Η μάχη της σοδειάς

Η μάχη της σοδειάς

  

Ο εχθρός αρπάζει τη συγκομιδή¹

… Έξω από το πολύ σημαντικό θέμα του ηθικού του άμαχου πληθυσμού, από το οποίο εξαρτιόνταν τα κι­νήματα αντίστασης, το πρόβλημα της τροφοδοσίας των ανταρτών για ένα ακόμα χειμώνα ήταν πολύ σοβαρό, δεδομένου μάλιστα ότι ο εχ­θρός είχε αποφασίσει ν' αρ­πάξει όλη την ελληνική συ­γκομιδή, μόλις θα συγκε­ντρωνόταν, και να μην αφή­σει στους χωριάτες παρά τη μόλις αναγκαία για την επιβίωση τους ποσότητα σταριού - κι αυτό μονάχα στις περιοχές που «συμπεριφέρονταν» καλά. Με τον τρόπο αυτό έλπιζε ν' αποκλείσει τους αντάρτες και τον άμαχο πληθυσμό των ανταρτοκρατούμενων περιοχών.

Οργάνωση αυτοάμυνας²

… Αργότερα βέβαια όταν η αντίσταση οργανώθηκε, η αυτοάμυνα πέρασε σε άλλη κλίμακα και από το χωριό ανέβηκε και συμπεριέλαβε ολόκληρες περιοχές. Η «μάχη της σοδειάς» στη Θεσσαλία είναι η πιο χαρακτηριστική περίπτωση. Η αυτοάμυνα των κατοίκων των χωριών, όπως λειτούργησε στο πρώτο διάστημα, αυτοάμυνα και χωρίς καθοδήγηση από κανένα κέντρο, αποδεικνύει τη δυναμικότητα αντίδρασης του ελληνικού λαού, καθώς και την από κοινού αντιμετώπιση του κινδύνου, τη συλλογικότητα και την ενότητα δράσης των δυνάμεών του. Ο καθένας είχε έγνοια για τον άλλον κι όλοι μαζί αντιμετώπιζαν τις δυσκολίες που δημιουργούσε η σκλαβιά.

Ο ΕΛΑΣ δεν αφήνει τον εχθρό ν' αρπάξει τη σοδειά³

Από τον Ιούνιο, μια αδιάκοπη μάχη νέας μορφής ξετυλίγεται σ' όλη την έκταση της «γόνιμης» Ελλάδας, δηλαδή στις περιοχές που παράγουν σιτάρι και καλαμπόκι. Οι Γερμανοί και η Κυβέρνηση των συνεργατών βάζουν σ' ενέργεια τα πάντα για ν' αρπάξουν την καινούρια σοδειά. Σκοπός τους είναι, μαζί, να εφοδιάσουν τα στρατεύματα Κατοχής, που η επιμελητεία τους όλο και περισ­σότερο απογυμνώνεται, και να στερήσουν τους αντάρτες από μέσα διατροφής που θα τους βοηθούσαν να κρατήσουν έναν καινούργιο «χειμώνα» στα απόρθητα λημέρια τους. Αντίθετα, ο ΕΛΑΣ δεν εννοεί ν' αφήσει τον εχθρό να επωφεληθεί από τη σοδειά. Και μπορεί να υπολογίζει στην αλληλεγγύη των χωρικών, που ξέρουν πως, έτσι ή αλλιώς, θ' αποστερηθούν το προϊόν της δουλειάς τους. Έτσι, παντού, μικροί σχηματισμοί ανταρτών παρουσιάζονται στους ελληνικούς «σιτοβολώνες», συχνά σε μέρη πολύ ξέμακρα από τις θέσεις τους. Στηριγμένοι σε «εφεδρικούς», δηλαδή χωρικούς όχι κανονικά ενταγμένους στις μαχόμενες μονάδες, οι σχηματισμοί αυτοί διαμφισβητούν σκληρά στις γερμανικές φρουρές μαζί τη σοδειά και τις γεωργικές μηχανές (ιδιαίτερα τις αλωνιστικές). Πλήθος αψιμαχίες προκα­λούνται έτσι, ειδικά στην ομαλή και γόνιμη περιοχή που απλώνεται ανάμεσα στη Λάρισα και τα Φάρσαλα. Για να καλύψουν τη μεγάλη απόσταση που τους χωρίζει από τα φιλικά και προστατευτικά βουνά, οι αντάρτες χρησιμοποιούν το ιππικό και ιδιαίτερα ευκίνητες μονάδες. Το πιο μεγάλο τους πρόβλημα είναι η προφύ­λαξη των πληγωμένων. Με τη βοήθεια του πληθυσμού, κινητά υγειονομικά συνεργεία παρέχουν τις πρώτες βοήθειες στους πληγωμένους που τους επιτρέ­πουν ν' αντέξουν, καλά ή κακά, το ταξίδι ως τα νοσοκομεία του αντάρτικου, που κρατά, καμιά φορά, και δύο μέρες. Όταν η περιοχή δεν απειλείται άμεσα από την παρουσία γερμανικών στρατευμάτων, οι αντάρτες -με το τουφέκι ή το αυτόματο πάντα κοντά τους- μεταβάλλονται προσωρινά σε αγρότες και βοηθούν στη συγκομιδή.

Τα ίδια γερμανικά ανακοινωθέντα το αναγνωρίζουν: Σε αυτή τη «μάχη της σοδειάς» νικητής βγαίνει ο ΕΛΑΣ. Εξαιρετικά σημαντικές ποσότητες από στάρι, καλαμπόκι, κι άλλα δημητριακά μεταφέρονται στο αντάρτικο, παρά την αντίθεση των κατακτητών και των συνεργατών τους. Πραγματικά, ο ΕΛΑΣ έζησε απ' αυτά τα αποθέματα ως την «αποστράτευση» του, που θα γίνει την 1η του Μάρτη του 1945. Στις 3 Ιουνίου, η 1η ίλη ιππικού του ΕΛΑΣ, δίνει πολλές μάχες με τους Γερμανούς στην περιοχή των Φαρσάλων. Την άλλη μέρα, το 1/38 σύνταγμα τρέπει σε φυγή μερικές εκατοντάδες Γερμανούς, που ζητούν να επιτάξουν την αλωνιστική μηχανή του χωριού. Ο ΕΛΑΣ ασφαλίζει σε σίγουρο μέρος όχι μόνο την πολύτιμη αγροτική μηχανή, αλλά και ένα κοπάδι προβάτων από 2.500 κεφάλια. Ακόμα, απελευθερώνει τους χωρικούς που είχε συλλάβει για ομήρους ο κατακτητής. Οι Γερμανοί χάνουν σ' αυτή την περίσταση 60 άντρες κι ο ΕΛΑΣ 10 μαχητές. Δεν πρόκειται παρά για μεμονωμένα παραδείγματα από τις αμέτρητες συμπλοκές που εγγράφονται στο πλαίσιο αυτής της «μάχης της σοδειάς».

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Endy Mayers, Η ελληνική περιπλοκή, Οι Βρετανοί στην κατεχόμενη Ελλάδα, Εκδόσεις Εξάντας, Αθήνα 1975, σελ. 226.

2. Μανώλη Γλέζου, Εθνική Αντίσταση 1940-1945, Εκδόσεις Στοχαστής, Αθήνα, τόμος Α', σελ. 687.

3. Αντρέα Κέδρου, Η ελληνική Αντίσταση 1940-44, Ε' έκδοση, Εκδόσεις Θεμέλιο, Τόμος Β', σελ. 187.

Πηγή: «Η ιστορία της Εθνικής Αντίστασης στη γούρνα μας 1941-1944», Παρνασσός-Καλλίδρομο-Οίτη-Γκιώνα, Πολιτιστικός Σύλλογος Σκαμνού Φθιώτιδας.

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου