Τα "πυρσεία" της αρχαιότητας

Τα «πυρσεία» της αρχαιότητας και

 η μετάδοση της πτώσης της Τροίας

Σύμφωνα με τον Πολύβιο, την πυρσεία, δηλαδή την οπτική αναμετάδοση σημάτων με φλόγες, εφεύραν οι Κλεόξενος και Δημόκλειτος γύρω στο 150 π.Χ. και τη βελτίωσε ο ίδιος. Όμως ο Αισχύλος, στο έργο του Αγαμέμνων, περιγράφει την είδηση της πτώσης της Τροίας, η οποία μεταδόθηκε ως τις Μυκήνες με τις φρυκτωρίες (φρυκτός=πυρσός και ώρα=φροντίδα). Ενδιάμεσοι σταθμοί μεταδόσεως υπήρχαν στην Ίδη της Μυσίας, στο Ακρωτήρι της Λήμνου (σημερινή Πλάκα), στον Άθω, στο βουνό Μάκιστο και στις πλαγιές του Αραχναίου.

Η αναπαράσταση βασίζεται κυρίως στο κείμενο του Πολυβίου (Χ, 43-47) καθώς και σε αναγεννησιακές απεικονίσεις.  Η πυρσεία στηριζόταν σ’ ένα διαχωρισμό των γραμμάτων του ελληνικού αλφαβήτου σε ομάδες πέντε γραμμάτων. Η κάθε ομάδα ήταν γραμμένη σε πέντε πίνακες (ο τελευταίος περιείχε τέσσερα γράμματα). Κάθε πίνακας συνοδεύονταν από αντίστοιχους πέντε πυρσούς. Ο αριθμός αναμμένων πυρσών (εξ’ ου και πυρσεία), παρίστανε το αντίστοιχο γράμμα. Στην αναπαράσταση ο συνδυασμός των πυρσών επιτυγχάνεται με την οριζόντια και κάθετη τοποθέτηση της σειράς των γραμμάτων. 

Ο συνδυασμός της χρήσης δύο πεντάδων μεγάλων πυρσών, οι οποίοι διακρίνονται σε μεγάλες αποστάσεις με τη βοήθεια διόπτρων, παριστάνει το αντίστοιχο γράμμα (οι γραμμές αντιπροσωπεύονται από τους αριστερούς πυρσούς και οι στήλες από τους δεξιούς πυρσούς). Σε κάθε ζευγάρι πυρσών αντιστοιχεί και συγκεκριμένο γράμμα. Π.χ. για το γράμμα Α έχουμε ένα πυρσό αριστερά και ένα δεξιά. Για το γράμμα Θ δύο πυρσούς αριστερά και τρεις δεξιά κλπ. Με τον τρόπο αυτό μπορούν να μεταδοθούν ολόκληρα κείμενα από φρυκτωρία σε φρυκτωρία.

Τα σημεία αναμετάδοσης του μηνύματος της πτώσης της Τροίας

Στη βελτιωμένη παραλλαγή του συστήματος χρησιμοποιούσαν ένα είδος οργάνου προγόνου της διόπτρας, όπως απεικονίζεται στο εκμαγείο του ΟΤΕ. Η πυρσεία ονομάστηκε και "οπτικός τηλέγραφος", ήταν δε ως τηλεπικοινωνιακό μέσο τελειότερο από τον "υδραυλικό τηλέγραφο" του Αινεία. Ο Forbes το χαρακτηρίζει ως το πλέον αποδοτικό τηλεγραφικό σύστημα και το θεωρεί ως πρόδρομο του τηλεγράφου.

Πηγή: erroso.blogspot.com

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου