Κεντημένο μαξιλάρι

ΕΝΑ ΚΕΝΤΗΜΕΝΟ ΜΑΞΙΛΑΡΙ ΓΙΑΝΝΙΩΤΙΚΟ

Του Παναγιώτη Δημάκη, υπεύθυνου του Ιστορικού Αρχείου

Δήμου Αμφικλείας-Ελατείας

…Γιαννιώτικα, Σμυρνιώτικα, Πολίτικα, τραγούδια Ανατολίτικα... πώς η ψυχή μου σέρνεται μαζί σας… Παραφράζοντας, τον μεγάλο εθνικό μας ποιητή Κωστή Παλαμά, ας αφήσουμε τήν ψυχή, αλλά και τήν ματιά μας, να περπατήσει, στα χλοερά ολάνθιστα, ανοιξιάτικα, πολύχρωμα, βοσκοτόπια και λιβάδια, τών υπερήφανων, χαριτωμένων, Ηπειρωτικών βουνών, πού τα άξια χέρια, τών ανωνύμων γυναικών, πού ανέβασαν, με τήν λαϊκή κεντητική τέχνη, στα ψηλότερα σκαλιά τής πρωτογενούς δημιουργίας, να μάς ταξιδεύουν. Να μάς ταξιδεύουν στα καλύτερα ταξίδια, πού είναι αυτά, τού νού και τής φαντασίας.Τα μεγάλα κέντρα τής Ελληνικής κεντητικής, η Πόλη, η Σμύρνη και τα παράλια τής Ιωνίας, τα Νησιά, τα Γιάννενα, είναι πού έδιναν τον βηματισμό, στήν παράδοση και στήν λαϊκή ευαισθησία, να εκσυγχρονίζεται, κρατώντας όμως τήν εθνική, διακριτή υπόσταση, πού ενώ ανανεώνεται, με τα νέα ρεύματα, σφραγίζει τις δημιουργίες της, με τήν λιτή, αξεπέραστη Ελληνική χάρη. Το δειγματολόγιο, τών κεντημάτων είναι μέγα, έργα οργανωμένων εργαστηρίων, αλλά και από ανώνυμες κεντήστρες, στα μικρότερα οικιστικά κέντρα και χωριά. Έχοντας ξεπεράσει μάλιστα, τις βιοτικές ανάγκες, ανεβάζουν τον πήχυ, με τήν διακόσμηση όχι μόνον ενδυμασιών, αλλά καί διακοσμητικών μαξιλαριών, όπως αυτό τής φωτο, πού είναι Γιαννιώτικο και αποτελεί πολύτιμο γαμήλιο δώρο, χλιδής και αρχοντιάς, όπως συνηθίζουν οι Ηπειρώτες. Πρόκειται για ένα κέντημα, με φυσιοκρατικό θέμα, με πολύχρωμα ανισομεγέθη άνθη, πυκνά επαναλαμβανόμενα, σε πεδίο υπόλευκο, με πλακοβελονιά, ριζοβελονιά φουσκωτή και κλωστές μεταξωτές, βαμμένες με φυσικές ουσίες, πού επιτυγχάνουν και χρωματικές, χαρακτηριστικές διαβαθμίσεις. Το μαξιλάρι αυτό τού 19ου αι., περιτρέχει, διαχωριστικό, νεώτερο επιρραμμένο κορδόνι. Όπως είναι φυσικό συνοδεύεται, από ένα συναρπαστικό αφήγημα, πού αφορά, στήν νεώτερη ιστορία και θα έχουμε τήν ευκαιρία, να μοιραστούμε αργότερα. Και ένα απόσπασμα στιχουργήματος συμπατριώτη μας, από το Δραχμάνι, με τήν ευκαιρία, τής κατάληψης τών Ιωαννίνων...κρατήστε τ' άλογά σας φίλοι μου...έχουμε πολλά ακόμη να πούμε. 

...Από το μάτι τής σκλαβιάς, το φονικό κρυμμένες, μέσα σ’ αποσκοτον οντά, στα Γιάννενα κλεισμένες, πανέμορφες και δροσερές, γελούσες κορασίδες, ξομπλιάζουν ένα κέντημα... επάνω στα μεταξωτά και πάνω στα βελούδα, κένταγαν και λέγανε τραγούδια... Με τέχνη με ψιλοδουλειά και τήν χρυσή βελόνη...

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου