[Του Τάκη Ευθυμίου, δασκάλου-συγγραφέα]
Ήταν το 1956,
χρονιά δύσκολη και φτωχική, τότε που ο ιδρώτας ήταν το μόνο νόμισμα που
κυκλοφορούσε στα χωριά της Ρούμελης. Με
καταγωγή από το μαστοροχώρι Άη Γιώργη Φθιώτιδας, οι εργάτες του μόχθου στην γειτονική κωμόπολη της Μακρακώμης γονάτιζαν πάνω στις πέτρες, και με σφυριά στα χέρια, με τα μπράτσα γυμνά και
μαυρισμένα από τον ήλιο, έσπαζαν το βράχο για να γεννηθεί ο δρόμος. Κάθε χτύπος
σφυριού ήταν ένας παλμός της ζωής, ένα στοίχημα με τη μοίρα: να γίνει ο τόπος
τους λίγο πιο βατός, λίγο πιο φωτεινός.
Η φωτογραφία, θαμπή πια απ’ τα χρόνια, κρατάει τη στιγμή σαν προσευχή. Δείχνει τους εργάτες της πέτρας, με τα μάτια σφιγμένα στο φως και τη σκόνη. Ανάμεσά τους, ο Ηλίας Μυλωνάς —ο επικεφαλής και φωτογράφος— χωρίς φανελάκι, με βλέμμα περήφανο. Εκείνος όχι μόνο καθοδηγούσε τα χέρια αλλά και φύλαγε στη μνήμη του χωριού τη μορφή του μόχθου, πατώντας το κουμπί της μηχανής σαν να σταματούσε τον χρόνο.
Στην εικόνα δεν υπάρχουν πολυτέλειες. Υπάρχουν μόνο οι
πέτρες, ο ιδρώτας και η συλλογικότητα. Εκείνοι οι άνθρωποι δεν έχτιζαν απλώς
δρόμο∙ ύφαιναν την ένωση των τόπων, τη φλέβα που θα ένωνε τη Λαμία με το
Καρπενήσι. Ο ήχος του σφυριού πάνω στην πέτρα αντηχούσε σαν ψαλμός κι η σκόνη
που σηκωνόταν έμοιαζε θυμίαμα της εργατιάς.
Τα χέρια τους, ροζιασμένα και βαριά, γνώριζαν από κόπο
μα όχι από παράπονο. Γιατί τότε, το μεροκάματο δεν ήταν μόνο για το ψωμί, ήταν
για την αξιοπρέπεια. Ήταν το “να μπορείς να κοιτάς τον ήλιο κατάματα”, όπως θα
‘λεγε ο ποιητής.
Κι έπειτα στα δρομάκια που θα γίνονταν άσφαλτος, θα
περνούσαν χρόνια μετά αυτοκίνητα, άνθρωποι, εποχές. Κανείς ίσως δεν θα θυμόταν
πια τα σφυριά, τη σκόνη, το σκληρό μεσημέρι. Μα η φωτογραφία αυτή σώθηκε – και
μαζί της σώθηκε και η ψυχή εκείνης της Ρούμελης: η ψυχή της πέτρας, του ιδρώτα,
και της αθόρυβης περηφάνιας.
Κι αν σήμερα σταθεί κανείς σ’ εκείνον τον δρόμο, θα
νιώσει ίσως, κάτω απ’ την πίσσα και την άσφαλτο, να χτυπά ακόμα ένας ρυθμός — ο
ρυθμός των ανθρώπων που έφτιαξαν με τα χέρια τους την ίδια τους τη μοίρα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου