλα, το δέρμα, το τρίχωμα και το κρέας, λεγόμενη και η αγελάδα τών φτωχών. Ζώο εκλεκτικό στην διατροφή, ετρέφετο, αντίθετα από το πρόβατο, ψηλά, ευφυές, (η παροιμία Λύκος να φάει τα πρόβατα και Τσάκαλος τα γίδια), είχε θέση μάλιστα στην Μυθολογία τών Ελλήνων, ώς τροφός τού Δία, την Αμάλθεια, πού παραμένει και σήμερα, σύμβολο αφθονίας. Ίχνη οστεολογικού υλικού, ανιχνεύθηκαν στην Νεολιθική εγκατάσταση Ελατείας, με χρονολόγηση 5600÷- π.χ., στις ανασκαφές στον αγρό, ιατρού Χ. Χέβα από τον Γ. Σωτηριάδη και S. Weinberg. 

** Σουλέμπεη, σήμερα Παναγίτσα ( 11-9-1928 ), Δ.Δ. τού Δήμου Ελατείας από τής ιδρύσεώς του, το 1835, πληθυσμός το 1896. κατ.202 το 2011 κατ.266. Αναφέρεται διαχρονικά από περιηγητές ώς Shulbey, Lempe, Σλεμπη, Soulimpei.

Νεαρός βοσκός, με ιμάτιο και κάλυμμα κεφαλής, ιππεύει τράγο και παίζει, διπλό καλαμένιο αυλό. Musee de Louvre. (Οι δόνακες τού Κηφισού, ήσαν οι καλύτεροι, για την κατασκευή αυλών)

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου