Παλιό πανηγύρι σε ξωκλήσι

ΘΥΜΗΤΑΡΙ ΑΝΑΜΝΗΣΕΩΝ

[Παλιές φωτογραφίες από τον Άγιο Γεώργιο Φθιώτιδας]

Ο ιστορικός νερόμυλος Πλατυστόμου

Ο νερόμυλος του χωριού Πλατυστόμου από τα χρόνια της τουρκοκρατίας μέχρι τα μέσα του 20^ου αιώνα

[Ντίνος Ευθυμίου]

O Πολιτιστικός Σύλλογος Πλατυστόμου «ο Πηλέας» ανέδειξε πρόσφατα τον ιστορικό ρόλο του νερόμυλου Πλατυστόμου ως ενός από τα πρώτα ορμητήρια της Εθνικής Αντίστασης. ^[1] Πέρα από τα ιστορικά δεδομένα υπάρχει και μια πλούσια προφορική παράδοση, όπως διασώθηκε από γενιά σε γενιά, η οποία σχετίζεται με το οίκημα και ανάγεται στα χρόνια της οθωμανικής κυριαρχίας. Το παρακάτω κείμενο είναι βασισμένο σε προφορικές διηγήσεις του πατέρα μου Γεωργίου Κ. Ευθυμίου και σε γραπτές σημειώσεις του. Οι αφηγήσεις του προέρχονται από διηγήσεις των προγόνων του και άλλων κατοίκων του χωριού, οι οποίοι γεννήθηκαν κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, όταν οι μνήμες από τα τελευταία χρόνια της τουρκοκρατίας και την απελευθέρωση του ελληνικού έθνους ήταν νωπές.

Ο παλιός νερόμυλος βρίσκεται νοτιοδυτικά του Πλατυστόμου, στη θέση Πασαλή, στην οποία υπάρχει και ένας άμπλας, βρύση από την οποία τροφοδοτούνταν με νερό το χωριό, με την ονομασία Πασίνα. Τα ονόματα της περιοχής είναι παράγωγα της λέξης πασάς. Το όνομα πασάς σήμαινε ανώτερο οθωμανό αξιωματούχο, όμως ως ένδειξη σεβασμού απευθυνόταν και σε κατώτερους βαθμούς της οθωμανικής ιεραρχίας (αγάδες, μπέηδες κλπ). Γύρω στα 1750-1790  το διώροφο κτίριο με την κεραμωτή σκεπή ήταν ο «πύργος» του τούρκου αγά της περιοχής. Ο αγάς ήταν ένα είδος κατώτερου αξιωματούχου ο οποίος είχε ρόλο εποπτικό και φοροεισπρακτικό στο ιδιότυπο φεουδαρχικό σύστημα της τουρκοκρατίας. Η κεντρική εξουσία (Υψηλή Πύλη) του παραχωρούσε μια περιοχή, την οποία μπορούσε να εκμεταλλευτεί συλλέγοντας ένα μέρος της σοδειάς που καλλιεργούσαν οι ντόπιοι, υπο μορφή φορολόγησης (δεκάτη, χαράτσι κλπ). Το όνομα του αγά φαίνεται να είναι Αλής, και μάλλον από εκεί προκύπτει το όνομα της τοποθεσίας Πασαλή.

"Το παλούκωμα"

                                      Το παλούκωμα^*

 

                                                       Πηγή φωτο: https://www.google.com/search?q

 

Ο ρασοφόρος γέροντας κάθεται στο κελί του,

αφήνει από τα χέρια του το ιερό οχταήχι

κι όπως ο νους του φτερουγά στην πατρική τη γη του,

κάποια γλυκά λογιάσματα και κάποια καρδιοχτύπια

του νότισαν τα βλέφαρα, του μούσκεψαν τα μάτια.

–  Σε κλαίω, σκλάβα πατρίδα μου και τουρκοπατημένη.

Κάτι κρύβει στον κόρφο του και το συχνομαλάζει

και χαίρεται το μάλαγμα και κλέφτικα σφυρίζει,

μέσα σφυρίζει αυτός, γρικά έν’ άλλο σφύριγμα όξω,

που σέρνει ο πετροκότσυφας στο ξάγναντο λιθάρι,

σα να του λέει να σηκωθεί, ν’ αδράξει το τουφέκι.

Κάπου τουφέκια πέφτουνε, κάπου αρμούτια βροντάνε,

κάπου αγέρας φυσά βαρύς και κουβαλά η πνοή του

από μπαρούτι μυρωδιά και ντούχνα και καπνούρα.

–  Εσύ, πουλί, πουλάκι μου και πετροχελιδόνι,

που γκιζεράς εδώ κι εκεί στα πέτρινα τα κάστρα,

εσύ, πουλί, πουλάκι μου και πολυαγαπημένο,

που κουβαλάς τις μολογές, που φέρνεις τα χαμπέρια,

πες μου, που καίει ο τζεπχανές, που πέφτουν τα τουφέκια;

Ο Διάκος της Ιστορίας και τηνς Παράδοσης

 ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΔΗΜΟΥ ΜΑΚΡΑΚΩΜΗΣ

Ο Διάκος της Ιστορίας και της Παράδοσης

Επετειακή εκδήλωση του Δήμου Μακρακώμης για τα 200 χρόνια από την επανάσταση του 1821, με αναφορά και στην τοπική ιστορία και λαογραφία.

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί 24/7 στη Σπερχειάδα, 25/7 στη Μακρακώμη και 28/7 στον Άγιο Γεώργιο.

Συμμετέχουν: Λαογραφικός-Χορευτικός Όμιλος Σπερχειάδας και δημοτική ορχήστρα. Την αποτελούν οι συντοπίτες μας: Γρηγόρης Κραβαρίτης (κλαρίνο), Νίκος Αγγελόπουλος (βιολί), Ανδρέας Ροδίτης (κιθάρα), Γρηγόρης Παπαγεωργίου (τουμπελέκι), Παναγιώτης Γεωργίου (τραγούδι).

Συμμετέχει και ο συνταξιούχος εκπ/κός Κώστας Βασιλείου, ενώ στον Άγιο Γεώργιο θα γίνει αναφορά στις τοπικές μάχες (επιμέλεια: Τάκη Ευθυμίου).

Η παρουσία σας θα μας τιμήσει ιδιαίτερα!

 

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου 

 

Το τέμπλο στο Καλεσμένο Ευρυτανίας

Αναζητώντας το τέμπλεο στον Ι.Ν. Συλλήψεως Ιωάννου Προδρόμου Καλεσμένου Ευρυτανίας του Αγραφιώτη-Μεγαλοκαψιώτη λεπτουργού Στυλιανού Δ. Υφαντή

Νίκος Δ. Παπαδιονυσίου

Τμήμα του χωριού Καλεσμένο Ευρυτανίας από ψηλά. Φαίνεται ο Ι.Ν Συλλήψεως  Ιωάννου  Προδρόμου

Ο Ι.Ν. Συλλήψεως Ιωάννου  Προδρόμου Καλεσμένου Ευρυτανίας 

Επιστρέφοντας προς Καρπενήσι-Κάψια από την επίσκεψή μας στον Μαραθιά και έχοντας αρνητική στάση από τον επίτροπο της εκκλησιάς Συλλήψεως Ιωάννου Προδρόμου του Καλεσμένου ο οποίος σε κλήσεις και παρακλήσεις μου να μου ανοίξει την εκκλησιά για να φωτογραφήσω, μου απαντούσε ότι ήταν απασχολημένος μακριά από το χωριό σε «κοπή χόρτων», σκέφτηκα να κατέβω στην εκκλησιά και έστω να την φωτογραφήσω εξωτερικά.

Τα αρχαία αγάλματα ήταν πολύχρωμα

ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ  ΑΓΑΛΜΑΤΑ ΗΤΑΝ ΠΟΛΥΧΡΩΜΑ

Με αφορμή τον επιχρωματισμό του αγάλματος  του αρματοδρόμου ομηρικού Αχιλλέα στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου Φθιώτιδας

Τα αρχαία αγάλματα δεν ήταν στην αρχή απλώς λευκό μάρμαρο, αλλά «μία έκρηξη χρώματος και φανταχτερής διακόσμησης», γράφει η Natalie Haynes στο BBC, τονίζοντας πως «αυτό δείχνει ότι έχουμε φανταστεί τον αρχαίο κόσμο λάθος».

Μερικές  χιλιετίες καιρικών φαινομένων και πολέμου είχαν αποχρωματίσει και κάνει λευκό το μάρμαρο.

Πηγή: https://cityportal.gr/arxaia-agalmata-mia-ekrhksh-xrwmatos

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου

 

"Τα Κατσαντωνάκια" περιοδικά

ΤΑ «ΚΑΤΣΑΝΤΩΝΑΚΙΑ»

(Του Γιάννη Μάκα)

Τα περίφημα 8 «Κατσαντωνάκια», 16σέλιδα περιοδικάκια του Ευρυτάνα Προυσιώτη συγγραφέα λαϊκών αναγνωσμάτων Γεωργίου Τσουκαλά (1903-1974) με θέμα τον ήρωα πρωτοκλέφτη των Αγράφων ΚΑΤΣΑΝΤΩΝΗ. Είχαν ωραία χρωμολιθόγραφα εξώφυλλα και εκδόθηκαν το 1947.
(Από τη συλλογή μου)

Πηγή: https://www.facebook.com/ioannis.elatosmakkas

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου

 

Αναζητώντας τα τέμπλα Λιασκόβου, Στάγιας και Υπάτης

Αναζητώντας άλλα τρία χαμένα τέμπλα, αυτά του Λιασκόβου (Μεσοχωρίου), της Στάγιας (Πλάτανου) και Υπάτης Φθιώτιδας

Νίκος Δ. Παπαδιονυσίου 

Μεταξύ των αναφερομένων τέμπλεων, κλπ, έργων του στο ιδιόχειρο σημείωμα του  αρχών 5ετίας 1960 που μας έγραψε σε μένα και τον θείο μου Βαγγέλη Σ. Υφαντή στο μπαλκονάκι του της μοναχικής από χρόνια ζωής του στη κατοικία του στη Μεγάλη Κάψη είναι και τα πιο κάτω:

Τα τελευταία χρόνια προσπάθησα να βρω πληροφορίες σχετικά με αυτά… Όσες βρήκα, σχετικά ανώνυμες ή μέσω Google ήσαν πτωχές και απαισιόδοξες.

Έτσι παρέδωσα σημείωμα στον αγαπητό φίλο, καθηγητή φιλόλογο, έντονα ασχολούμενο ειδικά τα τελευταία χρόνια με τα εκκλησιαστικά της Φθιώτιδας, ιεροψάλτη και σπουδαστή της Βυζαντινής μουσικής, Μεσαιοκαψιώτη Νίκο Παπαηρακλή, σίγουρος ότι γνωρίζει κληρικούς και σοβαρούς επιτρόπους και πολίτες να μας δώσουν αξιόπιστες πληροφορίες για τους Ι. Ναούς και τα τέμπλα τους…

Πραγματικά, με το  πρώτο απόγευμα ανόδου μου στα Κάψια, ο κ. Παπαηρακλής μου έδωσε λίαν χρήσιμες πληροφορίες βασισμένες σε έγκυρες πηγές:

1. Για το Λιάσκοβο ή Μεσοχώρι Φθιώτιδος:

Κατά πληροφορίες από τον ντόπιο συνταξιούχο στρατιωτικό κ. Γιάννη Μαγκλάρα, κατοίκου της περιοχής του Αγίου Σώστη, η εκκλησιά του χωριού πυρπολήθηκε το 1944 από τους Γερμανούς. Κτίστηκε καινούργια με νέο τέμπλο περίπου το 1950 με δαπάνες Μεσοχωρίτη Ελληναμερικάνου…

Επίσης, κατά πληροφορίες του ιερέα Ανδρέα Πουρνάρα, παπά του κοντινού χωριού Συκάς Υπάτης, δεν υπάρχει καρυδένια τέμπλεον στο Λιάσκοβο.

Έκρινα τις πληροφορίες ικανοποιητικές και αποδέχθηκα το γεγονός της καταστροφής, άλλου ενός τέμπλεου του Υφαντή.

"Το στεφάνι της Μάνας"

 

           Το στεφάνι της Μάνας

 

                                                                  Πηγή φωτο: https://www.google.com/search?q

 

                              - Το Μεσολόγγι έπεσε, το Μεσολόγγι πάει,

                κλάψε, καημένη Ρούμελη, κλάψε, θλιμμένη Μάνα,

                του αντρειωμένου πια η καρδιά παιδιού σου δε χτυπάει,

                τώρα γι’ αυτό λυπητερά θανής βαρεί καμπάνα.

 

                              - Ποιός είπε πως απέθανε τ’ ολάκριβό μου σπλάχνο;

                Κι αν έγειρε σαν γίγαντας το ξέσαρκο κορμί του,

                εγώ δεν το μοιρολογώ, στεφάνι εγώ του φτιάχνω,

                να βάλει φωτοκύκλωτο στην άξια κεφαλή του.

 

                                             Γιάννης Ανδ. Σαντάρμης

 

                                                Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου