Φθιωτικός Τυμφρηστός: Η Καρύτσα & ο Άγιος Δημήτριος

Τετάρτη 27 Ιουνίου 2018

Η Καρύτσα & ο Άγιος Δημήτριος

Αποστολή στην όμορφη Καρύτσα Καρπενησίου

και τον Άγιο Δημήτριο

(Για πληροφορίες για τον παιδικό, εφηβικό τόπο τής μάνας μου Δέσπως

και φωτογράφηση του έργου του παππού μου Στέλιου Υφαντή)

Νίκος Δ. Παπαδιονυσίου, ΜΜΜ/ΕΜΠ

Από την Καρύτσα Ευρυτανίας

Την Καρύτσα (Καρίτσα)την αγαπούσα από παιδάκι χωρίς καν να την έχω επισκεφτεί, παρόλο σχεδόν κάθε χρόνο καλοκαίρι με το κλείσιμο των σχολειών βρισκόμουν στη Μεγάλη Κάψη, γενέθλιο τόπο μου. Το ίδιο και για πολλά χρόνια της νιότης μου, πλην αυτών, πολλών, που ακολούθησαν τον αιφνίδιο από οικιακό ατύχημα θάνατο της μάνας μου.

Από τη μέση ηλικία μου και μετά, δυο τρεις φορές προσπάθησα ν’ ανέβω χωρίς σωστή πληροφόρηση και κατάλληλο μέσο με αποτέλεσμα ν’ αστοχώ..

Από την Καρύτσα καταγόταν η μάνα της μάνας μου Φώτω, το γένος Ξοΐνη(;) σύμφωνα με πληροφορίες προφορικές, όχι εντελώς σίγουρες, του Παναγιώτη Αναστασόπουλου, πρώην Προέδρου της Κοινότητας, καθώς μέχρι το 1915 δεν γράφονταν στα μητρώα τα …κορίτσια όπως άκουσα…

Την Φωτεινή είχε νυμφευτεί σε πρώτο του γάμο ο Αγραφιώτης-Μεγαλοκαψιώτης Στυλιανός Υφαντής του Δημητρίου, εκκλησιαστικός λεπτουργός (ξυλογλύπτης) και ιεροψάλτης, με την οποία απέκτησαν τρία αγόρια και δυο κορίτσια, με μικρότερη την Δέσπω. Γνώρισε την Φώτω, το όνομά της έχει η αδελφή μου, πριν την διάρκεια της κατασκευής του τέμπλεου (τέμπλου) και των άλλων της εκκλησιάς του Άη Δημήτρη του χωριού της από τον ίδιο το 1904…

Με τον θάνατο της Φώτως και των παιδιών της στο Καρπενήσι, πλην της μάνας μου Δέσπως το1918 με την παγκόσμια θανατηφόρα γρίπη, ο Υφαντής έφερε την μικρούλα Δέσπω στα 6 της στην Καρύτσα όπου έζησε μέχρι τα 16 της με συγγενείς της, μέχρι που ο Υφαντής νυμφεύτηκε με προξενιό της αδελφής του γιαγιάς Αναστασίας Ανδρέαινας Φλέσσα, παντρεμένης στο Κάψη, την Ρήνω (Ειρήνη Ποντικού)…

Άλλος ένας είναι ο λόγος της αγάπης μου για την Καρύτσα.

Σ΄ αυτήν έζησαν καλά αλλά και πικρά χρόνια αγαπημένοι συγγενείς από τη μεριά της γιαγιάς Φώτως και την μάνας μου Δέσπως, μιας οικογένειας.. Της οικογένειας του Κώστα και της Μαρίας, μικροθειάς της μητέρας μου, που τους χώρισε η λαίλαπα του Εμφύλιου. Την Μαρία με την μια της κόρη, την Παναγιώτα, στο βουνό, τον Κώστα με τον Χρήστο, την Κατίνα και την πανέμορφη Ευγενία μακριά από το χωριό τους όταν ο Στρατός τους έκανε ανταρτόπληκτους απομακρύνοντάς τους όπως όλους στα μέρη μας.

Από την Καρύτσα Καρπενησίου

Έκλαψα την Μαρία παιδάκι στα 8 μου καθώς την έβλεπα με την μάνα μου κλεισμένη σε φυλακή γυναικών στον Πειραιά με την παράδοσή της μέχρι που αφέθηκε ελεύθερη και συνέχισαν την ζωή τους με τον Κώστα στη Καρύτσα.

Έξω από τον Άγιο Δημήτριο Καρύτσας

Έκλαψα περισσότερο για την 16χρονη Παναγιώτα, όταν πήγε ή την πήραν στο βουνό, μετρώντας κάθε χρόνο που περνούσε τα χρόνια της. Ασχολήθηκα τελευταία φορά πριν 4-5 χρόνια για τυχόν νέα της ρωτώντας, γηραιός πλέον, σε έκθεση για τον Εμφύλιο της Βουλής των Ελλήνων, παρόλο που μου ήταν ξεκάθαρο από χρόνια ότι σε κάποια βουνοκορφή ξασπρίζει ότι και αν έχει ξεμείνει από τα κοκαλάκια της.

Την Κατίνα, κοπέλα, την έβλεπα πολύ συχνά παιδί καθώς η μάνα μου φρόντισε να την πάρει βοηθό της η νονά μου ιδιοκτήτρια δημοτικού ιδιωτικού σχολείου στον Καραβά του Πειραιά, στην τότε γειτονιά μου πριν τον θάνατο των γονιών μου. Την έβλεπα και αργότερα, μέχρι που έφυγε κι΄ ο αδελφός μου Κώστας, πλέον κοινωνικός αυτός καθώς οργάνωνε επισκέψεις στο σπίτι της και του Κώστα του άνδρα της. Έμαθα από τον Παναγιώτη τον Αναστασόπουλο πως έφυγε πέρυσι κι΄ αυτή στα 85..

Τον πατέρα Κώστα, τον Χρήστο και την τότε μερικά χρόνια, παιδούλα, μεγαλύτερή μου Ευγενία τους είδα μια- δυο φορές στο σπίτι μας στον Καραβά του Πειραιά..

Ανεβαίνοντας τα σκαλιά να μπω στον Άγιο Δημήτριο το μυαλό μου με πήγε πίσω. Όταν η μάνα μου, παιδούλα και στην εφηβεία της, τα ανέβαινε να λειτουργηθεί. Στην σημερινή μου ηλικία λίγο έλειψε να κλάψω. Συγκρατήθηκα μην και με ιδούν οι συνοδοί μου..

Είναι τελικά δυνατόν να μην αγαπάς αυτό το χωριό;;…

Από το τέμπλο του Άη Δημήτρη του Στέλιου Υφαντή, άλλο ένα από τα 34 του στη Ρούμελη…

Από το τέμπλο του Άη Δημήτρη Καρύτσας Καρπενησίου του παππού μου Στέλιου Υφαντή,

ένα από τα ομορφότερά και παλαιότερά του

Πλέον του τέμπλεου της εκκλησιάς υπάρχουν και σπουδαία άλλα εκκλησιαστικά έργα όπως ο άμβωνας, το δεσποτικό, το εικονοστάσι και ένας υπέροχος επιτάφιος. Τα φωτογράφισα και τα παρουσιάζω παρακάτω παρόλο που ο παππούς μου Στέλιος Υφαντής δεν τα αναφέρει σαν έργα του στο χειρόγραφο δικό του σημείωμα που μας έγραψε μετά δικές μου φορτικές παρακλήσεις, αναφέροντας μόνο το τέμπλεον... Αυτό γιατί παρόλες τις μικρές ελλείψεις τους και μικροδιαφορές στην τεχνική, όπως π.χ. έλλειψη κεφαλών λεόντων στο κάτω του δεσποτικού, δεξιά κι΄ αριστερά, ο αν υπήρχε άλλος ξυλογλύπτης ακολούθησε με σχολαστική ακρίβεια σχέδια του Υφαντή. Κάτι που είναι αισθητό επίσης είναι όπως φαίνεται κάποια ανεπαίσθητη αραίωση στο σκάλισμα των στοιχείων, καταφανή όμως σε γνώστες, ειδικά βλέποντας την εργασία στο τέμπλο και συγκρίνοντάς την στις υπόλοιπες κατασκευές.

Ο άμβωνας του Αγίου Δημητρίου

Το δεσποτικό και το προσκυνητάρι του Αγίου Δημητρίου Καρύτσας Καρπενησίου

Θέλω να ευχαριστήσω τον αγαπητό Καρυτσιώτη Παναγιώτη Αναστασόπουλο για τις πληροφορίες του, το άνοιγμα του Ιερού Ναού και την υπομονή του να μας καθοδηγήσει να φτάσουμε στην Καρύτσα. Ομολογώ ότι υπήρξα τυχερός σε σύγκριση με προσπάθειές μου σε άλλες εκκλησιές με έργα του Υφαντή στα μέρη μας και τις αποτυχίες να βρω πρόθυμο κλειδοκράτορα…

Επίσης τον φίλο Μεσαιοκαψιώτη Νίκο Παπαηρακλή, καθηγητή φιλόλογο επιθεωρητή Μέσης Εκπαίδευσης και ιεροψάλτη στην Σπερχειάδα, γνώστη των μερών μας και πολύτιμο συνοδό μου τα τελευταία δυο χρόνια

Ο Νίκος μου έδωσε το τηλέφωνο ιερέα κοντινής εκκλησιάς που του τηλεφώνησα χωρίς να το βρω με αποτέλεσμα το τηλέφωνο να γυρίσει στο γραφείο του σεβαστού ηγούμενου της Μονής Προυσού. Με τηλέφωνο κινητό που μου έδωσε ο τελευταίος που τον υπερευχαριστώ και μέσω επιτρόπου άλλης εκκλησιάς της Ποταμιά, πέτυχα τον Παναγιώτη και όλα πήγαν τελικά καλά…

Τελειώνοντας και παρόλο δεν είναι του θέματος παρόλο το πληροφορήθηκα και για την Καρύτσα που τον χειμώνα έχει τρεις κατοίκους, προσθέτω την ανησυχία μου για τα ορεινά μας χωριά που συνεχώς φθίνουν ώστε σε μερικά χρόνια να υπάρχει, ίσως, ένας φύλακας απλά να τα φυλάει.

Ντροπή γι΄ αυτούς που με πρόσχημα να κρατήσουν τ΄ Άγραφα απείραχτα από την αιολική ενέργεια, θα διώξουν τελικά και τους τελευταίους που θα έμεναν αν εύρισκαν μια δουλίτσα. Χαμηλού επιπέδου, φτιάχνουν χάρτες της Ευρυτανίας που με κλίμακα που τους συμφέρει παρουσιάζουν αιολικά και ανεμογεννήτριες σαν τέρατα. Εύχομαι καθώς εμείς οι μεγαλύτεροι δεν θα υπάρχουμε, όλοι αυτοί να επιζήσουν για ν’ αντιληφθούν, αν έχουν τη στοιχειώδη ευαισθησία, ότι υπήρξαν οι απόλυτοι υπεύθυνοι της καταστροφής…