Ξωκλήσια

ΤΑ ΞΩΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΟΥ

& ΤΑ ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ ΤΟΥΣ

του Τάκη Ευθυμίου

 Πανηγυριώτες χορεύουν στους Αγίους Αποστόλους τα πρώτα-πρώτα  χρόνια

ΟΙ ΔΩΔΕΚΑ ΑΠΟΣΤΟΛΟΙ

Είναι το ξωκλήσι με τη μεγαλύτερη και θαυμαστότερη ιστορία,  αφού χτίστηκε ύστερα από τα αξιοπερίεργα γεγονότα που προηγήθηκαν, σύμφωνα με τα οποία η Σωτήρω Κωστούλα οραματίστηκε τους 12 Αγίους Αποστόλους, οι οποίοι της υπέδειξαν να ερευνήσουν στη θέση Παλιοκλήσι για να ανακαλύψουν θεμέλια παλιού ναού που ήταν αφιερωμένος στη μνήμη τους και να χτίσουν νέο. Πράγμα που και έγινε.

     Λεπτομέρειες γι’ αυτό το γεγονός περιγράφω στο ειδικό θέμα: «Τα Οράματα της Σωτήρως Κωστούλα» στην ετικέτα ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ.

     Κάθε χρόνο στη μνήμη των Αγίων Αποστόλων στις 30 Ιουλίου πλήθος προσκυνητών προστρέχει για να τους τιμήσει, ενθυμούμενοι οι παλιότεροι τη θαυμαστή ιστορική του ύπαρξη.

Ο ίσκιος της γέρικης βελανιδιάς των Αγίων Αποστόλων αποτελούσε
αποκούμπι ανάπαυσης & περισυλλογής για τους πεζοπόρους προσκυνητές

Ο ΑΗ ΓΙΑΝΝΗΣ

 Στις 29 Αυγούστου με ιδιαίτερη κατάνυξη και σεβασμό σύσσωμοι οι Αγιωργίτες και αρκετοί ξενοχωρίτες τιμούν με την παρουσία τους, στο ομώνυμο ξωκλήσι, τη μνήμη της αποτομής της τίμιας κεφαλής του Αγίου, ενδόξου, προφήτη Προδρόμου και βαπτιστή Ιωάννη. Επί Τουρκοκρατίας οι αλλόπιστοι είχαν κάψει το ξωκλήσι του Άη Γιάννη και όταν η πατρίδα μας απελευθερώθηκε, το ξανάχτισαν οι Καρκανοπουλαίοι με τη συνδρομή των Υφανταίων, Τολιαίων και Ευθυμαίων. Το σημερινό ξωκλήσι ανακαινίστηκε ριζικά το 1980. Στο πανηγύρι πάντα τηρούσαν με αυστηρότητα τη νηστεία για να τιμήσουν το λυπητερό γεγονός του αποκεφαλισμού του Ιωάννη από τον Ηρώδη, αλλά και επειδή ο άγιος ασπάστηκε υποδειγματικά την αυστηρότατη νηστεία. Γι' αυτό υπάρχει το έθιμο να μαγειρεύονται σε καζάνια νηστίσιμα φαγητά, όπως φασολάδα και κοκκινιστό ρύζι που διανέμονται δωρεάν στους πανηγυριώτες. Μια παράδοση αναφέρει ότι κάποιος βοσκός στα Καταμπέλια που επιχείρησε να παραβεί τη νηστεία του Άη Γιαννιού βρήκε τραγικό θάνατο από αστροπελέκι.

Παλιά, παραδοσιακές δημοτικές κομπανίες συμμετείχαν στο πανηγύρι με τον αυθεντικό τους τρόπο και διασκέδαζαν τους πανηγυριώτες. Οι αιωνόβιες βελανιδιές δροσίζουν με τον ίσκιο τους ευσεβείς προσκυνητές.

Κάτοικοι της Ζιώψης με τα γιορτινά τους στο πανηγύρι του Άη Γιάννη

Ο ΑΗ ΘΑΝΑΣΗΣ

Κουρνιασμένο στο νοτιότερο πλάτωμα της Ζιώψης, σαν άλλος βιγλάτορας το ξωκλήσι του Άη Θανάση ατενίζει τους γύρω λόφους και πρώτο καλοδέχεται τους επισκέπτες της παλιάς Ζιώψης. Το τωρινό κτίστηκε εκ θεμελίων το 1980 σε αντικατάσταση του παλαιού. Με τις γενικευμένες καθιζήσεις του 1906 χρησιμοποιήθηκε προσωρινά σαν σχολείο. Πλησίον του σώζεται αιωνόβια πελώρια βελανιδιά όπου υπήρχε νεκροταφείο για τους αυτόχειρες, γιατί σύμφωνα με τη θρησκευτική παράδοση ο Άγιος Αθανάσιος έδειχνε ανοχή και συγχωρούσε τους αυτοκτονούντες. Η μνήμη του αγίου τιμάται στις 18 Ιανουαρίου. Ο περίβολος χώρος του χρησιμοποιείται για παρκάρισμα των αυτοκινήτων κατά το πανηγύρι των Αγίων Πάντων.

Ο ανακαινισμένος Άη Θανάσης

Ο ΑΗ ΛΙΑΣ

Ακροβολισμένος στο σύρραχο του Ασπρόκαμπου ο Άη Λιας στέκει εκεί πάντα πιστός θεματοφύλακας της θρησκευτικής παράδοσης που θέλει τον προφήτη Ηλία να αναζητεί καταφύγιο σε ψηλή κορφή όπου εκεί οι ντόπιοι κάτοικοι αγνοούσαν το κουπί και τη θάλασσα.

Οι Καλυβαίοι θεωρούνται οι νεότεροι κτήτορες. Το 1989 επισκευάστηκε με ιδιαίτερη φροντίδα και επιμέλεια. Οι δίριχτες κεραμοσκεπές του ξωκλησιού ατενίζουν ασύμβατες και μεγαλόπρεπες τον ουρανό. Παλιότερα, ελάχιστοι προσκυνητές διέθεταν το σθένος να επισκεφθούν το ξωκλήσι στη μνήμη του Αγίου στις 20 Ιουλίου, γιατί απαιτούσε πολύωρη πεζοπορία. Σήμερα, βατός αγροτικός δρόμος οδηγεί εύκολα τους εποχούμενους προσκυνητές στον τόπο του ξωκλησιού για να τιμήσουν τη μνήμη της πυρφόρου ανάβασης του ενδόξου προφήτη Ηλία στους ουρανούς.

Ο πετρόχτιστος Άη Λιας στην αρχική του μορφή

Η ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

Ανήκει στην ενορία του Νεοχωρακίου, οι κάτοικοι του οποίου πρωτοστάτησαν στο χτίσιμο του ξωκλησιού. Την παραμονή της μνήμης της Αγίας Παρασκευής τελείται επίσημος εσπερινός, όπου συρρέει πλήθος κόσμου και ακολουθεί τρικούβερτο πανηγύρι με ψητά, ποτά, δημοτική ορχήστρα και χορό. Η Αγία Παρασκευή είναι πολύ αγαπητή στους κατοίκους του χωριού μας, γιατί ύστερα απ’ την πραγματοποίηση πολλών θαυμάτων οδήγησε χιλιάδες ειδωλολάτρες στο Χριστιανισμό, γι' αυτό βρήκε μαρτυρικό θάνατο με αποκεφαλισμό από τους τυράννους και η ψυχή της φτερούγισε στη βασιλεία των ουρανών. Κάθε χρόνο την ημέρα που εορτάζει στις 26 Ιουλίου οι προσκυνητές συμμετέχουν αθρόα στην πανηγυρική θεία λειτουργία και αρτοκλασία. Το ξωκλήσι ανακαινίστηκε  καλαίσθητα με δωρεές  των κατοίκων το 1976 και διαμορφώθηκε κατάλληλα  ο περίβολος χώρος. Η τοποθεσία είναι περίβλεπτη και προσφέρεται ως χώρος αναψυχής.

Ο μαγαζάτορας αείμνηστος Γιώργος Τσώνος στο πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής
έτοιμος να εξυπηρετήσει τους πανηγυριώτες με ψητά και ποτά για το γλέντι

Η ΠΑΝΑΓΙΑ



 Το ξωκλήσι της Παναγίας, της δικιάς μας Παναγίας των λόφων της Ζιώψης, είναι το λατρεμένο προσκυνητάρι όλων των Αγιωργιτών που συρρέουν κατά κύματα στο γιορτασμό της Κοίμησης της, για να πανηγυρίσουν τη θαυμαστή ολόσωμη μετάβαση της στους ουρανούς. Κάποιος Μαγκλάρας φέρεται να είναι ο κτήτορας. Η καλαίσθητη αναστήλωση του ξωκλησιού πραγματοποιήθηκε το 1983. Η επιμέλεια στο σχεδιασμό, η σημασία στη λεπτομέρεια, ο σεβασμός στο αιώνιο δέσιμο της στουρναρίσιας κοκκινόχρωμης πέτρας με το ξύλο και το χώμα δίνουν το δικαίωμα στη φύση να 'χει το γενικό πρόσταγμα στη διακόσμηση του αξιαγάπητου ξωκλησιού της Παναγίας.

 Παμπάλαια φωτογραφία με προσκυνητές στο πανηγύρι της Παναγίας


Ανηφορίζοντας για την Παναγία με τα γαϊδουράκια και τα πόδια

ΑΗ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ

Κοντά στο χώρο που σήμερα βρίσκεται το μικρό, νεόκτιστο ξωκλήσι του Αγίου Χαράλαμπου υπήρχε εκκλησία, όπου κατά τις αφηγήσεις γερόντων γινόταν κανονικό πανηγύρι στις 10 Φεβρουαρίου που γιορτάζει ο άγιος, αλλά καταστράφηκε κατά την Τουρκοκρατία. Ως κτήτορας της εκκλησίας αυτής εμφανίζεται κάποιος Γόνης, κατά το έτος 1810. Στην ίδια τοποθεσία ο Σεραφείμ Προβόπουλος έκτισε αργότερα το πετρόχτιστο εκκλησάκι ανάμεσα σε γέρικες βελανιδιές, το οποίο κατέρρευσε λόγω παλαιότητας. Το 1998 κτίστηκε το υπάρχον, βορειοδυτικότερα όμως σε ξέφωτο για ευκολότερη πρόσβαση. Το νεόκτιστο εκκλησάκι διαθέτει την αυθεντικότητα του κατάλευκου χρώματος με φόντο τι ς κορυφές του Βελουχιού.

    Ευλαβικοί προσκυνητές απολαμβάνουν το τσιπουράκι τους στο
πανηγύρι του Άη Χαράλαμπου


Το παλιό ξωκλήσι του 'Αη Χαράλαμπου που έχτισε ο Σεραφείμ Προβόπουλος



Ο σημερινός Άη Χαράλαμπος

Ο ΑΗ ΤΑΞΙΑΡΧΗΣ

Βόρεια της Ζιώψης υπάρχει τοποθεσία με την ονομασία Άη Ταξιάρχης. Σωροί ερειπίων μαρτυρούν την ύπαρξη κάποιου προσκυνήματος. Πάντως κανένας από τους ζώντες κατοίκους του χωριού μας δε θυμάται κάτι σχετικό, εκτός του τοπωνυμίου, που να συνηγορεί στην ύπαρξη του Άη Ταξιάρχη. Ευχής έργο θα ήταν να ανοικοδομηθεί νέο προσκύνημα σε ένδειξη λατρείας και σεβασμού προς την αγιοσύνη του.

Συμπερασματικά, τονίζεται ότι η θρησκευτικότητα των κατοίκων μετουσιώθηκε σε πράξη και κτίστηκαν οχτώ ξωκλήσια. Η ανακαίνιση τους επίσης υπήρξε ένα κολοσσιαίο τόλμημα για τα πενιχρά μέσα της ενορίας μας και όλες οι καλοπροαίρετες ενέργειες αξίζουν συγχαρητήρια.