Η προίκα της Σταθούς

Η ΠΡΟΙΚΑ ΤΗΣ ΣΤΑΘΟΥΣ

φώτο 1. Μία εμβληματική φωτογραφία, τής οικογενείας τού Αθ. Δημητρακοπούλου, τής συζύγου του Ζωής Κοτοπούλη και τής κόρης των, Σταθούς, αναδεικνύει με ευκρίνεια, τήν ακμαία φυλετική ρώμη, το υψηλό επίπεδο διαβίωσης και για τούς πιό παρατηρητικούς, τήν προοδευτική, τοπική, ενδυματολογική αλλαγή, στήν καμπή τού 19ου- 20ου αι.

Η Σταθού, πού απεικονίζεται, στο κέντρο, τής εμβληματικής αυτής εικόνας, φωτο 1, ανάμεσα στούς γονείς της, Αθανάσιο Δημητρακόπουλο* (Κονδύλη) και Ζωή Κοτοπούλη, ανήκε, στα παλαιά Ιστορικά γένη, τής χώρας τής Ελατείας και τής κοιλάδας τού Κηφισού.

Η Σταθού, έχει φωτογραφηθεί, αναμνηστικά, εν μέσω τών γονέων της, επί τή ευκαιρία σημαντικού γεγονότος τής ζωής της, μάλλον γάμου. Ντυμένη κατά το αρχαίον έθος, με τήν υπέροχη τοπική φορεσιά Δραχμανίου, τον κεφαλόδεσμο με τις μπιμπίλες, τα γιορντάνια και τα φλουριά, το μεταξωτό, χειροποίητο πουκάμισο τού αργαλιού, έργο των χεριών της, ποδιά με τ' αστέρια και τα άνθη, σε πορφυρό πεδίο, βαμμένη με ριζάρι. Φαίνεται έτσι, να μεταφέρει, όλη τήν παράδοση, όλων τών παλαιών, εκείνων χρόνων, σαν προγονική ευλογία, στήν νέα της εστία και οικογένεια, με έργα " χειρών ". Όμως μαζί με όλα αυτά, όπως και στα ακίνητα, κτήματα κ.τ.λ., πού έμειναν μάλιστα, μέχρι σήμερα, ώς τοπωνύμιο λεγόμενο "Προικοδοσία" ή Περιβόλι, Ν. Δ. τής Ελατείας, λόγω εκτάσεως και αξίας, περιλαμβάνονται και κινητά τής εποχής αντικείμενα, τύχη αγαθή διασωθέντα, όπως αυτά τα δύο, χαρακτηριστικά, διακοσμητικά, επιτοίχια πιάτα εποχής, φωτο 2, πού εμφανίστηκαν στήν Ελάτεια, σε χρόνο με σημασία, στο διώροφο, λιθόκτιστο αρχοντικό τής οικογένειας Κοτοπούλη, πού διασώζεται στο κάτω μέρος, τής πλατείας τού Αη Δημήτρη, με χρονολογημένη μαρμάρινη, αρχιτεκτονική πινακίδα, φωτο 3.

Φωτο 2. Ζεύγος διακοσμητικών, ρηχών πιάτων, Αγγλικής κατασκευής, με τούς γάμους τού Γεωργίου Α' και τής Μ. Δουκίσσης Όλγας, πού εισήγαγαν τότε έμποροι τής Σύρας και τής Σμύρνης, κατά παραγγελίαν, με διακόσμηση συνήθως εθνικοπατριωτική, πού ήσαν δημοφιλή. Εδώ οι γάμοι τού βασιλικού ζεύγους, σε υπόλευκο κάμπο, με διακοσμητικές ταινίες και εμβλήματα και μετάλλια με τις Ελληνικές περιφέρειες, μάλιστα η καθ' ημάς Παρνασσίς, με ιδιαίτερη, χωριστή αναφορά, αλλά και αλύτρωτες, όπως η Κύπρος, η Ρόδος, η Θράκη κ.λ.π.

Φωτο 3. Μαρμάρινη πλάκα με επιγραφή ΚΟΤΟΠΟΥΛΙΣ. Σταυρός μαρμάρινος επί βάθρου, με τρείς βαθμίδες, εξώγλυφα κεφαλαία γράμματα, με το όνομα τού ιδιοκτήτη, σε τρείς στιχους ΑΠΡΙΛΗΟΥ 15 Δ. ΚΟΤΟΠΟΥΛΙΣ  Άνω η χρονολόγηση 1875 . Η πολύκλαδη μεγάλη οικογένεια Κοτοπούλη, έδωσε δύο Δημάρχους, τον Ν. Κοτοπούλη 1870-1877 και τον Δ. Γ. Κοτοπούλη 1892-1899, ο οποίος ετιμήθη από τον Γεώργιο Α', με τον τίτλο τού Ιππότη τού χρυσού Σταυρού .(Εφ. Ακρόπολις φ 13 1889). Η διάκριση αυτή απαντά και στα επι τοίχια πιάτα, με τούς βασιλικούς γάμους, τού Γεωργίου Α'και τής Όλγας, τα αργυρά σκεύη και άλλα αντικείμενα τής οικοσκευής τής Σταθούς Δημητρακοπούλου, συζύγου τού Κων. Χριστοδουλάκου, στούς κατιόντες, τού οποίου ανήκει σήμερα, η μνημειακή οικία Κοτοπούλη, η οποία ώς Δημαρχιακή, ενός σημαντικού τοπικού, παράγοντα έπρεπε να είναι επιβλητική, αλλά να μεταδίδει και με εικόνα, τήν βασιλική εύνοια...

Τα συγκεκριμένα αυτά πιάτα, εμφανίστηκαν στήν Ελληνική αγορά, μετά τούς γάμους τού Γεωργίου Α' και της Όλγας, κυρίως για τήν ενίσχυση, τής καθεστωτικής εικόνας, μέσω τών διαφαινομένων συμβολισμών, η στερέωση τού θεσμού τής Βασιλείας, με τήν κυκλοφορία, εικόνων αγαπητών στο Λαό, με το νέο ζευγάρι, να είναι, λόγω τής ομοδόξου, ορθοδόξου, Βασίλισσας, πλησιέστερα στα Εθνικά οράματα.
Η δραστηριότητα μάλιστα τής Μεγάλης Δουκίσσης Όλγας Κωνσταντίνοβα, στο κοινωνικό και φιλανθρωπικό έργο, νοσοκομεία, κοινωφελή ιδρύματα κ.λ.π. δεν ήσαν απαρατήρητα, από τον Ελληνικο Λαό. Όπως και η Ελληνική, παραδοσιακή ενδυμασία της, στήν φωτο 4, πού άγγιζε τήν βαθειά πίστη, τού απλού λαού, για το ξανθό γένος, πού θα έδινε προοπτική και ελπίδες, για τα όνειρα, γενεών και γενεών, ματαίως βέβαια. ( Έτσι κάπως και το όνομα Όλγα, καταχωρήθηκε στο Ελληνικό ονοματολόγιο και στήν Χώρα τής Ελατείας, όπως η γιαγιά μου Όλγα Αργυρίου κ.λ.π.) 

Φωτο 4. Αργυρά σκεύη εποχής, από τήν προίκα τής Σταθούς, αστικού ύφους, 
μάς αφηγούνται, τήν δική τους διαδρομή

Όμως ένα σημαντικό, άλλο γεγονός, πού συντάραξε τήν Ελληνική Κοινωνία, τα χρόνια αυτά ( 1884 ), πού συνδέεται με τήν Βασίλισσα Όλγα, ήταν η εύρεσις τού" Λίθου τής Κανά", στις ανασκαφές, τού Γάλλου αρχαιολόγου καθηγητού Pierre Paris, στα ερείπια τού αρχαίου Άστεως Ελατείας, η ανακοίνωση τού Γάλλου Ακαδημαϊκού και Βυζαντινολόγου Charles Diehl, πού ανήγγειλαν χρονολογημένο εύρημα, με αναφορά, κατευθείαν στο πρώτο θαύμα τού ΚΥ, στήν στήν Κανά τής Γαλιλαίας...ούτος εστίν ο λίθος από Κανά τής Γαλιλαίας...σαφέστατο.( 5ος μ.χ. αι.). Η Βασίλισσα, ορθόδοξη, βαθειά θρησκευόμενη, αμέσως συνέστησε τριμελή επιστημονική Επιτροπή, αποτελούμενη από τον Μητροπολίτη Ν. Καλογερά, τον Σπ. Λάμπρο και τον αρχιτέκτονα-αρχαιολόγο Δαίρπφελδ, να μεταβεί επί τόπου και να μελετήσει το εύρημα, ίσως και να το μεταφέρει στήν Αθήνα, όπως και έγινε, ...ουχί άνευ τών ισχυρών ενστάσεων τών κατοίκων Ελατείας...όπως αναφέρουν οι εφημερίδες τής εποχής. Σε ανταπόδοση μάλιστα τής αρπαγής αυτής, εδώρησε στον Ναό τού Αη-Δημήτρη Ελατείας, όπου απόκειτο, δύο καμπάνες, δύο κρυστάλλινους πολυελαίους, έναν κεντημένο επιτάφιο κ.α. Η περιπλάνηση τού Λίθου τής Κανά συνεχίστηκε, με τήν μεταφορά και τήν τοποθέτησή του, στον ναό, τής Γοργοεπηκόου Αθηνών, ώς τράπεζα Θείας Μεταλήψεως, μάλιστα λέγεται ότι επ' αυτής, τοποθετήθηκαν τα στέφανα τού Β. Κωνσταντίνου και τής Σοφίας, για ευλογία, σήμερα ευρίσκεται στις αποθήκες τού Β. Χ. Μ. Αθηνών. ( Για τούς ενδιαφερομένους υπάρχει πλούσια σχετική βιβλιογραφία, με αρθρογραφία τού Μητροπολίτου- καθ. Πανεπ. Νικηφ. Καλογερά (Εφημερίς Απόλλων σ. 407), τού καθ. Σπ. Λάμπρου (Ν. Ελληνομνήμων 1 1904) και κυρίως η ανακοίνωση, τού έγκριτου Βυζαντινολόγου Ch. Diehl, στο B.C.H. 9 και στο P. Paris ELATEE 1892 Thorin Paris, αλλά και νεώτερες ( 1973 Roma) M.Guarducci Epigrafia Greca. Αλλά δεν είναι δυνατόν, ούτε αρμόζει στον χώρο, και, κυρίως στο σεπτό εύρημα, αναλυτικότερη εδώ παρουσίαση. Το συνοπτικό αφήγημα, για τήν προίκα τής Σταθούς, είναι μία ευκαιρία, για όσους αρέσκονται να πλοηγούνται, στις μικρές παράπλευρες καθημερινές ιστορίες, πού σύρουν μαζί τους, τα οικογενειακά κειμήλια, για να σχηματοποιήσουν, τήν εικόνα τού πρόσφατου παρελθόντος, πού έζησαν οι πρόγονοί μας, τις διαφαινόμενες κοινωνικές κατατάξεις, πού μετασχηματίστηκαν σε κομματικές παρατάξεις, στις περιφερειακές μικροκοινωνίες.

Η βασίλισσα Όλγα με ελληνική φορεσιά

* Ο Αθ. Δημητρακόπουλος εκ Δραχμανίου, υπογράφει μεταξύ τών οπλαρχηγών, στήν Μάχη τής Αράχωβας, με τον Γ. Καραϊσκάκη και ο Ανδρέας Κοτοπούλης είναι αφιερωτής παλαιάς εικόνας, ευρισκομένης στο Ιερό τού Αη Δημήτρη, χρονολογημένη το 1836, Ο ΜΕΓΑΣ ΑΡΧΙΕΡΕΥΣ.

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου