Τα σαράντα παλικάρια

ΤΑ ΣΑΡΑΝΤΑ ΠΑΛΙΚΑΡΙΑ

Του Παναγιώτη Δημάκη, υπεύθυνου του Ιστορικού Αρχείου

Δήμου Αμφίκλειας-Ελάτειας

Ο Ζωγράφος Georg Melchior Kraus ( 1737-1806 Φρανκφούρτη-Βαιμάρη ) απεικόνισε, αυτή τήν σκηνή πολιορκίας, με τήν επιγραφή-τίτλο The resistance of forty Greek rebels in a tower in THEBES in 1833. Αν ληφθεί υπ' όψιν, ώς δεδομένο, ότι πολεμικές συγκρούσεις το 1833 δεν υπάρχουν, επίσης οτι οι ενδυμασίες τών πολιορκητών και πολιορκημένων, είναι εποχής, με τούς Βαυαρούς??λογχοφόρους ιππείς και τούς Έλληνες φουστανελλοφόρους, μπορεί να υποθέσει κανείς, ότι πρόκειται, για επαναστάτες μίας άγνωστης τοπικής μάχης, αρκετά όμως σημαντικής, ώστε να φθάσει στήν Κεντρική Ευρώπη, ο απόηχος και να εμπνευστεί, ο προικισμένος καλλιτέχνης να τήν ζωγραφίσει. Με δεδομένο ότι η Θήβα είναι μία, και ,ο Πύργος ένας επίσης, είναι ευτυχές ότι διασώζεται μία καλή εικόνα του, εκτός εάν πρόκειται για πύργο στήν περιφέρεια Θηβών. Η εικόνα αυτή προκαλεί, όσους θέλγονται, να συνδέουν ασθενείς ιστορικούς κρίκους, ίσως με νοητικά άλματα, με συναρπαστικά πραγματικά δεδομένα, όπως εδώ, τον υπαρκτό, Πύργο Θηβών, τα Σαράντα Παλληκάρια, τήν πολιορκία, σ ένα χώρο, πού είναι μέσα, στα γεωγραφικά όρια, πού έδρασαν, και τόσο πολύ τραγουδήθηκαν και αγαπήθηκαν, από τον Ελληνικό λαό.

... Σήκω γκιζέρα το ντουνιά μωρ' Αριστείθη μου... Nα καιρός πού ήρθε κι έρχεται, πού η Ελλάδα σκιρτάει, χαμένα τραγούδια, σαγηνευτικοί μύθοι, θαμμένα στο χρόνο, ζωντανεύουν και πάλλονται, παίρνουν μορφή και μάς γυρίζουν, ο άυλος πολιτισμός μας, σε δρόμους και παραδρόμους, πού η επίσημη ιστορία παρέλειψε, ή καταχώνιασε στήν άκρη, για τήν ενασχόληση, τών ματαιόσπουδων φιλιστόρων, πού αναζητούν, τα μικρά και ξεχασμένα, συντρίμμια μνήμης, για να ανασυνθέσουν υποσύνολα Ιστορικά ...Άς είναι...Ταξιδεύοντας με τα Σαράντα Παλικάρια, να περιεργαστούμε την έξοχη εικόνα, τού Πύργου Θηβών, σήμερα μέσα στο Μουσειακό συγκρότημα τών Θηβών, πού είναι, ένα από τα πιο σύγχρονα, έργο θαυμαστό τών παλαιών και νεώτερων αρχαιολόγων και λοιπού προσωπικού, στούς όποιους αξίζει ο οφειλόμενος και δίκαιος, δημόσιος έπαινος.

Βραβεύσεις Μπάμπη Τσέλου

ΒΡΑΒΕΥΣΕΙΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΗ ΜΠΑΜΠΗ ΤΣΕΛΟΥ

Στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών πραγματοποιήθηκαν σήμερα οι απαγγελίες των προκριθέντων ποιημάτων από τους ίδιους τους ποιητές που ήταν και το τελικό στάδιο των σπουδαίων 34ων Δελφικών Αγώνων Ποίησης της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών.

Το πιο όμορφο τραγούδι (Τιμητική διάκριση)

Την ώρα που η θάλασσα 
λύνει τις μπλε αποχρώσεις της
στου δειλινού την ερημιά
ο στεναγμός του φεγγαριού
η θύμησή σου κι ο ήχος της κιθάρας.
Εκεί μονάχος τραγουδώ 
δίπλα στ΄ αρμυρίκια και στο κύμα της 
Το πιο όμορφο τραγούδι είναι ο πόνος του έρωτα.
Η ομορφιά του, τραγωδία του ονείρου μου. 
Τα λόγια σου τα παίρνει ο άνεμος
μα η ακουή τα προωθεί στην καρδιά μου.
Η μυρωδιά σου έρχεται με την αύρα
όσο μακριά κι αν είσαι.
Η γεύση του φιλιού σου δεν φεύγει ποτέ απ’ τα χείλη μου.
Ακουμπώ το βότσαλο 
και γίνεται απαλό σαν το κορμί σου.
Ο έρωτας μετατρέπει τον ήχο σε μουσική 
το σκοτάδι σε φως 
τη μυρουδιά σε ροδόνερο
τη γεύση σε μέλι
και την αφή μου σε άγγιγμα του κορμιού σου.
Θάθελα νάμουν ζωγράφος το πρόσωπό σου να ζωγραφίσω 
θάθελα νάμουν γλύπτης να σμιλέψω το σώμα σου 
έτσι θα μείνουν για πάντα στη μνήμη μου. 
Σου είπα.
Μην ξεβουλώνεις το κρασί, θα ξεθυμάνει.
Έπιασα ξερό το ρόδο στην παλάμη
γέμισε τριμμένα φύλλα η ποδιά μου.

Μπάμπης Τσέλος 

 
Επίσης
2. Α΄ Βραβείο του Διεθνούς λογοτεχνικού διαγωνισμού Σικελιανά 2018 (βράβευση 2019)με το ποίημα «Το χελιδόνι»

Το χελιδόνι

Μια ζωή ταξίδευες με τις δυο φτερούγες
φώτιζες τα σύνορα, φάρος στο μυαλό
όταν έπεφτα, ξάνα μούδινες το χέρι
ήσουν χελιδόνι μου μαύρο και λευκό.

Κουρασμένο κι έφτασες από το ταξίδι
Μάρτη χελιδόνι μου κι είδες συννεφιά.
Κι όταν εξαντλήθηκες στ' ουρανού τα πλάτη
ήρθε χελιδόνι μου κάποια ξαστεριά.

Ήρθες καλοκαίρι μου και ξεπεταρούδι
πέταγες τ' αψήλου μου μες στα δειλινά.
Κι έμεινες Φθινόπωρο έρμο χελιδόνι
όλα τ' άλλα φύγανε κατά το νοτιά.

Αχ πετροχελίδονο σιγοτιτιβίζεις 
και κολλάς στ' ανώφλι μου σβόλους του πηλού.
Όταν σήκωσα ψηλά τη ματιά μου πάλι
έφυγες και έγινες κόκος τ' ουρανού.

3. Α΄ Βραβείο του Διεθνούς λογοτεχνικού διαγωνισμού Καφενείο των ιδεών 2018 με το ποίημα «Αίας ο Τελαμώνιος»

4. Β΄ Βραβείο « « 2018 ποίησης Χαϊκού

 Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου

Οικία Περικλή Γ. Φύκα

Αληθινές ιστορίες

«Τούτου π’ κ’νάου να το ψήσου να του φάου…»

[Αληθινές ιστορίες]

Του Ιωάννη Βράχα

Τα περασμένα χρόνια, η ζωοκλοπή στην Ευρυτανία ήταν στις δόξες της. Όσοι μπορούσαν, κλέβανε. Παρακολου­θούσαν ποιο ήταν το καλύτερο σφαχτό στο κοπάδι, και στην κατάλληλη στιγμή, το άρπαξαν.

—Το κλεμμένο είναι νοστιμότερο, έ­λεγαν.

Το μέρος που ψήνανε τα κλεμμένα, ήταν βαθιές λαγκαδιές ή σπηλιές. Δεν έπρεπε με το ψήσιμο να δώσουν στόχο. Μα  κι  αν  καμιά  φορά πιάνανε  κανέναν, αυτό δεν ήταν ντροπή. Πολλές φο­ρές, σαν περνούσε αρκετός χρόνος, τα μαρτυρούσαν κι οι ίδιοι στην αυλή της εκκλησίας υστέρα από την λειτουργία, και γελούσαν. Κι οι γεροντότεροι, κεί­νοι που δεν μπορούσαν πια να κλέψουν, το είχαν μεγάλη χαρά να λένε ιστορίες τους για κλεψιές.

Το Κράτος λάβαινε αυστηρά μέτρα για την πάταξη της ζωοκλοπής. Χρονιά με τη χρονιά, το κακό λιγόστευε. Μερι­κοί όμως ασίκηδες ζωοκλέφτες, μείνανε. Αυτοί ήταν πανέξυπνοι. Ήξεραν και να κλέψουν και να φυλαχτούν. Σ' ένα χω­ριό —ας μην ειπούμε τα’ όνομά του— έκαναν μεγάλες επιχειρήσεις οι ζωοκλέφτες. Κλέβανε ως κι άλογα από τη Θεσ­σαλία και τα πουλάγανε στο Αγρίνιο και στα Γιάννινα και στο Μοριά. Για να μην τους πιάσουν, τα καλιγώνανε α­νάποδα. Έτσι παραπλανούσαν τις Αρχές.

Σε κείνα τα παλιά ευλογημένα χρό­νια που οι άγιοι κλέφτες —τι, δεν είναι άγιοι μπροστά στους σημερινούς πού κλέβουν με την πέννα τα εκατομμύρια, που βάνουν αντί φάρμακο νερό, και πό­σοι άλλοι τρόποι;— διαλέγανε τις στέρ­φες που γυάλιζε η τρίχα τους για το σουφλί, έκλεψε και στο χωριό μου ένας, μακαρίτης τώρα, μια βετούλα από γει­τονικό χωριό. Αυτός που την είχε, χά­λασε  τον  κόσμο να πιάσει τον κλέφτη.

    Το απόσπασμα ήταν ό φόβος κι ο τρόμος των ζωοκλεφτών. Φρόντιζαν με το καλό και με το ξύλο να βρουν τον κλέφτη κι άμα τον εύρισκαν, αλίμονο του. Καλύτερα να ‘πεφτες στα χέρια Τούρκου, παρά αποσπασματάρχη.

Παλιά Λαμιώτικα Επαγγέλματα

Παλαιά Λαμιώτικα Επαγγέλματα (19^ος – 20^ος αιώνας)

[Του Αθανασίου Καραπατάκη]

Ανάμεσα στα παλιά λαμιώτικα επαγγέλματα, που τείνουν να εκλείψουν και πολλά, σχεδόν, έχουν εκλείψει είναι κι αυτά, τα οποία θα αναφερθούν στη συνέχεια. Απ’ αυτά ορισμένα έχουν προσαρμοσθεί στις καινούριες απαιτήσεις της ζω­ής κι άλλα έχουν εγκαταλειφθεί κι έχουν ξεχασθεί εντε­λώς. Επειδή όμως ο πολιτισμός πέρασε απ’ το στάδιο αυτό και τα επαγγέλματα εκείνα επηρέαζαν για πολλές δεκαετίες την οικονομικοκοινωνική ζωή της περιοχής μας, η επιστήμη της ιστορίας και της κοινωνιολογίας δεν πρέπει να τ' αγνοεί. Τέ­τοια επαγγέλματα ήταν τα εξής:

Τσαρουχάδικα:Προπολεμικά, αλλά και κατά τον περασμένο αιώνα υπήρχαν στην πόλη μας πολλοί, που ασκούσαν το επάγγελμα του τσαρουχά. Ήταν ντόπιες βι­οτεχνίες, που έρχονταν να θεραπεύσουν τις υποδυτικές ανάγ­κες των κατοίκων των ορεινών όγκων της Όθρυος, του Καλλιδρόμου, του Βελουχιού, της Οίτης κλπ. Ενδεικτικό στοιχείο ότι οι κάτοικοι των ορεινών περιοχών ήταν κτηνοτρόφοι και γενικότερα, είχαν άμεση σχέση με την κακοτράχαλη φύση. Φημισμένοι τσαρουχάδες υπήρξαν οι Ραχούτης, Κοτρωνιάς, Γραμμάτος, Κατσίνης κ.ά., το δε επώνυμο «τσαρουχάς» επιχωριάζει στην Φθιώτιδα.

Κουδουνοποιία:Ένα επάγγελμα με άνθηση για πολλά χρόνια, μια και η Φθιώτιδα είχε να παρουσιάσει, τότε, χιλιάδες αιγοπρόβατα. Γνωστός κουδουνοποιός υπήρξε ο Παγουρτζής.

Σιδηρουργεία: Είναι το επάγγελμα, πού σή­μερα προσαρμόσθηκε στις καινούριες κοινωνικές απαιτήσεις. Και σήμερα έχουμε σιδηρουργεία στη πόλη μας γιατί ο σίδη­ρος είναι βιομηχανική ύλη, και συμβάλλει στη δημιουργία α­γαθών. Τότε οι φημισμένοι σιδηρουργοί: Χρόνης (οδός «Βενι­ζέλου»), Χωροφυλακόπουλος (οδός «Ρήγα Φεραίου»), Τζιβελέκης (οδός «Βενιζέλου») και Κουγιούφας, εξυπηρετούσαν τις γεωργικές και οικοδομικές ανάγκες της περιοχής μας.

Παπαγιάννης Σαγρής

ΜΟΝΑΣΤΗΡΑΚΙ ΑΓΡΑΦΩΝ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ
Αύγουστος 1929

Φωτο: Παπαγιάννης Σαγρής
(Του λαογράφου Δημ. Λουκόπουλου 1874-1943)

"...Το βράδυ με το ηλιοβασίλεμα, βρέθηκα μπρος στο μαγαζάκι του χωριού. Πρώτοι ήρθαν και με χαιρέτησαν δυο νέοι, μαθητές Γυμνασίου, ο ένας το παιδί του παπά κι ο άλλος συγγενής του Ταξιάρχης Χρυσικός. Σε λίγο ήρθε κι ο παπάς. Παπαγιάννης Σαγρής τ' όνομά του. Είναι και δάσκαλος του χωριού. Στο σπίτι του θα μείνω το βράδυ. Έξω απ' το μαγαζί είναι κάτι σαν πλατεΐτσα και καταμεσίς της ένας γεροπλάτανος με πολλά φύλλα απ' τον καιρό του Αλήπασα ακόμα απλώνει τους μακρινούς κλώνους του. Από 2 μεριές μπορείς να μπεις στο Μοναστηράκι. Απ' αλλούθε όχι. Βράχος ορθόκοφτος από του νοτιά το μέρος, βράχος ολόμπηχτος αντίκρυ του βουνού Καλόγερος. Την κορφή του πρώτου βράχου τη ζώνει ένα αρχαίο κάστρο. Πήγα και το είδα. Να που κι οι αρχαίοι κατοικούσαν εδώ πάνω. Λίγο παρακάτω απ' τα τείχη τα ερείπια μιας βυζαντινής εκκλησιάς σώζονται αρκετά καλά, ο Αη Γιώργης εκεί. Το Μοναστηράκι το φαντάζομαι για το οχυρώτερο Αγραφοχώρι της παλιάς εποχής. Σωστό κλεφτολήμερο. Να γιατί ο Κατσαντώνης όλο κι εδώ κοντά τριγυρνούσε. Μάθε και το άλλο, πως κρυώτερο νερό απ' του Μοναστηρακιού αλλού δεν πίνεις, κρύο και γάργαρο, σωστός πάγος. Που αλλού λοιπόν να ξεκαλοκαιριάσει ένας κλέφτης! Ο Παπαγιάννης αγαπάει τα γράμματα, διαβάζει βιβλία και γράφει ένα γράψιμο απαράλλαχτο σαν του τύπου. Μου έδειξε ένα χειρόγραφό του και γελάστηκα, το πήρα για τυπωμένο. Στην περιφέρεια του Μοναστηρακιού είναι και μια θέση που τη λένε "στου Τριάφη". Εκεί βγαίνει λίγο νεράκι και τρέχει από πυκνά πολυτρίχια, που εκεί τα λένε σμάχια και μούσκλια. Έτυχε γυναίκα άτεκνη, εκεί πάει μ’ ένα "κρικέλι" (κουλουράκι ανάλατο) και τ' αφήνει στην πηγή μένα νόμισμα. Το πρωί στις 20 Αυγούστου με τον Ταξιάρχη Χρυσικό και το γιο του παπά το Δημήτρη Σαγρή, πήραμε το δρόμο για τη Σπηλιά του Κατσαντώνη..."

Πηγή: Ioannis Elatos Makkas

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου

Ο "Μικρός Σερίφης"

Ο «ΜΙΚΡΟΣ ΣΕΡΙΦΗΣ» του ΠΟΤΗ ΣΤΡΑΤΙΚΗ

ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΚΩΝ ΜΑΣ ΧΡΟΝΩΝ

Πηγή: Ioannis Elatos Makkas

Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 93 ετών ο Παναγιώτης (Πότης) Στρατίκης, εκδότης, συγγραφέας και δημοσιογράφος. Δημιουργός του περιοδικού «Μικρός Σερίφης», στο οποίο υπέγραφε ως Κώστας Φωτεινός. Γεννήθηκε το 1926 και μεγάλωσε στο Κοπανάκι Μεσσηνίας. Στην Αθήνα που εγκαταστάθηκε γνωρίστηκε με σημαντικούς ανθρώπους του Τύπου, όπως ο Στέλιος Ανεμοδουράς, ο Θέμος Ανδρεόπουλος, ο Απόστολος Μαγγανάρης, ο Νίκος Θεοφανίδης, ο Γιάννης Μαρής, ο Ηλίας Μπακόπουλος κ.α. και ξεκίνησε να εργάζεται. στον εκδοτικό χώρο, τον οποίο λάτρευε από παιδί. Η αρχή έγινε με τις μεταφράσεις που έκανε για τα περιοδικά Χτυποκάρδι και Τραστ του γέλιου, ενώ δούλεψε και στην παραγωγή του Μικρού Ήρωα. Ακολούθησε η Μάσκα, του Απόστολου Μαγγανάρη στην οποία εργάστηκε αρχικά σαν διορθωτής κειμένων, όμως αργότερα μετέφραζε αστυνομικά και γουέστερν διηγήματα. Η οξυδέρκειά του τον οδήγησε στο να γράφει και ο ίδιος κείμενα με πρωταγωνιστές τους γνωστούς ήρωες του περιοδικού, όπως ο Ζορρό και το Τσακάλι. Ακολούθησαν οι συνεργασίες του με διάφορα μεγάλα περιοδικά της εποχής όπως τα Ρομάντσο, Πρώτο, Θεατής, Γυναίκα, Φαντασία, Ελληνίδα, Πάνθεον, Βεντέττα, πότε σαν συντάκτης, πότε σαν μεταφραστής και πότε σαν μόνιμος συνεργάτης στα κείμενα. Παράλληλα ασχολήθηκε πολύ και με τη μετάφραση λογοτεχνικών κειμένων. Το 1962 αποφάσισε να κάνει το μεγάλο βήμα και να προχωρήσει ο ίδιος στην έκδοση ενός παιδικού περιοδικού. Είχε έτοιμη την ιδέα, απλώς έπρεπε να βρει και τον κατάλληλο συνεργάτη. Όταν συζήτησε το θέμα με τον φίλο του και σχεδιαστή, Θέμο Ανδρεόπουλο, εκείνος του ζήτησε να κάνουν μαζί αυτό το εγχείρημα. Έτσι την Τρίτη 13 Νοεμβρίου του 1962 σε όλα τα περίπτερα της Αθήνας εμφανίστηκε το νέο περιοδικό: ο Μικρός Σερίφης. Η επιτυχία του περιοδικού αυτού, του οποίου τα κείμενα υπέγραφε σαν «Κώστας Φωτεινός», ήταν μεγάλη και αυτό ανάγκασε τους δύο συνεταίρους να προχωρήσουν στην έκδοση και ενός δεύτερου περιοδικού με τους ίδιους ήρωες. Έτσι γεννήθηκε ο Μικρός Καουμπόυ. Ταυτόχρονα κατάφερε να αποκτήσει τα δικαιώματα για την ελληνική έκδοση ενός επιτυχημένου ξένου κόμικ: του Λούκυ Λουκ. Λίγα χρόνια αργότερα θα ιδρύσει τον Εκδοτικό Οίκο Αδελφοί Στρατίκη, σε συνεργασία με τα αδέλφια του Πέτρο και Χρήστο. Από τότε μέχρι σήμερα, ο Πότης Στρατίκης δεν έπαψε ποτέ να ασχολείται με τα εκδοτικά πράγματα. Έχει γράψει περισσότερα από είκοσι βιβλία με θέμα την Αρχαία ελληνική ιστορία. Τον Ιούνιο του 2006 τιμήθηκε από την Ένωση Συντακτών Περιοδικού και Ηλεκτρονικού Τύπου για την προσφορά του, ενώ ένα χρόνο αργότερα (Ιούνιος 2007), το Ίδρυμα Προαγωγής Δημοσιογραφίας Αθανασίου Β. Μπότση τον τίμησε για την επιτυχημένη διαδρομή του στον Περιοδικό Τύπο, αλλά και για το συγγραφικό και μεταφραστικό του έργο.

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου